Biskupi czasów przedrozbiorowych w świetle propagandy antykościelnej prowadzonej przez władze polityczne Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w latach 1944–1989
DOI:
https://doi.org/10.15633/tst.2108Słowa kluczowe:
Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL), propaganda, biskupi, Kościół rzymskokatolicki, walka z religiąAbstrakt
Jednym z podstawowych ideologicznych celów przejmujących władzę komunistów w Polsce po zakończeniu II była walka z religią. Cel ten wynikał z przyjętej ideologii marksistowsko-leninowskiej (opartej na materializmie dialektycznym i historycznym) odrzucającej istnienie Boga. Nic więc dziwnego, że ówczesne władze polityczne na powyższej podbudowie ideologicznej wobec powszechnie występującej religijności społeczeństwa traktowały Kościół jako konkurenta, który mógłby osłabić jej autorytet. Z tego powodu władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) w latach 1944–1989 z różnym nasileniem stosowały wobec Kościoła politykę represji i deprecjonowania. Istotnym elementem prowadzonej polityki stała się antykościelna propaganda obejmująca różnorodne aspekty życia i funkcjonowania Kościoła.W niniejszym artykule zwrócono uwagę na propagandę polityczną PRL, a konkretnie próbowano ukazać, w jakim świetle ta propaganda przedstawiała poszczególnych biskupów z czasów staropolskich, ukazując przy tym, w oparciu o poszczególne przykłady, manipulację, kłamstwa, brak rzetelności i obiektywizmu ówczesnej propagandy.
Bibliografia
Dąbek-Ostrowska B., Fras J., Ociepka B., Teoria i praktyka propagandy, Wrocław 1999.
Dowiat J., Historia Kościoła katolickiego w Polsce (do połowy XV w.), Warszawa 1968.
Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Kraków 2006.
Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 2, Olsztyn 2000.
Goban-Klas T., Niepokorna orkiestra medialna. Dyrygenci i wykonawcy polityki informacyjnej w Polsce po 1944 r., Warszawa 2004.
Hinz H., Dwie wizje dziejów Polski, Warszawa 1966.
Historyczne tło i aktualny stan stosunków między państwem a Kościołem, Warszawa 1984.
Idzior S., Państwo a Kościół, Warszawa 1952.
Kęsek M., Wizerunek Kościoła Katolickiego w Polsce do 1945 r. na łamach „Żołnierza Wolności” w latach 1950–1990, Kraków 2008, mps.
Konopczyński W., Dzieje Polski nowożytnej, t. 1–2, Warszawa 1986.
Kot S., Andrzej Frycz Modrzewski. Studium z dziejów kultury polskiej w XVI w., Kraków 1919.
Królik S., Laicyzacja życia społecznego w Polsce, w: Społeczeństwo – kultura – technika. Materiały nr 5 dla kierowników grup do zajęć politycznych z elewami szkół podoficerskich, żołnierzami i podoficerami służby zasadniczej, Warszawa 1968.
Ładosz J., Kozyr-Kowalski S., Dialektyka a społeczeństwo, Warszawa 1972.
Ładosz J., Materializm dialektyczny, Warszawa 1973.
Łukaszewicz W., Targowica i powstanie kościuszkowskie. Ze studiów nad historią Polski XVIII w., Warszawa 1953.
Marek Ł., Bortlik-Dźwierzyńska M., Za Marksem bez Boga. Laicyzacja życia społecznego w Polsce w latach 1945–1989, Katowice 2014.
Mazur M., Propagandowy obraz świata. Polityczne kampanie prasowe w PRL 1956–1980. Model analityczno-koncepcyjny, Warszawa 2003.
Noszczak B., Polityka państwa wobec Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce w okresie internowania prymasa Stefana Wyszyńskiego 1953–1956, Warszawa 2008.
Nowicki A., 1000 lat zatargów z papieżami, Warszawa 1950.
Nowicki A., Ateizm w Polsce i jego aktualne potrzeby, „Biuletyn Informacyjny” (Wyd. Zarząd Propagandy i Agitacji GZP) 1959 nr 16.
Nowicki A., Grzegorz z Sanoka 1406–1477, Warszawa 1958.
Nowicki A., Papieże przeciw Polsce, Warszawa 1949.
Przez Morze Czerwone. Kościół w Polsce pod rządami komunistów. Propaganda antykościelna. Dodatek specjalny do „Gościa Niedzielnego” pod red. A. Dziurok, A. Grajewski, Warszawa 2009.
Tło i aktualny stan stosunków między państwem a Kościołem, Warszawa 1984.
Wybrane zagadnienia światopoglądowe, Warszawa 1971.
Zagadnienia światopoglądowe. Materiały nr 3 do szkolenia politycznego podoficerów zawodowych, Warszawa 1961.
Zarębski I., Grzegorz z Sanoka (ok. 1407–1477) arcybiskup lwowski, prozaik i poeta, Kraków 1960.
Żaryn J., Kościół a władza w Polsce (1945–1950), Warszawa 1997.
Żaryn J., Kościół w PRL, Warszawa 2004.
„Żołnierz Wolności” wybrane numery z lat 1951–1987.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Piotr Jaworski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
