Idea zmartwychwstania w najstarszych religiach Bliskiego Wschodu
DOI:
https://doi.org/10.15633/tst.1564Słowa kluczowe:
zmartwychwstanie, życie po śmierci, kultura Mezopotamii, kultura Egiptu, kultura Fenicjan, religia Persów, zaratusztrianizmAbstrakt
Spojrzenie na religie Bliskiego Wschodu pod kątem wiary w zmartwychwstanie ukazuje, że najbardziej rozwinięta wiara dotycząca życia po śmierci występuje w kulturze egipskiej i perskiej. W pierwszej wyraźne jest przekonanie o konieczności posiadania „nowego ciała” w celu przebywania w obecności boga słońca Re, natomiast w drugiej, zwłaszcza biorąc pod uwagę zaratusztrianizm, wyraźnie ukazuje się postać Saoszjanta, mającego poprowadzić ludzi do ostatecznego zwycięstwa z siłami zła i ustanawiającego bezpośrednie królestwo Ahura Mazdy. Ciekawa jest także w wierzeniach Persów wzmianka na temat trzeciego dnia, jako czasu przejścia duszy zmarłego z „tego świata” i stanięcie przed indywidualnym sądem. Ten ostatni ma także miejsce w wierzeniach egipskich, według których jest on momentem moralnego rozliczenia zmarłego z ziemskiego życia. W przypadku kultury mezopotamskiej i fenickiej, choć istniała w nich wiara w pewną formę nieustannego życia po śmierci w podziemiach, nieśmiertelność dotyczyła jedynie bóstw lub monarchów, a idea „zmartwychwstania” jako odrodzenia dotyczyła wyłącznie corocznego odrodzenia przyrody, które zgodnie z wierzeniami zawdzięczano działaniu bóstw płodności.Bibliografia
Arnold S., Kurkiewicz W., Tatomir A., Żurawski W., Dzieje świata. Chronologiczny przegląd wydarzeń, Warszawa 1990.
Baran G. M., Los człowieka po śmierci w wierzeniach ludów ościennych dawnego Izraela, „Scripturae Lumen” 2010 nr 2, s. 137–160.
Bartnik C. S., Dogmatyka katolicka, t. 1, Lublin 1999.
Boyce M., Ahura Mazda, [w:] Encyclopaedia Iranica, ed. E. Yarshater, t. 1, London 1985.
Bravo B., Wipszycka E., Historia starożytnych Greków. Okres hellenistyczny, t. 3, Warszawa 1992.
Ćwiek A., Religia Egiptu, [w:] Religie starożytnego Bliskiego Wschodu, red. K. Pilarczyk, J. Drabina, Kraków 2008, s. 27–176.
Fenicja, red. P. Juszczak, Warszawa 2007 (Mitologie Świata).
Gilgamesz. Epos starożytnego Dwurzecza, tł. R. Stiller, Warszawa 1980.
Golzio K. H., Der Tempel im Alten Mesopotamien und Seine Parallelen in Indien. Eine Religionshistorische Studie, Hamburg 1983 (Beihefte der Zeitschrift für Religions und Religionsgeschichte, 25).
Grimal N., Dzieje starożytnego Egiptu, Warszawa 2004.
Gurney O. R., The Sultantepe tablets (continued), VII: The myth of Nergal and Ereshkigal, „Anatolian Studies” 10 (1960), s. 105–131.
Herodot, Dzieje, tł. S. Hammer, Warszawa 1959.
Hudzikowski M., Religie starożytnej Persji, 28.04.2014, http://geopolityka.net/religie-starozytnej-persji (28.04.2014).
Jakubiak K., Religia Iranu, [w:] Religie starożytnego Bliskiego Wschodu, red. K. Pilarczyk, J. Drabina, Kraków 2008.
Jelonek T., Kultura Mezopotamska a Biblia, Kraków 2009.
Jelonek T., Kultura Perska a Biblia, Kraków 2010.
Kemp B. J., Starożytny Egipt. Anatomia cywilizacji, tł. J. Aksamit, Warszawa 2009.
Leligdowicz A., Scytowie, Warszawa 2002 (Starożytne Cywilizacje: podróż przez tysiąclecia, 51).
Marciniak M., Historia starożytnego Egiptu, [w:] Starożytny Egipt, red. A. Szczudłowska, Warszawa 1978.
Mrozewicz L., Historia powszechna. Starożytność, Poznań 1999.
Religie świata. Encyklopedia, red. J. Rawicz, Kraków 2005.
Shaw I., The Oxford history of ancient Egypt, Oxford 2000.
Sidor K., Bogowie, magowie i nafta, Warszawa 1971.
Składankowa M., Mitologia Iranu, Warszawa 1989.
Sołtysiak A., Religie Mezopotamii, [w:] Religie starożytnego Bliskiego Wschodu, red. K. Pilarczyk, J. Drabina, Kraków 2008, s. 111–176.
Starożytni Egipcjanie, red. J. Cieślewska, Warszawa 2007 (Mitologie Świata).
Tschirschnitz A., Dzieje ludów biblijnych, cz. VI: Dzieje państw i plemion starożytnej Syrii i Palestyny, Warszawa 1994.
Wesendonk O. G. von, Das Weltbild der Iranier, München 1933.
Wilkinson T. A. H., Early dynastic Egypt, London, New York 1999.
Zinkow L., Imhotep – „Twórca cywilizacji”, „Episteme. Czasopismo Naukowo-Kulturalne” 2012 nr 16 t. 1, s. 5–20.
Zmartwychwstanie w mitach i religiach, http://www.opoczno-top.pl/artykul,Zmartwychwstanie_w_mitach_i_religiach,11998.html (02.05.2014), (artykuł ukazał się również w wydaniu nr 13 [820] „Tygodnika Opoczyńskiego” 29.03.2013).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
