Trzeci okres życia człowieka. Stagnacja czy szansa na rozwój?
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.1098Słowa kluczowe:
starość, jesień życia, proces starzenia, rodzina, rozwój, dobrostan, pełnia życiaAbstrakt
Punktem wyjścia do analiz zawartych w tym artykule są badania socjologiczne i psychologiczne dotyczące późnej dojrzałości współcześnie żyjącego człowieka. Ten punkt widzenia posłużył do dalszych badań nad zagadnieniem funkcjonowania człowieka w okresie jesieni życia. Najpierw podjęto próbę zdefiniowania pojęcia „proces starzenia” oraz zaprezentowania różnych typów postaw ludzkich wobec tego zjawiska. Następnie została przeprowadzona analiza dotycząca roli rodziny w życiu ludzi starszych oraz podjęto próbę odpowiedzi na pytanie postawione w tytule artykułu. Okazało się, że rodzina jest dla ludzi starszych gwarantem akceptacji, bezpieczeństwa i opieki. To w niej można najskuteczniej rozwiązywać różne ludzkie problemy charakterystyczne dla ludzi w jesieni życia. Człowiek winien rozwijać się na wszystkich poziomach swojej osobowości przez całe życie, również w okresie późnej dojrzałości. Aby ten rozwój mógł osiągnąć poziom dobrostanu, człowiek powinien mieć jasno sprecyzowany cel i sens życia. Celem ostatecznym człowieka, według antropologii teologicznej, jest Osoba Absolutna, jaką jest Bóg. Osiągnięcie tego celu jest możliwe na poziomie osobowego dialogu prowadzącego człowieka do pełni życia.
Bibliografia
Bańka A., Jakość życia w psychologicznych koncepcjach człowieka i pracy, [w:] Psychologiczne i pedagogiczne wymiary jakości życia, red. A. Bańka, R. Derbis, Poznań–Częstochowa 1994, s. 19–40.
Brzezińska A. I., Wilowska J. A., Starość w kontekście psychologii pozytywnej, [w:] Pomyślna starość, red. K. Wieczorowska-Tobis, D. Talarska, Poznań 2010, s. 45–55.
Czerniawska O., Trendy rozwojowe w zachowaniu ludzi dorosłych, [w:] Wprowadzenie do andragogiki, red. T. Wujek, Warszawa 1996, s. 41–58.
Dyczewski L., Ludzie starzy i starość w społeczeństwie i kulturze, Lublin 1994.
Dyczewski L., Rodzice jako dziadkowie, [w:] Miłość, małżeństwo, rodzina, red. F. Adamski, Kraków 1985, s. 509–533.
Dyczewski L., Więź między pokoleniami w rodzinie, Lublin 2002.
Frątczak E., Starzenie się ludności Polski, [w:] Rodzina polska u progu trzeciego tysiąclecia, red. W. Majkowski, Warszawa 2003, s. 105–152.
Góźdź K., Teologia człowieka, Lublin 2006.
Guardini R., Świat i osoba. Próby ujęcia chrześcijańskiej nauki o człowieku, Kraków 1969.
Kolibabska K., Trwanie w młodości. Strategie odmładzające stosowane przez ludzi starszych z warszawskiego centrum usług socjalnych, [w:] Patrząc na starość, red. H. Jakubowska, A. Raciniewska, Ł. Rogowski, Poznań 2009, s. 49–64.
Konieczna-Woźniak R., „Odmłodzona starość” – implikacje podmiotowe i społeczne, „Studia Edukacyjne 21 (2012), s. 249–262.
Kotlarska-Michalska A., Starość w aspekcie socjologicznym, „Roczniki Socjologii Rodziny” 12 (2000), s. 147–159.
Myers G. C., Demography of ageing, [w:] Handbook of ageing and the social sciences, eds. R. H. Binstock, L. K. George, San Diego, California 1990, s. 19–44.
Myers G. C., Marital status dynamics at older ages, ageing and the family, Proceedings of the United Nations International Conference on Ageing Populations in the Context of the Family, Kitakyushu (Japan), 15–19 October 1990, New York 1994.
Obuchowski K., Zmiana osobowości – założenia i tezy, „Forum Psychologiczne” 2 (1997), s. 21–34.
Ryff C. D., Singer B., Paradoks kondycji ludzkiej: dobrostan i zdrowie na drodze ku śmierci, [w:] Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, red. J. Czapiński, Warszawa 2004, s. 147–162.
Straś-Romanowska M., Późna dorosłość. Wiek starzenia się, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów rozwoju życia człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Warszawa 2001, s. 169–270.
Synak B., Ludzie starzy w warunkach transformacji ustrojowej, Gdańsk 2000.
Trafiałek E., Warunki integracji i ryzyka dyskryminacji ludzi starszych w rodzinie i środowisku lokalnym, [w:] O sytuacji ludzi starszych, red. J. Hrynkiewicz, Warszawa 2012, s. 51–70.
Zych A. A., Leksykon gerontologii, Kraków 2007.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
