Stylistyka monodyczna w utworach liturgicznych kompozytorów galicyjskich końca XIX – pierwszej połowy XX wieku

Autor

DOI:

https://doi.org/10.15633/pms.2003

Słowa kluczowe:

Galicja, kompozytor, tradycje śpiewu kościelnego, liturgia, śpiewy, monodia

Abstrakt

Artykuł zwraca uwagę na procesy historyczno-społeczne, które wpłynęły na osobliwości rozwoju kultury ukraińskiej, w szczególności ukształtowały specyfikę życia kościelno-oświatowego i praktyki liturgiczno-chóralnej Galicji w końcu XIX i pierwszej połowie XX wieku. Podkreślano ścisłą współpracę elit duchowych i artystycznych, co zaowocowało podniesieniem poziomu edukacji artystycznej, intensyfikacją działalności licznych towarzystw chóralnych i kompozytorów. Na podstawie analizy utworów liturgicznych P. Bazhansky’ego, W. Matyuka, J. Kishakevycha, S. Liudkevycha ujawniono prerogatywy kompozycji autorskiej w wykorzystaniu stylu monodii.

Biogram autora

  • Svіtlana Huralna - Akademiia Humanistycznо-Pedagogiczna im. Tarasa Szewczenki w Krzemieńcu

    Svitlana Huralna Stepanivna (born June 27, 1988, Tarnopol) – candidate of art studies (2019). She graduated Regional Experimental Art School in Ternopil (2003), Regional State School Music School named after Solomiya Krushelnytska in Ternopil (2007), National University Pedagogical named after Volodymyr Hnatiuk in Ternopil (2010). In 2010–2017, she studied in Higher School of the Institute of History of Art, Folklore and Ethnology of the National Academy of Sciences of Ukraine named after M. T. Rylski. In 2017–2018 – researcher of the Department of Music Medieval Studies and Ukrainian Studies of the Lviv National Academy of Music named after M. W. Łysenka. From 2011 and until now present – senior lecturer, candidate of art studies at the Regional Academy of Humanities and Pedagogy named after T. Shevchenko in Kremenets. From 2013 until now – a lecturer at the Professional College of the Regional Academy of Humanities and Pedagogy named after T. Shevchenko. Scholarship recipient of the Gaude Polonia program (2022). Author of more than 30 articles in magazines scientific papers, reviewer of scientific articles. She participated in the all-Ukrainian and international scientific and practical conferences. Laureate of many regional, nationwide piano competitions, nationwide Olympics, soloist-singer, poet, composer, active participant in cultural events.

Bibliografia

B. a. (Without the author), O instytutakh dlya obrazovanya and education dyakov, in: Halytska Rus, Dyakovskiy Hlas, Stanyslavov 1899, Č. 1, p. 5–7.

Antonjuk-Gural’na S., Liturgija, ukladena Stanislavom Ljudkevičem: stilistični osoblivosti, in: Naukovi zapiski Ternopil’s’kogo nacional’nogo pedagogičnogo universitetu imeni Volodimira Gnatjuka, Ternopil 2012, p. 101–109 (Mistectvoznavstvo, 1).

B. n. (Without the author), Galičanin, 1899, 14/26 sičnja, Č. 10, p. 3.

Bažans’kij P., Druga liturgija starovinnix napiviv na čotiri mišani golosi dlja sil i mistečok, Peremišl’ 1907.

Bažans’kij P., Perša liturgija starovinnix napiviv na čotiri mišani golosi dlja sil i mistečok, L’viv 1907.

Bažans’kij P., Tretja liturgija starocerkovnix napiviv na čotiri mišani golosi dlja sil i mistečok dlja mišanogo xoru, Peremišl’ 1911.

Bažans’kij P., Četverta liturgija starocerkovnix napiviv na čotiri mišani golosi dlja sil i mistečok, Peremišl’ 1911.

Gyral’na S., Muzično-stilističnij semioz Liturgij Porfirija Bažans’kogo, in: Naukovi zapiski Terno-pil’s’kogo nacional’nogo pedagogičnogo universitetu imeni Volodimira Gnatjuka, Ternopil 2013, p. 116–124 (Mistectvoznavstvo, 1).

Gural’na C., Liturgija iz Spivanika (1911) V. Matjuka ta ii vpliv na cerkovnu muzičnu kul’turu Sxidnoi Galičini, in: Mistectvoznavči zapiski, Vip. 24, Kiiv 2013, p. 40–46.

Zvaričuk Ž., Bogoslužbove xorove vikonavstvo Galičini XIX stolittja, Kiiv 2009.

Kišakevič J., Služba Boža po zaxidno-ukrains’komu cerkovno-narodn’omu napivu na mišanij xor, Duxovno-muzični tvori J. Kišakeviča, Č. 21, L’viv, bez dati, p. 32.

Kijanovs’ka L., Stil’ova evoljucija galic’koi muzičnoi kul’turi XIX-XX st., Ternopil’ 2000.

Kudrik B., Ogljad istorii ukrains’koi cerkovnoi muziki, 1: Doslidnic’ka robota, L’viv 1995, p. 8–128 (Istorija ukrains’koi muziki).

Ljudkevič C., Sprava našogo cerkovnogo spivu, “Ukrains’kij visnik” 1921, 2 serp – Čč. 150–151, p. 2–3.

Ljudkevič S., Doslidžennja, statti, recenzii, vistupi, Vip. 2, Uporjadkuvannja, redaguvannja, perekladi, primitki ta bibliografija Z. Štunder, L’viv 2000, p. 244–248.

Ljudkevič S., Liturgija: Zbirnik liturgičnix i cerkovnix pisen’ na osnovi narodnix napiviv na mišanij xor, L’viv 1922.

Popovič O., Ukrains’ke muzične žittja Peremišlja (1919–1999), Kiiv 2003.

Sirotins’ka N., Bilja vitokiv greko-vizantijs’koi gimnografii ta cerkovnoi monodii, in: Kiivs’ke muzi-koznavstvo. Kul’turologija ta mistectvoznavstvo. Zbirka statej, Vip. 36, Kiiv 2011, p. 10–18.

Tološnjak N., Sistema muzičnoi osviti v navčal’no-vixovnix zakladax «Ridnoi školi», “Musica Galiciana” (Muzika Galičini), L’viv 1999, p. 171–180.

Turula Ju., Neobxidnist’ reformuvannja liturgijnogo spivu v galic’kix greko-katolic’kix cerkvax, Ruslan, L’viv 1913.

Čerepanin M., Muzična kul’tura Galičini (druga polovina XIX – perša polovina XX st.), Kiiv 1997.

Pobrania

Opublikowane

2022-11-23

Numer

Tom 20 (2022)

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Svіtlana Huralna

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).