Rodzina po śmierci dziecka w okresie prenatalnym. Aspekty teologiczno-moralne
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.26409Słowa kluczowe:
śmierć dziecka, moralne dylematy, pogrzeb dziecka, żałoba, wsparcie pastoralneAbstrakt
Prezentowany artykuł przybliża czytelnikowi problematykę śmierci dziecka w okresie prenatalnym i wyjaśnia trudne kwestie teologiczno-moralne. W artykule zostały omówione następujące zagadnienia: (1) Śmierć dziecka w okresie prenatalnym, (2) Dylematy moralne matki po śmierci dziecka, (3) Powinność szacunku wobec zwłok zmarłego dziecka, (4) Powinność moralna wsparcia osieroconej rodziny. Poronienie najczęściej wynika z nieprawidłowości chromosomalnych (w około 60–80% przypadków) lub z innych problemów występujących w zarodku/płodzie i rzadko na podstawie wyborów dokonywanych przez kobiety. Po śmierci dziecka trzeba pamiętać o szacunku do jego zwłok. Podstawowym zobowiązaniem moralnym wobec zmarłego ciała jest jego godny pochówek. Pogrzeb dziecka martwo urodzonego jest nie tylko wyrazem szacunku do zmarłego dziecka, ale pełni również istotne znaczenie dla rodziny. Bardzo często jest on kluczem do przepracowania żałoby i podstawą chrześcijańskiego pocieszenia. Zaprezentowany artykuł pomoże czytelnikowi lepiej zrozumieć problemy rodziny po stracie dziecka, udzieli odpowiedzi na powstałe w tym kontekście dylematy moralne oraz nauczy właściwych postaw wobec osób przeżywających żałobę po stracie kogoś najbliższego.
Bibliografia
Aszyk P., Zwłoki, in: Encyklopedia Bioetyki, red. A. Muszala, Radom 2007, p. 652–657.
Barton-Smoczyńska I., Metoda pięciu kroków. Przekazywanie informacji o śmierci dziecka lub chorobie dziecka w czasie ciąży — komunikacja z ciężarną pacjentką, „Życie i Płodność” 4 (2009), p. 43–49.
Benedict XVI, Deus caritas est, Vatican 2005. Benedict XVI, Spe salvi, Vatican 2007.
Biesaga T., Spór o moralny status człowieka w okresie prenatalnym, „Ginekologia i Położnictwo” 6 (2006), p. 1–5.
Bremer J., Szacunek wobec ludzkich zwłok. Spojrzenie filozoficzno-prawne, in: Pedagogiczna refleksja nad życiem i śmiercią, red. B. Grochmal-Bach, Kraków 2012, p. 13–44.
Bubiak A., Bartnicki J., Knihinicka-Mercik Z., Psychologiczne aspekty utraty dziecka w okresie prenatalnym, „Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne” 4 (2014) nr 1, p. 60–78.
Bush H. Κ. Jr., Grief work. After a child dies, „Christian Century” 11 (2007), p. 36–39.
Chazan B., Nieudane rodzicielstwo — współczucie dla rodziców, szacunek dla ciała dziecka, in: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. J. Dziedzic, P. Guzdek, Kraków 2013, p. 207–214.
Chazan B., Troszyński M., Wczesne niepowodzenia prokreacji, in: Rozpoznawanie płodności, Materiały edukacyjno-dydaktyczne dla nauczycieli NPR oraz zainteresowanych zdrowiem prokreacyjnym, red. M. Troszyński, Warszawa 2009, p. 48–52.
Clark Miller S., The Moral Meanings of Miscarriage, „Journal of Social Philosophy” 46 (2015) nr 1, p. 141–157.
Clinton T., Langberg D., Counseling Women, Michigan 2011.
Dudziak U., Sytuacja rodziców doświadczających śmierci dziecka przed urodzeniem, in: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. J. Dziedzic, P. Guzdek, Kraków 2013, p. 175–198.
Dziedzic J., Spór o eutanazję, Kraków 2005.
Dziedzic J., Kontekst pastoralny śmierci dziecka przed urodzeniem, „Polonia Sacra” 25 (2021) nr 2, p. 77–92.
Dziedzic J., Wsparcie psychologiczno-pastoralne w przeżywaniu żałoby po stracie dziecka, in: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. J. Dziedzic, P. Guzdek, Kraków 2013, p. 153–174.
Frost M., Condon J. T., The Psychological Sequelae Of Miscarriage: A Critical Review of the Literature, „Australian and New Zealand Journal of Psychiatry” 30 (1996), p. 54–62.
Guzdek P., Rozpoznaj swoje dziecko we mnie. Rzecz o poronieniu samoistnym dziecka i jego pogrzebie, Kraków 2017.
Hołub G., Godność osobowa dziecka nienarodzonego, in: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. J. Dziedzic, P. Guzdek, Kraków 2013, p. 11–22.
Hussman A., A Pastoral Approach to Counseling Believers in Pregnancy Loss, Mequon, Wisconsin, 2015, p. 1–128.
John Paul II, Evangelium vitae.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.
Kongregacja Nauki Wiary, Instrukcja Ad resurgendum cum Christo dotycząca pochówku ciał zmarłych oraz przechowywania prochów w przypadku kremacji, Watykan 2016.
Lothrop H., Gute Hoffnung, jähes Ende, München 2016.
Magill G., Threat of Imminent Death in Pregnancy: A Role for Double-Effect Reasoning, „Theological Studies” 72 (2011) nr 4, p. 848–878.
Makselon J. Paradoks śmierci — Analiza psychologiczna, „Communio” 3 (2012), p. 23–33.
Meller J., Moralny aspekt wykorzystania zwłok ludzkich, „Studia Gdańskie” 21 (2007), p. 427–440.
Miernik B., Poronienie samoistne jako doświadczenie rodzinne-psychopedagogiczne aspekty straty dziecka w okresie prenatalnym, „Fides et Ratio” 29 (2017) nr 1, p. 257–265.
Mierzwiński B., Duszpasterstwo rodzin w kontekście śmierci dziecka nienarodzonego. Stan obecny i postulaty na przyszłość, in: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. J. Dziedzic, P. Guzdek, Kraków 2013, p.117–126.
Morciniec P., Pogrzeb nienarodzonego — między bólem straty a zobowiązaniem, in: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. J. Dziedzic, P. Guzdek, Kraków 2013, s. 99–115.
Nowicka U., Prawo do pochowania dziecka utraconego w wyniku poronienia wedle ustawodawstwa polskiego i kanonicznego, „Łódzkie Studia Teologiczne” 26 (2017) nr 4, p. 147–159.
Pontifical Council for Healthcare Workers, Charter of Health Workers, Vatican 1995.
Sekretariat der Deutschen Bischofskonferenz, Wenn der Tod am Anfang steht, Eltern trauern um ihr totes neugeborenes Kind, Bonn 2005.
Sławiński H., Duszpasterska opieka i głoszenie Dobrej Nowiny Chrystusa rodzicom dzieci zmarłych przed urodzeniem, „Polonia Sacra” 37 (2014) nr 4, p. 141–157.
Sławiński H., Homilia podczas pogrzebu dzieci zmarłych bez chrztu, in: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. ks. J. Dziedzic, P. Guzdek, Kraków 2013, p. 127–152.
Smykowski K., Poronienie z perspektywy teologicznomoralnej, in: Prawa poczętego pacjenta. Zagadnienia interdyscyplinarne, teoria i praktyka, red. B. Kmieciak, Warszawa 2018, p. 111–118.
Stadnicka S. K., Bień A., Gdańska P., Piechowska J., Poronienie i ciąża obumarła w aspekcie prawa — udział położnej w opiece nad pacjentką w sytuacji utraty ciąży, „Journal of Education, Health and Sport” 9 (2016) nr 6, p. 379–390.
Wacker M., Abschied nehmen von meinem Kind. Wenn Willkommen und Abschied zusammenfallen — ein Kind kommt tot zur Welt, in: Abschied nahmen am Totenbett. Rituale und Hilfen für die Praxis, Güttersloher Verlagshaus, München 2006, p. 66–80.
Zacker Ch., Richtiges Verhalten im Trauerfall. Kondolenzbriefe, Todesanzeigen, Trauerreden und Beileidsbezeugungen, Wilhelm Heyne Verlag, München 2005.
Zwoliński A., Ars moriendi. Sztuka towarzyszenia umierającym, Poznań 2016.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
