Miejsce ekologii integralnej w posłudze kaznodziejskiej
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.29203Słowa kluczowe:
ekologia integralna, teologia homiletyczna, posługa słowaAbstrakt
Jednym z najczęściej podejmowanych tematów w kontekście politycznym, społecznym oraz naukowym jest problem kryzysu ekologicznego. Kwestie związane z ochroną naturalnego środowiska zajmują ważne miejsce w nauczaniu Kościoła, zwłaszcza w wypowiedziach posoborowych papieży. Skuteczna ochrona środowiska naturalnego wymaga szerokiej edukacji ekologicznej, która powinna dokonywać się w szkole, rodzinie, mediach oraz podczas katechezy i posługi kaznodziejskiej. Celem niniejszego opracowania jest odpowiedź na pytania: jakie miejsce w posłudze przepowiadania słowa Bożego zajmuje ekologia integralna, jakie zadania w kształtowaniu sumienia i odpowiedzialności za środowisko naturalne powinno realizować kaznodziejstwo? Po analizie biblijnych źródeł ekologii integralnej i ekologicznej perspektywy we współczesnym nauczaniu Kościoła ukazano zagadnienie odpowiedzialności człowieka za środowisko naturalne i omówiono zagadnienie centralne dla niniejszego opracowania: proekologiczne zadania współczesnego kaznodziejstwa. W zakończeniu przedstawiono praktyczny przykład kaznodziejstwa zaangażowanego w propagowanie idei ekologii integralnej.
Bibliografia
Babiński J., Ekoteologia jako odpowiedź na współczesny kryzys ekologiczny, „Teologia w Polsce” 5 (2011) nr 2, s. 289–298, https://doi.org/10.31743/twp.2011.5.2.06.
Bar W., Ekobójstwo i grzech ekologiczny. Dwa terminy — dwa porządki — wspólna sprawa, „Studia Prawnicze KUL” 82 (2020) nr 2, s. 33–58, https://doi.org/10.31743/sp.5808.
Bartnik C. S., Znaki czasu, w: Teologia znaków czasu. Dogmatycy wobec polskiego „dziś” Kościoła, red. K. Góźdź, K. Michalczak, Poznań 2008, s. 11–22.
Benedykt XVI, Jeśli chcesz krzewić pokój, strzeż dzieła stworzenia. Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2010, „L’Osservatore Romano” 31 (2010) nr 1, s. 4–8.
Cekiera R., „Pokora tymczasowych zarządców”. Kościół katolicki a wyzwania klimatyczne na przykładzie adhortacji „Laudate Deum”, w: „Laudate Deum”. Papieża Franciszka walka o klimat, red. S. Jaromi, Kraków 2024, s. 37–48.
Chocian G., Ekologia kontra ekologizm w świetle encykliki „Laudato si’” ojca świętego Franciszka, https://ecoprobono.eu/ekologia-kontra-ekologizm-w-swietle-encykliki-laudato-si-ojca-swietego-franciszka/ (02.12.2024).
Czarny J., Ekologia i ekologizm a filozofia ekologii, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 9 (2001) nr 2, s. 29–35.
Dołęga J. M., Zagadnienia ekologiczne w problematyce teologicznej, „Studia Teologiczne — Białystok–Drohiczyn–Łomża” 15 (1997), s. 277–283.
Dyk S., Sławiński H., Szewczyk L., Przepowiadanie homilijne w Polsce. Analiza aspektów treściowych i formalnych wybranych homilii, „Collectanea Theologica” 93 (2023) nr 2, s. 189–225, https://doi.org/10.21697/ct.2023.93.2.07.
Dziedzic J., Kościół a ekologia ludzka, „Polonia Sacra” 23 (2019) nr 1, s. 103–126, https://doi.org/10.15633/ps.3275.
Ekologia to ważna część nauczania Kościoła — wywiad KAI z o. Stanisławem Jaromi, https://old.swietostworzenia.pl/2-aktualne/887-ekologia-to-wazna-czesc-nauczania-kosciola-wywiad-kai-z-o-stanislawem-jaromi (02.12.2024).
Fiałkowski M., Inspiracje encykliki „Laudato si’” dla duszpasterstwa, „Verbum Vitae” 31 (2017), s. 321–340, https://doi.org/10.31743/vv.1766.
Franciszek, Adhortacja apostolska o kryzysie klimatycznym Laudate Deum, 04.10.2023.
Franciszek, Encyklika Laudato si’ poświęcona trosce o wspólny dom, 24.05.2015.
Halík T., Chrześcijanie a ekologia, „W Drodze” (1999) nr 8, s. 43–49.
Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus w setną rocznice encykliki Rerum novarum, 01.05.1991.
Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis, 04.03.1979.
Jan Paweł II, Encyklika o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego Evangelium vitae, 25.03.1995.
Karczewski M., Biblijna teologia stworzenia jako źródło ekologii integralnej, „Studia Elbląskie” 17 (2016), s. 135–146.
Krzesik T., Metamorfoza czy transformacja doktryny Kościoła w nauczaniu Franciszka?, „Polonia Sacra” 26 (2022) nr 2, s. 159–180, https://doi.org/10.15633/ps.26208.
Małek K., Rozwój teologii ekologicznej w Polsce. Od teoekologii do ekoteologii, „Studia Philosophiae Christianae” 58 (2022) nr 1, s. 117–139, https://doi.org/10.21697/spch.2022.58.A.06.
„Mater et Familiae Advocata”. Przesłanie społeczne biskupów katowickich podczas stanowych pielgrzymek kobiet do Piekar Śląskich (1966–2016), red. A. Wuwer, D. Szlachta, Katowice 2017 (Źródła do Dziejów Kościoła Katolickiego na Górnym Śląsku, 18).
Naumowicz C., Eko-teologia jako forma chrześcijańskiej diakonii wobec stworzenia, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 7 (2009) nr 1, s. 221–233, https://doi.org/10.21697/seb.2009.7.1.15.
Orzeszyna J., Znaczenie motywacji religijnej w działaniach na rzecz ochrony naturalnego środowiska człowieka w świetle encykliki „Ludato si’”, w: Dlaczego ekologia? W kręgu encykliki „Laudato si’”, red. T. Reroń, A. Szafulski, Wrocław 2016, s. 79–95.
Ozorowski M., Bóg a stworzenie w teologii katolickiej, „Paedagogia Christiana” 28 (2011) z. 2, s. 83–98, https://doi.org/10.12775/PCh.2011.004.
Pieja W., Godność osoby ludzkiej podstawą odpowiedzialności za ekologię w „Laudato si’” i „Fratelli tutti”, „Polonia Sacra” 26 (2022) nr 2, s. 203–216, https://doi.org/10.15633/ps.26210.
Skworc W., Idźcie i głoście! Jest nadzieja! Słowo Arcybiskupa Katowickiego podczas pielgrzymki stanowej mężczyzn i młodzieńców do Sanktuarium Matki Bożej Piekarskiej, 28.05.2017, „Wiadomości Archidiecezjalne” 85 (2017) nr 5, s. 333–340.
Skworc W., Jesteśmy napełnieni Duchem Świętym! Słowo Arcybiskupa Katowickiego podczas pielgrzymki stanowej dziewcząt i kobiet do Sanktuarium Matki Bożej Piekarskiej, „Wiadomości Archidiecezjalne” 86 (2018) nr 7–8, s. 507–514.
Skworc W., Matris Corde — Matczynym Sercem. Słowo Społeczne Metropolity Katowickiego, „Wiadomości Archidiecezjalne” 89 (2021) nr 7–8, s. 501–510.
Skworc W., Słowo Arcybiskupa Katowickiego podczas pielgrzymki stanowej kobiet i dziewcząt do Sanktuarium Matki Bożej Piekarskiej, „Wiadomości Archidiecezjalne” 84 (2016) nr 7–8, s. 559–565.
Skworc W., Słowo Arcybiskupa Katowickiego podczas pielgrzymki stanowej kobiet do Sanktuarium Matki Bożej Piekarskiej, „Wiadomości Archidiecezjalne” 83 (2015) nr 7–8, s. 326–332.
Skworc W., Słowo powitania abp. Wiktora Skworca do pielgrzymów, 31.05.2015, „Wiadomości Archidiecezjalne” 83 (2015) nr 5, s. 237–245.
Strzeszewski C., Katolicka nauka społeczna, Lublin 1994.
Szafulski S., Ekologiczna perspektywa we współczesnym nauczaniu Magisterium, „Teologia i Moralność” 11 (2016) nr 1, s. 47–58, https://doi.org/10.14746/tim.2016.19.1.4.
Szewczyk L., Problemy społeczne XXI wieku w przepowiadaniu piekarskim do kobiet, „Polonia Sacra” 28 (2024) nr 1, s. 75–100, https://doi.org/10.15633/ps.28105.
Szewczyk L., Przepowiadanie piekarskie świadectwem zaangażowania w rozwiązywanie problemów społecznych XXI wieku, „Poznańskie Studia Teologiczne” 42 (2022), s. 151–168, https://doi.org/10.14746/pst.2022.42.09.
Wyrostkiewicz M., Spór o człowieka w ekologii, w: Spór o człowieka — spór o przyszłość wszechświata. Od bł. Jana XXIII do Jana Pawła II, red. J. Nagórny, J. Gocko, Lublin 2004, s. 217–222.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Leszek Szewczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
