„Szlak św. Ottona”. Koncepcja trasy pielgrzymkowej jako forma upamiętnienia misji chrystianizacyjnej św. Ottona z Bambergu na Pomorzu (1124-1128)
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.27410Słowa kluczowe:
św. Otton z Bambergu, misja, Pomorze, chrześcijaństwo, szlak pielgrzymkowyAbstrakt
Teren Pomorza został schrystianizowany 900 lat temu w wyniku działalności misyjnej św. Ottona z Bambergu, który w tym celu podjął dwie wyprawy: w 1124 i 1128 r. Droga, którą przemierzył biskup Otton stała się dla współczesnych mieszkańców tych terenów inspiracją do podjęcia badań i prac nad wytyczeniem „Szlaku św. Ottona”. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie, czy tak zaprojektowane itinerarium spełnia formalne przesłanki, aby móc je sklasyfikować jako szlak pielgrzymkowy. Posługując się metodą analityczną przedstawiono najpierw stan badań historycznych, na podstawie których możliwe stało się zrekonstruowanie drogi, którą w XII wieku przebył św. Otton na Pomorzu. Następnie przedstawiono kryteria, które w świetle dokumentów Kościoła muszą być spełnione, aby uznać wytyczoną trasę za szlak pielgrzymi. W dalszej części pracy ukazano miejsca, w których współcześnie pielęgnuje się pamięć o Apostole Pomorza i które mogą stanowić etapy itinerarium pielgrzymkowego. W świetle przeprowadzonych analiz wykazano, iż „Szlak św. Ottona” może zostać sklasyfikowany jako trasa pielgrzymkowa, wpisując się w działania duszpasterskie, które przybliżą współczesnym mieszkańcom tych ziem postać i dziedzictwo Apostoła Pomorza, inspirując ich do pogłębienia swojej tożsamości chrześcijańskiej.
Bibliografia
Adamczyk J., Kanoniczna figura pielgrzyma w korelacji z duszpasterstwem poprzez sanktuarium, Sandomierz 2011.
Biskup Otton z Bambergu i jego świat, red. M. Rębkowski, S. Rosik, Wrocław 2018.
Chélini J., Branthomme H., Les chemins de Dieu. Histoire des pèlerinages chrétiens des origines à nos jours, Paris 1982.
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 25.01.1983, „Acta Apostolicae Sedis” 75 (1983), pars II, s. 1–317; tekst polski: Kodeks prawa kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
Collins-Kreiner N., Researching Pilgrimage: Continuity and Transformations, „Annals of Tourism Research” 37 (2010) nr 2, s. 440–456.
Congregazione per il Culto Divino e la Disciplina dei Sacramenti, Direttorio su pietà popolare e liturgia. Principi e orientamenti, https://www.vatican.va/roman_curia/ congregations/ccdds/documents/rc_con_ccdds_doc_20020513_vers-direttorio_it.html (30.12.2022).
Jackowski A., Pielgrzymki = turystyka pielgrzymkowa = turystyka religijna? Rozważania terminologiczne, „Turyzm” 8 (1998) z. 1, s. 5–20.
Jan Paweł II, Akt Europejski Santiago de Compostela, https://www.szlakjakuba.com/akt-europejski-santiago-de-compostela/ (10.01.2023).
Jan Paweł II, List Ojca Świętego Jana Pawła II o pielgrzymowaniu do miejsc związanych z historią zbawienia, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/o_ pielgrzymowaniu_29061999 (10.01.2023).
Lec Z., Życie i działalność biskupa-misjonarza, w: Św. Otton z Bambergu — Ewangelizator Pomorza. Jego kult do czasów współczesnych, red. G. Wejman, Szczecin 2004, s. 11–32.
Manikowska H., Jerozolima — Rzym — Compostela. Wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza, Wrocław 2008.
Mróz F., Poles travelling to Compostela in time and space, „Journal of Cultural Geography” 38 (2021) nr 2, s. 206–234.
Rajewski B., Szlakiem św. Ottona z Bambergu, „Niedziela szczecińsko-kamieńska” 27 (2004), s. 1–2.
Rębkowski M., Chrystianizacja Pomorza Zachodniego. Studium archeologiczne, Szczecin 2007.
Rosik S., Conversio gentis Pomeranorum. Studium świadectwa o wydarzeniu (XII wiek), Wrocław 2010.
Rosik S., Orbis Romanus — Christianitas — Pomerania. Pomorze w „świecie” Ottona z Bambergu: pamięć współczesnych i początki tradycji Apostoła Pomorza (rekonesans), w: Biskup Otton z Bambergu i jego świat, red. M. Rębkowski, S. Rosik, Wrocław 2018, s. 13–51.
Rymar E., Święta Studnia, czyli misyjne dzieło patrona Pyrzyc św. Ottona biskupa bamberskiego i pamięć o nim poprzez wieki, Pyrzyce 2006.
Szulist W., Święty Otton z Bambergu, w: Polscy święci, t. 5, red. J. R. Bar, Warszawa 1985, s. 11–27.
Tourism, Religion and Spiritual Journeys, eds. D. Timothy, D. H. Olsen, London–New York 2006.
Wejman G., Biskup Otton z Bambergu w przestrzeni pomorskiego Kościoła, Szczecin 2021.
Wejman G., Kult św. Ottona na Pomorzu, w: Św. Otton z Bambergu — Ewangelizator Pomorza. Jego kult do czasów współczesnych, red. G. Wejman, Szczecin 2004, s. 33–77.
Wejman G., Misyjny szlak Apostoła Pomorza, „Roczniki Historii Kościoła” 56 (2009) nr 1, s. 77–100.
Wejman G., Od Ottona z Bambergu do Erazma von Manteuffla, w: 50 lat Kościoła koszalińsko-kołobrzeskiego, red. T. Ceynowa, Radom–Koszalin 2022, s. 29–41.
Wejman G., Szlakiem św. Ottona z Bambergu, „Niedziela szczecińsko-kamieńska” 42 (2014), s. 1–3.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Marcin Szczodry
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
