„Caritas pastoralis” jako urzeczywistnienie cnoty męstwa w wybranych pismach św. Józefa Sebastiana Pelczara
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.29105Słowa kluczowe:
caritas pastoralis, cnota, męstwo, miłość pasterska, odwaga, stałość, teologia pastoralnaAbstrakt
W pracy podjęto próbę reinterpretacji pojęcia męstwa w wybranych dziełach św. Józefa Sebastiana Pelczara. Na drodze analizy retrospektywnej zapytano najpierw, jakie ujęcie cnoty męstwa było bliskie Pelczarowi. Następnie poszukiwano implikacji praktycznych realizacji męstwa w świetle wyzwań pastoralnych Kościoła, widzianych z perspektywy biskupa i profesora. Podjęto również próbę aktualizacji zapisanych doświadczeń duchowych Pelczara na gruncie teologii praktycznej, odczytanych w kontekście „caritas pastoralis”, urzeczywistniającej cnotę męstwa w realiach życia współczesnego Kościoła. Na tej podstawie sformułowano najważniejsze wnioski i rekomendacje. Wciąż aktualny pozostaje „apel pastoralny”, owoc rozmyślań duchowych św. Pelczara, adresowany nie tylko do ówczesnych, ale także współczesnych duszpasterzy. Dotyczy on syntezy męstwa, mającego źródło w miłości, wraz ze stałością i łagodnością, które stanowią o wyrazistości i autentyczności „caritas pastoralis”.
Bibliografia
Bujak G., Przemyskie synody diecezjalne biskupa Józefa Sebastiana Pelczara w 1902, 1908 i 1914 roku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 110 (2018), s. 77–91, https://doi.org/10.31743/abmk.2018.110.05.
Casalis G., Für Menschen — unmöglich!, “Concilium” 22 (1986), s. 349–356.
Chmielewski M., Leksykon duchowości katolickiej, Lublin–Kraków 2002.
Franciszek, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, 24.11.2013.
Franciszek, List apostolski w formie motu proprio: Ad theologiam promovendam, https://www.vatican.va/content/francesco/it/motu_proprio/documents/20231101-motu-proprio-ad-theologiam-promovendam.html (01.06. 2024).
Franciszek, Przemówienie do Kurii Rzymskiej. Rachunek sumienia, 22.12.2014, „L’Osservatore Romano” wydanie polskie 1 (2015), s. 38–43.
Franciszek, Spotkanie z członkami Kurii Rzymskiej, Sala Klementyńska,
https://www.vatican.va/content/francesco/pl/speeches/2014/december/documents/papa-francesco_20141222_curia-romana.htm (01.06. 2024).
Góralczyk P., Cnota, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin–Kraków 2002, s. 142–145.
Grabijas K., Wanat L., Budować miasto miłości. Świętego Augustyna i współczesne refleksje o budowaniu wspólnoty, która tworzy miasto, „Międzynarodowy Przegląd Teologiczny Communio” 26 (2006) nr 5 (155: Miasto jako wyzwanie dla chrześcijanina), s. 26–39.
Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska o formacji kapłanów we współczesnym świecie Pastores dabo vobis, 25.03.1992.
Kamiński R., Teologia pastoralna, t. 1, Lublin 2000.
Kupczewska J., Biskupa Józefa Sebastiana Pelczara „Mój życiorys”, w: J. S. Pelczar, Święty Józef Sebastian Pelczar (1842–1924) rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i biskup przemyski, red. A. Kubiś, J. Wołczański, Kraków 2005, s. 21–204 (Studia do Dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, 17).
Ludwicki M., Biskup : rzecz o św. Józefie Sebastianie Pelczarze, Ząbki 2004 (Victores).
Leksykon teologii pastoralnej, red. R. Kamiński, W. Przygoda, M. Fiałkowski, Lublin 2006.
Neuner P., Zulehner M., Zrozumieć Kościół. Eklezjologia praktyczna, Poznań 2016.
Ołdakowski K., Papież: autorytet zdobywa się poprzez spójność w życiu,
https://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2020-01/papiez-franciszek-msza-dom-sw-marty-14-stycznia.html (28.07.2024).
Pelczar J. S., Jezus Chrystus wzorem i mistrzem kapłana. Rozmyślania dla kapłanów, cz. 1: Jezus Chrystus w życiu swojem ukrytem jest wzorem i mistrzem kapłana, t. 1, Przemyśl 1909.
Pelczar J. S., Mowy i kazania 1877–1899, red. C. Niezgoda, Ł. Kamykowski, A. Kubiś, Kraków 1998 (Studia do Dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, 7).
Pelczar J. S., Święty Józef Sebastian Pelczar (1842–1924) rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i biskup przemyski, red. A. Kubiś, J. Wołczański, Kraków 2005 (Studia do Dziejów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, 17).
Pelczar J. S., Religia katolicka, jej podstawy, jej źródła, jej prawdy wiary, Warszawa 2019.
Pelczar J. S., Rozmyślania o życiu kapłańskiem, czyli ascetyka kapłańska, cz. 2, Kraków 1907.
Pelczar J. S., Rozmyślania o życiu kapłańskim, czyli ascetyka kapłańska, Poznań 2003.
Pelczar J. S., Rozmyślania o życiu zakonnym dla zakonnic, Kraków 1915.
Pelczar J. S., Życie duchowe, t. 1, Kraków 2003.
Pelczar J. S., Życie duchowe, t. 2, Kraków 2012.
Pelczar J. S., Życie duchowne, czyli doskonałość chrześcijańska według najcelniejszych mistrzów duchowych, Przemyśl 1924.
Pines A. M., Wypalenie — w perspektywie egzystencjalnej, w: Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie, red. H. Sęk, Warszawa 2010.
Potkański T., Wanat L., Chudobiecki J., Leadership in Time of Crisis or Crisis of Leadership? Implications for Regional Development, „Intercathedra” 27 (2011) nr 4, s. 45–52.
Psychologia kliniczna, t. 1, red. H. Sęk, Warszawa 2005.
Ravasi G., Królestwo i gwałt, „Przewodnik Katolicki” (2013) nr 43, https://www.przewodnik-katolicki.pl/Archiwum/2013/Przewodnik-Katolicki-43-2013/Przewodnik-liturgiczny/Krolestwo-i-gwalt (21.05.2024).
Rodrycjusz A., O postępowaniu w doskonałości, cz. 1, tłum. z języka hiszpańskiego K. Riedl TJ, Kraków 1929.
Sancti Aurelii Augustini, De civitate Dei, Turnhout 1955 (Corpus Christianorum. Series Latina, 47).
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 21: Męstwo, Warszawa 1962.
Wąchol G., Wanat L., Perspektywa λόγος i ἀρετή w procesie integracji osób z dysfunkcjami psychicznymi, „Paideia/Παιδεία” (2023) nr 5, s. 67–88.
Zulehner P. M., Pastoraltheologie, t. 1: Fundamentalpastoral. Kirche zwischen Auftrag und Erwartung, Düsseldorf 1989.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Jan Klimek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
