„Eminens doctrina” jako zasadniczy wymóg Stolicy Apostolskiej przy nadawaniu tytułu Doktora Kościoła w odniesieniu do św. Faustyny Kowalskiej
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.29307Słowa kluczowe:
aktualność, Boże miłosierdzie, prawowierność, świętość życia, wpływ powszechnyAbstrakt
W artykule została przywołana refleksja eklezjalna na temat tytułu Doktora Kościoła w okresie posoborowym, która wprowadziła nowe ukierunkowania, uwzględniła w dopuszczaniu do niego także kobiety, a ponadto położyła nacisk na wymóg wzniosłej i oddziałującej na życie Kościoła doktryny, widzianej niekoniecznie jako owoc dogłębnego wykształcenia kandydatów, lecz raczej jako wyraz charyzmatu wiedzy wlanej, zdobytej na modlitwie i w doświadczeniach mistycznych. Autor przypomina, że w osądzie tej doktryny nowa procedura nie pozostaje wyłącznie w kompetencji Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych, ale wymaga również oceny Dykasterii Nauki Wiary. Nakreśliwszy kryteria „doniosłości” doktryny, która tkwi w prawowierności kandydatów, to jest zgodności ich nauczania z oficjalną wykładnią „depositum fidei” oraz recepcji tegoż nauczania w całym Kościele i jego zbawczego wpływu na jego życie, artykuł podejmuje próbę ukazania, że kryteria te spełnia nauczanie św. Faustyny Kowalskiej. Wskazuje się, że powinno się to przejawiać także w fakcie powoływania się na dane nauczanie przez Urząd Nauczycielski oraz w jego zgłębianiu przez teologów. Autor dokumentuje, jak orędzie św. Faustyny dociera do wierzących na całym świecie i jest zgłębiane przez teologów. Zwraca uwagę, że treści jej „Dzienniczka”, który jest uznawany za „locus theologicus”, są cytowane w dokumentach papieskich (np. „Gaudete et exsultate”, „Dilexit nos”). W konkluzji podkreślono, że „insignis vitae sanctitas” św. Faustyny i jej zdobyta na kolanach „eminens doctrina” stawiają ją bardzo wysoko wśród kandydatów do tytułu „Doctor Ecclesiae”.
Bibliografia
Bar W., Doktor Kościoła, w: Leksykon prawa kanonicznego, red. M. Sitarz, Lublin 2019, s. 569–573.
Benedetto XVI, Giovanni Paolo II non è un rigorista morale, https://episkopat.pl/doc/184249.benedetto-xvi-giovanni-paolo-ii-non-e-un-rigorista-morale-ha-indicato-la-misericordia-di-dio (19.01.2025).
Benedykt XIV, De servorum Dei beatificatione et beatorum canonizatione, Città del Vaticano 2022.
Benedykt XVI, Aby Europie i światu nie zabrakło waszego świadectwa, Audiencja generalna po podróży w Polsce, 31.05.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 6 (2006), s. 4–5.
Benedykt XVI, Bogactwo miłosierdzia i dobroci Boga. Rozważanie przed modlitwą Regina Caeli, 11.04.2010, „L’Osservatore Romano” wersja polska 6 (2010), s. 47.
Benedykt XVI, Bóg pociesza w strapieniu. Katecheza podczas audiencji generalnej, 30.05.2012, „L’Osservatore Romano” wersja polska 7–8 (2012), s. 46.
Benedykt XVI, Homilia Znak i świadectwo zmartwychwstałego Chrystusa, 02.04.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 5 (2008), s. 18.
Benedykt XVI, List na stulecie urodzin Świętego Papieża Jana Pawła II, 18.05.2020, https://diecezja.pl/aktualnosci/benedykt-xvi-w-janie-pawle-ii-uwidocznily-sie-nam-wszystkim-moc-i-dobroc-boga/ (19.01.2025).
Benedykt XVI, Nie ma innego źródła nadziei jak miłosierdzie Boga. Rozważanie przed modlitwą Regina Caeli, 30.03.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 4 (2008), s. 32.
Benedykt XVI, Pokora i prostota Jana Pawła I. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański, 28.09.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 10–11 (2008), s. 59.
Benedykt XVI, Tajemnica miłosiernej miłości Boga. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański, 23.04.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 8 (2006), s. 40.
Betti U., A proposito del conferimento del titolo di Dottore della Chiesa, „Antonianum” 63 (1988), s. 278–291.
Bibliografia czasopism za lata 1996–2000, https://www.faustyna.pl/zmbm/blog/category/bibliografia/page/2/ (24.01.2025).
Bochenek M., Mistrzynie Kościoła, „Nasz Dziennik” 3–4.10.2020, s. 9.
Castellano Cervera J., „Eminens doctrina”. Un requisito necesario para ser doctor de la Iglesia, „Teresianum” 46 (1995), s. 3–21.
Congregazione per la Dottrina della Fede, Norme di procedura e criteri dottrinali per il giudizio circa l’„eminens doctrina” dei Santi proposti come „Dottori della Chiesa”, Città del Vaticano 1996.
Congregazione Plenaria dei Cardinali (31 marzo — 1 aprile 1981) „in qua agendum erit de notis necessario inveniedis in Sanctis Scriptoribus ecclesiasticis ut titulo Doctoris decorari possint”, w: L. Porsi, Leggi della Chiesa su beatificazione e canonizzazione dall’anno 999 all’anno 2000, Roma 2006, s. 434–437 (Sussidi per lo studio delle Cause dei Santi, 9).
Constitutio apostolica „Pastor Bonus” de Romanae Curiae nova ordinatione, „Acta Apostolicae Sedis” 80 (1988), s. 841–912.
Criteri per dichiarare „uno” Dottore della Chiesa, „L’Osservatore Romano” 11.06.1981, s. 7.
Danielski W., Doktor Kościoła, w: Encyklopedia katolicka, t. 4, R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Lublin 1983, s. 34–36.
Decretum super revisione scriptorum, w: Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum, Cracovien. Beatifi cationis et Canonizationis Servae Dei Faustinae Kowalska Instituti Sororum B. M. V. a Misericordia (1905–1938), s. 557.
Divina Misericordia, il Papa: nelle nostre cadute il Signore “vede figli da rialzare”, https://www.vaticannews.va/it/chiesa/news/2021-04/festa-divina-misericordia-papa-francesco-santuario-bart.html (20.01.2025).
Doktorzy Kościoła, red. S. T. Praśkiewicz, Kraków 2015.
Fiejdasz-Buczek L., Kanonizacja równoznaczna Hildegardy z Bingen i nadanie tytułu Doktora Kościoła, w: Doktorzy Kościoła, red. S. T. Praśkiewicz, Kraków 2015, s. 89–106.
Fiejdasz-Buczek L., Święty Jan z Ávila — Doktor Kościoła, w: Doktorzy Kościoła, red. S. T. Praśkiewicz, Kraków 2015, s. 73–87.
Franciszek, Adhortacja apostolska Gaudete et exsultate, 19.03.2018.
Franciszek, Anioł Pański, 21.02.2021, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/angelus/2021/documents/papa-francesco_angelus_20210221.html (20.01.2025).
Franciszek, Audiencja generalna, 05.10.2022, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/audiences/2022/documents/20221005-udienza-generale.html (20.01.2025).
Franciszek, Encyklika Dilexit nos, 24.10.2024.
Franciszek, Homilia w Niedzielę Bożego Miłosierdzia, Kościół Ducha Świętego in Sassia, 19.04.2020, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/homilies/2020/documents/papa-francesco_20200419_omelia-divinamisericordia.html (20.01.2025).
Franciszek, List do biskupa płockiego Piotra Libery z okazji 90. rocznicy pierwszego objawienia Jezusa Miłosiernego św. siostrze Faustynie Kowalskiej, https://www.faustinum.pl/pl/list-papieza-franciszka-z-okazji-90-rocznicy-objawienia-jezusa-milosiernego/ (20.01.2025).
Franciszek, Nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia. Audiencja generalna, 20.02.2016, https://www.vatican.va/content/francesco/it/audiences/2016/documents/papa-francesco_20160220_udienza-giubilare.html (27.01.2025).
Franciszek, Wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny (Łk 1,49). Orędzie na XXXII Światowy Dzień Młodzieży 2017 r., https://www.vatican.va/content/francesco/pl/messages/youth/documents/papa-francesco_20170227_messaggio-giovani_2017.html (19.01.2025).
Groń R., Doktor Kościoła, w: Leksykon duchowości katolickiej, Lublin–Kraków 2002, s. 197–199.
Groń R., Fenomen doktora Kościoła w historycznym rozwoju, w: Duchowość na progu trzeciego tysiąclecia, red. M. Chmielewski, Lublin 1999, s. 210–226.
Guerrero van der Meijden J., Symbol tragedii: kryteria orzekania „eminens doctrina” w procedurach nadawania tytułu doktora Kościoła a dorobek Edyty Stein, w: Dialog o człowieku w drodze do prawdy: Jan Paweł II — Edyta Stein — Roman Ingarden, red. B. Dembińska, Wrocław 2020, s. 85–108.
Huscenot J., Doktorzy Kościoła, Częstochowa 2002.
Huscenot J., Les Docteurs de l’Eglise, Médiaspaul 1997.
Istruzione della Congregazione delle Cause dei Santi sul conferimento del titolo di Dottore della Chiesa, w: Le Cause dei Santi, red. V. Criscuolo, C. Pellegrino, R. J. Sarno, Città del Vaticano 2018, s. 629–637.
Iudicium alterius Theologi Censoris super scriptis eidem Servae Dei tributis, w: Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum, Cracovien. Beatifi cationis et Canonizationis Servae Dei Faustinae Kowalska Instituti Sororum B. M. V. a Misericordia (1905–1938). Positio super scriptis, Roma 1980, s. 65–550.
Iudicium prioris Theologi Censoris, w: Cracovien. Canonizationis Servae Dei Faustinae Kowalska instituti sororum B. V.M. a Misericordia (1905–1938). Positio super virtutibus, vol. 2, Roma 1991, s. 5–64.
Jan Paweł II, Encyklika Dives in misericordia, 30.11.1980.
Jan Paweł II, Homilia wygłoszona w dniu ogłoszenia św. Teresy od Dzieciątka Jezus Doktorem Kościoła, „L’Osservatore Romano” wersja polska 12 (1997), s. 38.
Jan Paweł II, List apostolski Divini amoris scientia. Wydany z okazji ogłoszenia św. Teresy od Dzieciątka Jezus i Najświętszego Oblicza Doktorem Kościoła Powszechnego, „L’Osservatore Romano” 12 (1977), s. 29–36.
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005.
Kowalska F., Dzienniczek. Miłosierdzie Boże w duszy mojej, Kraków 2015.
Machniak J., Il contesto dell’esperienza mistica di Santa Suor Faustina Kowalska, „Analecta Cracoviensia” 35 (2003), s. 69–177.
Machniak J., La devocion a la Divina Misericordia según Santa Faustina Kowalska, „Analecta Cracoviensia” 47 (2015), s. 25–40.
Machniak J., Święta Faustyna doktorem Kościoła?, „Orędzie Miłosierdzia” (2012) nr 81, s. 6–7.
Machniak J., The idea of divine mercy in the private visions of S. Faustina Kowalska in the context of the recent theology, „Analecta Cracoviensia” 33 (2001), s. 433–450.
Materiały z Sesji Naukowo-Pastoralnej Święta Edyta Stein Doktorem Kościoła?, red. W. Tochmański, Kraków 2003.
McGinn B., Doktorzy Kościoła. Trzydzieści trzy osoby, które kształtowały chrześcijaństwo, Kraków 2012.
McGinn B., The Doctor of the Church: Thirty-three men and women who shaped christianity, New York 1999.
Molé A., Il „Diario” si santa Faustina Kowalska come „locus theologicus” della teologia sistematica, Roma 2023.
Mucci G., La concessione di titolo di dottore della Chiesa, „La Civiltà Cattolica” (1997) nr 3540, s. 567–574.
Napiórkowski A., Warchoł P., Czy święta Faustyna i św. Jan Paweł II zostaną doktorami Kościoła?, Niepokalanów 2013.
Napiórkowski A., Warchoł P., Santa Faustina e san Giovanni Paolo II, i santi polacchi Apostoli della Divina Misericordia saranno proclamati Dottori della Chiesa?, Roma 2015.
Napiórkowski A., Warchoł P., St. Faustina and St. John Paul II become Doctors of the Church? Polish Saints and Apostels of Divine Mercy, Kraków 2017.
O’Collins G., Farugia E. G., Zwięzły słownik teologiczny, Kraków 1993.
Ols D., Presentation du Rapportueur, w: Congregatio de Causis Sanctorum, Urbis et Orbis. Concessionis tituli Doctoris Ecclesiae universalis S. Teresiae a Iesu Infante…, Cabellione 1997, s. VII.
Pabis M., Polski Doktor Kościoła?, „Nasz Dziennik” 3.10.2014, s. 11.
Pabis M., Św. Faustyna doktorem Kościoła?, „Nasz Dziennik” 15.09.2011, s. 10.
Petrusanti C., Dottori della Chiesa. Donne e uomini esperti di Dio, Torino, Cantalupa 2023.
Porsi L., Leggi della Chiesa su beatificazione e canonizzazione dall’anno 999 all’anno 2000, Roma 2006 (Sussidi per lo studio delle Cause dei Santi, 9).
Praśkiewicz S. T., „Eminens doctrina” św. Teresy od Dzieciątka Jezus — Doktora Kościoła, „Karmel” (1997) nr 4, s. 57–66.
Praśkiewicz S. T., Teologia św. Teresy z Lisieux — Mądrość Miłości, „KAI-Biuletyn” (1997) nr 39, s. 30–31.
Rahner K., Vorgrimler H., Mały słownik teologiczny, Warszawa 1987.
Romaniuk K., Biblijny traktat o Miłosierdziu, Ząbki 1994.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum.
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska Gaudium et spes.
Stackpole R., Divine Mercy: A Guide from Genesis to Benedict XVI, Stockbridge 2009.
Stackpole R., Divine Mercy: The Heart of the Gospel, Stockbridge 1999 (Essay from the first North American academic symposium on Divine Mercy).
Stackpole R., Jesus, Mercy Incarnate, Stockbridge 2000.
Stackpole R., Pillars of Fire in My Soul: The Spirituality of St. Faustina, Stockbridge, 2003.
Stackpole R., Saint Faustina: Doctor of Divine Mercy; a Contribution to the Cause for Declaring St. Maria Faustina Kowalska a „Doctor of the Church”, Stockbridge 2025.
Starzak G., Św. Faustyna polskim doktorem Kościoła?, „Dziennik Polski” 6.10.2014, s. A7.
Statut Międzynarodowej Akademii Bożego Miłosierdzia w Krakowie, https://www.gosc.pl/doc/1131420.Statut-Miedzynarodowej-Akademii-Bozego-Milosierdzia-w-Krakowie (24.01.2025).
Św. Faustyna Doktorem Kościoła?, https://www.gosc.pl/doc/1132048.Sw-Faustyna-Doktorem-Kosciola(24.01.2025).
Tokarska A. N., Święta siostra Faustyna doktorem Kościoła?, „Roczniki Teologiczne”, T. 52, z. 5 (2005), s. 107–126.
Toward a New Doctor of the Church: Saint Maria Faustina Kowalska, https://www.thedivinemercy.org/articles/toward-new-doctor-church-saint-maria-faustina-kowalska-0 (24.01.2025).
Urbis et Orbis. Concessionis tituli doctoris s. Alphonsi Mariae de Ligorio, Fundatoris Congregationis SS. Redemptoris, „Acta Apostolicae Sedis” 6 (1870–1871), s. 289–320.
Urbis et Orbis. Positio super dubio: an Sanctis Martyribus titulus Doctoris Ecclesiae Universalis concedi possit, Roma 2008.
Wejman H., Możliwości ogłoszenia siostry Faustyny Kowalskiej Doktorem Kościoła, „Colloquia Theologica Ottoniana” (2005) nr 1, s. 119–129.
Wejman H., Doktor Kościoła?, „Orędzie Miłosierdzia” (2005) nr 55, s. 8–9.
Wodrazka P. B., Das Verfahren zur Erhebung eines Heiligen zum Kirchenlehrer, Sankt Ottilien 2015.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Szczepan T. Praśkiewicz

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.