Przekroczyć próg jednoczesnej sprawiedliwości i grzeszności wierzącego
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.1095Słowa kluczowe:
jednocześnie sprawiedliwy i grzeszny (simul iustus et peccator), pożądliwość, Marcin Luter, św. Augustyn, dialog ekumeniczny, pojęcie grzechu, Wspólna deklaracja o usprawiedliwieniuAbstrakt
Artykuł dotyczy próby przedstawienia problemu jednoczesnej sprawiedliwości i grzeszności człowieka wierzącego (simul iustus et peccator) w takim świetle, aby skutecznie dążyć do przełamania ekumenicznego impasu w tej materii i widzieć w perspektywie czasu zarysowującą się jedność obu wspólnot chrześcijańskich, nie pomijając obu tradycji. Jest to próba odpowiedzi, w jaki sposób katolicy i luteranie powinni podejść do istoty zagadnienia oraz do nauczania w tym względzie. Ponieważ źródłem komplikacji jest różne rozumienie pojęcia grzechu, analiza przebiega pod kątem pożądliwości oraz przy zastosowaniu metody opinii teologicznej. Problem jest przedstawiony w kontekście historycznym i teologicznym, począwszy od św. Augustyna, przez Marcina Lutra, głównego obrońcę i propagatora tej idei, a także w dokumentach Soboru Trydenckiego, aż do katolicko–luterańskiego dialogu w drugiej połowie XX wieku. Ciekawe komentarze na ten temat można znaleźć u Karla Rahnera, w dokumentach Soboru Watykańskiego II, a zwłaszcza we Wspólnej deklaracji w sprawie nauki o usprawiedliwieniu podpisanej przez katolików i ewangelików, szczególnie pod względem usprawiedliwienia grzesznika.
Bibliografia
Althaus P., The theology of Martin Luther, Philadelphia 1970.
Augustyn, Do Symplicjana o różnych problemach, [w:] De sermone Domini in monte, tłum. F. Ryznar, J. Sulowski, Warszawa 1989, s. 112–203 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 48).
Augustyn, Państwo Boże, przeł. W. Kubicki, Kęty 1998.
Balthasar H., Skizzen zur Theologie, t. 2, Freiburg 1971.
Bayer O., Martin Luther’s theology: a contemporary interpretation, Grand Rapids 2008.
Bonaiuti E., La Piana G., The genesis of St. Augustine’s idea of original sin, „Harvard Theological Review” 10/2 (1917), s. 159–175.
Brinkman M., Justification in ecumenical dialogue: central aspects of Christian soteriology in debate, Utrecht 1996.
Couenhoven J., St. Augustine’s doctrine of original sin, „Augustinian Studies” 36/2 (2005), s. 359–396.
Dodatek do Wspólnego Oficjalnego Oświadczenia Światowej Federacji Luterańskiej i Kościoła katolickiego, „Studia i Dokumenty Ekumeniczne” 2 (1999), s. 138–140.
Dorman T., Justification as healing, „Quodlibet Journal of Christian Theology and Philosophy” 2 (2000), s. 1–12.
Duffy S., Experience of grace, [w:] The Cambridge companion to Karl Rahner, ed. D. Marmion, Cambridge 2005, s. 43–64.
Fitzmyer J., According to Paul: studies in the theology of the Apostle, New York 1993.
Grillmeier A., The people of God, [w:] Commentary on the documents of the Second Vatican Council II, ed. H. Vorgrimler, London 1967, s. 153–175.
Hermann R., Luthers These „Gerecht und Sünder zugleich”, Darmstadt 1960.
Jüngel E., Das Evangelium von der Rechtfertigung des Gottlosen als Zentrum des christlichen Glaubens, Tübingen 1998.
Jüngel E., Justification: the heart of the Christian faith, London 2006.
Justification by faith (Common Statement), [w:] Justification by faith. Lutherans and Catholics in Dialogue VII, eds. H. G. Anderson, T. A. Murphy, J. A. Burgess, Minneapolis 1985, s. 13–74.
Justification today: studies and reports, „Lutheran World Supplement” 1 (1965), s. 13–75.
Karski K., Protestanci i ekumenizm. Wkład spadkobierców Reformacji w dzieło jedności, Warszawa 2001.
Kawerau G., Latomus, Jacobus, [w:] The New Schaff-Herzog encyclopedia of religious knowledge, London–New York 1910, vol. 6, s. 420–422.
Lamberigts M., A critical evaluation of critiques of Augustine's view of sexuality, [w:] In Augustine and his critics, eds. R. Dodaro, G. Lawless, London 2000, s. 176–197.
Lane A., Justification by faith in Catholic-Protestant dialogue, New York 2006.
Lazareth W., Christians in society: Luther, the Bible, and social ethics, Minneapolis 2001.
Lehrverurteilungen – kirchentrennend?, t. 1: Rechtfertigung, Sakramente und Amt im Zeitalter der Reformation und heute, hrsg. K. Lehmann, W. Pannenberg, Freiburg–Göttingen 1986.
Lindbeck G., A question of compatibility: a Lutheran reflects on Trent, [w:] Justification by faith. Lutherans and Catholics in Dialogue VII, eds. H. G. Anderson, T. A. Murphy, J. A. Burgess, Minneapolis 1985, s. 230–240.
Lipniak J., Ekumeniczne usprawiedliwienie podzielonych grzeszników, Świdnica 2006.
Loux M., Metaphysics: a contemporary introduction, Oxford 2002.
Luther A., Against Latomus, [w:] Luther’s works, eds. J. Pelikan, H. Oswald, H. Lehmann, vol. 32, Philadelphia 1999.
Luther M., De libertate christiana, [w:] Martin Luthers Werke. Weimarer Ausgabe, vol. 7, Böhlaus Nachfolger 2003, s. 49–73.
Luther M., Lectures on Romans: glosses and scholia, Philadelphia 1972 (Luther’s Works, 25).
Luther M., The Disputation concerning justification (1536), Philadelphia 1960 (Luther’s Works, 34).
Luther M., The private mass and the consecration of the priests, Philadelphia 1971 (Luther’s Works, 38).
Lutheran Church Missouri Synod, The Joint declaration on the doctrine of justification in confessional Lutheran perspective, „Journal of Evangelical Theological Society” 3 (1999), s. 15–19.
McBrien R., Catholicism, Washington 1996.
Medwid W., Usprawiedliwienie w dialogu katolicko-luterańskim, Kraków 2010.
Mey P., A call to conversion, [w:] Rethinking ecumenism, ed. F. Bakker, Meinema–Zoetermeer 2004, s. 211–228.
Morimoto A., Jonathan Edwards and the Catholic vision of salvation, Pennsylvania 1995.
Mshanga V., Simul iustus et peccator, „Journal of Ecumenical Studies” 45/4 (2010), s. 578–590.
Mullet M., Martin Luther, Oxford 2004.
Napiórkowski A., Bogactwo łaski a nędza grzesznika, Kraków 2000.
Nüssel F., Grund zur Aufgeschlossenheit – Denkanstöße Karl Rahners für die gegenwärtige evangelische Theologie, „Materialdienst des Konfessionskundlichen Instituts Bensheim” 2/2004, s. 23–29.
Odpowiedź Kościoła katolickiego na Wspólną deklarację, „Studia i Dokumenty Ekumeniczne” 2 (1998), s. 74–78. Tekst angielski: Response of the Catholic Church to the Joint declaration, „Information Service. The Pontifical Council for Promoting Christian Unity” 98 (1998), s. 93–95.
Ökumenischer Arbeitskreis Evangelischer und Katholischer Theologen, Lehr-
verurteilungen-Kirchentrennend? Materialien zur Lehre von den Sakramenten und vom Kirchelichen, eds. K. Lehmann, W. Pannenberg, vol. 1–4, Freiburg–Göttingen 1986.
Olson R., The story of Christian theology, Westmont 1999.
Pannenberg W., Die Gemeinsame Erklärung zur Rechtfertigung aus römisch-katholischer Sicht, [w:] Zur Zukunft der Ökumene. Die „Gemeinsame Erklärung zur Rechtfertigungslehre”, hrsg. B. Hilberath, W. Pannenberg, Regensburg 1999, s. 79–99.
Pesch O. H., Die Theologie der Rechtfertigung bei Martin Luther und Thomas von Aquin, Mainz 1985.
Quellen zur Gemeinsamen Erklärung zur Rechtfertigungslehre, [w:] Texten der Vereinigten Evangelisch-Lutherischen Kirche Deutschlands, Juni 1999, s. 11.
Rahner K., Grundkurs des Glaubens – Vierter Gang. Der Mensch als das Ereignis der freien, vergebenden Selbstmitteliung Gottes, Freiburg 1985.
Schneider T., Wenz G., Gerecht und Sünder zugleich?, vol. 11, Freiburg 2001.
Sobór Trydencki, Dekret o grzechu pierworodnym, [w:] Dokumenty Soborów Powszechnych: tekst łaciński i polski, t. 4: (1511–1870) Lateran IV, Trydent, Watykan I, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, tłum. A. Baron i in., Kraków 2004, s. 234–240.
Sobór Trydencki, Dekret o usprawiedliwieniu, [w:] Dokumenty Soborów Powszechnych: tekst łaciński i polski, t. 4: (1511–1870) Lateran IV, Trydent, Watykan I, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, tłum. A. Baron i in., Kraków 2004, s. 288–310.
Sobór Watykański II, Dekret o ekumenizmie „Unitatis Redintegratio”, [w:] Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002, s. 203–218.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, [w:] Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002, s.105–170.
Stump E., Kretzmann N., The Cambridge companion to Augustine, Cambridge 2001.
Trueman C., Simul Peccator et Justus: Martin Luther and justification, [w:] Justification in perspective: Historical developments and contemporary challenges, ed. B. McCormack, Grand Rapids–Edinburgh 2006, s. 73–90.
Truemper D., Introduction to the Joint declaration on the doctrine of justification, [w:] Rereading Paul together: Protestant and Catholic perspectives on justification, ed. D. Aune, Grand Rapids 2006, s. 28–40.
Wagner H., Dogmatyka, przekł. J. Zychowicz, Kraków 2007.
Wildman W., An introduction to relational ontology, [w:] The Trinity and an entangled world: relationality in physical science and theology, eds. J. Polkinghorne, J. Zizioulas, Grand Rapids 2010, s. 55–73.
Wspólna deklaracja w sprawie nauki o usprawiedliwieniu (1997). Projekt ostateczny, „Studia i Dokumenty Ekumeniczne” 2 (1997), s. 67–79. Tekst oryginalny: Gemeinsame Erklärung zur Rechtfertigungslehre, [w:] Gemeinsame Erklärung zur Rechtfertigungslehre. Ein Kommentar für Ökumenische Forschung, Straßburg 1997, s. 55–77.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
