SMS z nieba, czyli mini-homilie o maxi-sprawach. Tekstowe formy para-kaznodziejskie w mediach społecznościowych
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.26309Słowa kluczowe:
media społecznościowe, para-kaznodziejstwo, brevitas, komentarz elektronicznyAbstrakt
Ewangelizacja w mediach społecznościowych (szerzej: w mediach elektronicznych) przybiera formy wizualne, jak i tekstowe. Do tych ostatnich należy zaliczyć SMS, tweet czy post na Facebooku. Ich formalne podobieństwo wynika przede wszystkim z długości wpisów, których istotną cechą jest zwięzłość (brevitas), domagająca się krótkości tekstu. Do wyznaczników genologicznych tych form należy również zaliczyć: podobieństwo do komentarza, związek z tekstem biblijnym, brak komponentu liturgicznego oraz pierwotność formy tekstowej. Autor postuluje więc używanie wobec analizowanych form zbiorczego pojęcia „formy para-kaznodziejskie”, a nie „formy kaznodziejskie”, ponieważ brak im istotnego wyznacznika, jakim jest wygłoszenie.
Bibliografia
Akram S., Wyznaczniki gatunkowe komentarza internetowego, „Studia Filologiczne Uniwersytetu Jana Kochanowskiego” 30 (2017), s. 7–36.
Aplikacja mobilna SMS Z NIEBA, https://smsznieba.pl/aplikacja-mobilna-sms-z-nieba (05.06.2022).
Benedykt XVI, Verbum Domini.
Braginska N. W., Komentarz — próba definicji, w: Strukturalizm w Europie Środko-wej i Wschodniej. Wizje i rewizje, red. D. Ulicka, W. Bolecki, Warszawa 2012, s. 19–37.
Chyła J., Ewangelia na Twitterze, Pelplin 2014.
Chyła J., Ewangelizacja cyfrowego kontynentu, „Kultura — Media — Teologia” 22 (2015) nr 3, s. 67–79.
Czuj J., Wymowa kościelna, Warszawa 1955.
Dec I., Siejba Słowa na peryferiach. Z Ewangelią na Twitterze A. D. 2017, Świdnica 2018.
Draguła A., Słowo i obraz. Homilia w transmisji audiowizualnej, „Polonia Sacra” 25 (2021) nr 4, s. 23–41.
Flasiński K., Web 2.0, w: Interpretatywny słownik terminów kulturowych 2.0, red. S. Iwasiów, J. Madejski, Szczecin 2017, s. 175–184.
Gajda S., Gatunkowe wzorce wypowiedzi, w: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993, s. 245–258.
Gawron A., Komentarz, w: Słownik terminów literackich, red. G. Gazda, S. Tyniec-ka-Makowska, Wrocław 1998, s. 357.
Internet i Kościół, red. J. Kloch, Warszawa 2011.
Interpretatywny słownik terminów kulturowych 2.0, red. S. Iwasiów, J. Madejski, Szczecin 2017.
Jasionowicz M., SMS, w: Słownik terminologii medialnej, red. W. Pisarek, Kraków 2006, s. 130.
Kapuścińska A., Ars praedicandi — ars bene dicendi. O ponownym spotkaniu homi-letyki i retoryki w refleksji teologicznej w Polsce (na przykładzie serii „Redempto-ris Missio”), w: Polska bibliografia homiletyczna 1945–2005, oprac. W. Przyczyna, L. Szewczyk, Kraków 2007, s. 43–76.
Kongregacja ds. Kultu i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium homiletyczne, Poznań 2015.
Kongregacja Kultu Bożego, Pierwsza Instrukcja o należytym wykonywaniu Konstytu-cji o liturgii świętej Inter oecumenici, „Wiadomości Diecezjalne (Katowice)” (1964) nr 11–12, s. 129–144.
Korolko M., Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990.
Kostkiewicz T., Komentarz, w: M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Oko-pień-Sławińska, J. Sławiński, Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976, s. 195 (Vademecum Polonisty).
Kołakowski L., Mini-wykłady o maxi-sprawach, Kraków 1999.
Kościół o mediach. Wybór dokumentów Kościoła o środkach społecznego przekazu, oprac. P. Drzewiecki, Warszawa 2013, http://media.uksw.edu.pl/kosciol-o-mediach.pdf (05.06.2022).
Krynicki W., Wymowa święta, czyli podręcznik do teorji kaznodziejstwa, Po-znań–Warszawa 1921.
Lista kapłanów, http://www.diecezjakoszalin.pl/kaplan/szczegoly/738/ks-rafal-jarosiewicz (05.06.2022).
Madejski J., Post, w: Interpretatywny słownik terminów kulturowych 2.0, red. S. Iwasiów, J. Madejski, Szczecin 2017, s. 117–125.
Mistewicz E., Twitter. Sukces komunikacji w 140 znakach. Tajemnice narracji dla firm, instytucji i liderów opinii, Gliwice 2015.
Okopień-Sławińska A., Brachylogia, w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiń-ski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976, s. 52.
Ong W. J., Oralnośc i piśmienność. Słowo poddane technologii, tłum. J. Japola, Lublin 1992.
Panuś K., Sztuka głoszenia kazań, Kraków 2008.
Pilch Z., Wykład zasad kościelnej wymowy, Poznań 1958.
Platon, Faidros, tłum. L. Regner, Warszawa 1993.
Podręczny słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Warszawa 1994.
Pokorna-Ignatowicz K., Kościół w świecie mediów. Historia. Dokumenty. Dylematy, Kraków 2002.
Sierotwiński S., Słownik terminów literackich, Wrocław 1966.
SMS, https://pl.wikipedia.org/wiki/SMS (05.06.2022).
Sobór Watykański II, Sacrosanctum concilium.
Szews P., Mikroblog — odmiana blogu czy odrębny gatunek?, „Acta Universitatis Lodzensis. Folia Litteraria Polonica” 2013, nr 2(20), s. 271–289.
Sześćset sekund? Tylko po co? Z ks. Eugeniuszem Burzykiem rozmawia Łukasz Kaź-mierczak, „Przewodnik Katolicki” (2011) nr 13, https://www.przewodnik-katolicki.pl/Archiwum/2011/Przewodnik-Katolicki-13-2011/Wiara-i-Kosciol/Szescset-sekund-Tylko-po-co (05.06.2022).
Szponar M., Media społecznościowe, w: Interpretatywny słownik terminów kultu-rowych 2.0, red. S. Iwasiów, J. Madejski, Szczecin 2017, s. 102–109.
TL; DR, https://www.miejski.pl/slowo-TL_DR (05.06.2022).
Urzędowska A., Komentarz na facebooku jako quasi-gatunek internetowy — język i typologia, „Język. Komunikacja. Informacja” 14 (2019), s. 118–138.
Wajs P., Media społecznościowe jako przestrzeń głoszenia słowa Bożego. Teoria i praktyka, Warszawa 2019.
Wojtak M., Analiza gatunków prasowych, Lublin 2008.
Wojtak M., Do Boga…, o Bogu…, przed Bogiem... Gatunki przekazu religijnego w analizie filologicznej, Tarnów 2019.
Zdunkiewicz-Jedynak D., Surfując po Internecie w poszukiwaniu Boga… Gatunki komunikacji religijnej na polskich katolickich stronach internetowych, Tarnów 2006.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
