Osobliwości braków Ewangelii Galilejskiej (Q)
DOI:
https://doi.org/10.15633/tst.42101Słowa kluczowe:
dyskurs, eschatologia, Ewangelia, Galilea, królestwo Boże, Mądrość, panowanie Boga, QAbstrakt
Artykuł przybliża brakujące elementy materiału Q ze wskazaniem na ich specyficzne osobliwości wynikające z analizy krytycznej i porównawczej. W zestawieniu z ewangeliami synoptycznymi Q wyróżnia się brakiem: ciągłości narracji, przekazów o cudach, opisu śmierci i zmartwychwstania Jezusa. Istotne luki w tradycji Q ukazują jego odmienne spojrzenie na Mistrza z Nazaretu — jawi się On jako prorok i wysłannik królestwa Bożego — pełen mocy, uosobienie Mądrości. Podczas gdy Marek, Mateusz i Łukasz w swoich ewangeliach zachęcają do wiary w Jezusa, Ewangelia Q wzywa do pójścia za Nim i naśladowania Go.
Bibliografia
Adamczewski B., Q or not Q? The So — Called Triple, Double, and Single Traditions in the Synoptic Gospels, Frankfurt am Main–Berlin 2010.
Andrejevs O., Apocalypticism in the Synoptic Sayings Source. A Reassessment of Q’s Stratigraphy, Tübingen 2019.
Barnett P., Finding the Historical Christ, Grand Rapids 2009.
Bartnicki R., Problem synoptyczny dawniej i dzisiaj, „Studia Theologica Varsaviensia” 27 (1989) nr 1, s. 15–73.
Bartnicki R., Najnowsze rozwiązania problemu synoptycznego, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 42 (1989) nr 1, s. 28–41.
Bellinzoni A. J., The New Testament: An Introduction to Biblical Scholarship, Eugene 2016.
Dinkha A. M., Restored, Rescued, and Redeemed by Jesus. Seven Minor-Character Vignettes from the Fourfold Gospel, Eugene 2021.
Drake Williams III H. H., Jesus Tried and True. Why the Four Canonical Gospels Provide the Best Picture of Jesus, Eugene 2013, s. 21–22.
Gathercole S. J., The Gospel of Thomas. Introduction and Commentary, Leiden–Boston 2014.
Hogeterp A. L. A., Expectations of the End. A Comparative Traditio-Historical Study of Eschatological, Apocalyptic and Messianic Ideas in the Dead Sea Scrolls and the New Testament, Leiden 2009.
Horsley R. A., Empowering the People: Jesus, Healing, and Exorcism, Eugene 2022.
Howes L., Judging Q and saving Jesus. Q’s contribution to the wisdom-apocalypticism debate in historical Jesus studies, Durbanville 2015.
Jacobson A. D., The First Gospel. An Introduction to Q, Eugene 2005.
Keener C. S., The Historicity of the Nature Miracles, w: The Nature Miracles of Jesus. Problems, Perspectives, and Prospects, ed. G. H. Twelftree, Eugene 2017, s. 41–65.
Kim D. W., The Gospel of Thomas. The Genesis of a Wisdom Tradition, Abingdon–New York 2021.
Kloppenborg J. S., Excavating Q: The History and Setting of the Sayings Gospel, Edinburgh 2000.
Kloppenborg J. S., Discursive practices in the sayings Gospel Q and the quest of the historical Jesus, w: The Sayings Source Q and the historical Jesus, ed. A. Lindemann, Leuven 2001, s. 149–189.
Kloppenborg J. S., Q, the Earliest Gospel. An Introduction to the Original Stories and Sayings of Jesus, London 2008.
Kloppenborg J. S., Synoptic Problems. Collected Essays, Tübingen 2014.
Kloppenborg J. S., Conceptual Stakes in the Synoptic Problem, w: Gospel interpretation and the Q-hypothesis, eds. M. Müller, H. Omerzu, London 2018, s. 13–42.
Konradt M., The Role of the Crowds in the Gospel of Matthew, w: Matthew within Judaism: Israel and the Nations in the First Gospel, eds. A. Runesson, D. M. Gurtner, Atlanta 2020, s. 213–232.
Kowalczyk A., Geneza Ewangelii Marka, Pelplin 2004, s. 31–78.
Kowalczyk A., Problem Synoptyczny, Pelplin 2009, s. 9–17.
Martin R. P., Toney C. N., New Testament Foundations. An Introduction for Students, Eugene 2018.
McKnight S., Jesus and His Death: Historiography, the Historical Jesus, and Atonement Theory, Waco 2005.
Marguerat D., Pourquoi s’intéresser à la Source? Histoire de la recherche et questions ouvertes, w: La source de paroles de Jésus (Q), éd. A. Dettwiler, D. Marguerat, Genève 2008, s. 19–49.
Meyer M., The Unkown Sayings of Jesus. A treasury of aphorisms, parables, and teachings form early Christian, Jewish, and Islamic sources, Boston–London 2005.
Miller M. P., The Social Logic of the Gospel of Mark: Cultural Persistence and Social Escape in a Postwar Time, w: Redescribing the Gospel of Mark, eds. B. S. Crawford, M. P. Miller, Atlanta 2017, s. 207–400.
Myszor W., Ewangelia według Tomasza, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 5 (1972), s. 19–42.
Nickle K. F., The Synoptic Gospels. An Introduction Revised and Expanded, Louisville 2001.
Omerzu H., Introduction: What is at stake by advocating or disputing the two — source theory?, w: Gospel interpretation and the Q-hypothesis, eds. M. Müller, H. Omerzu, London 2018, s. 1–10.
Paciorek A., Q — Ewangelia Galilejska, Lublin 2001.
Patterson S. J., The Forgotten Creed. Christianity’s Original Struggle against Bigotry, Slavery, and Sexism, New York 2018.
Pett D. E., The Healing Tradition of the New Testament, Lutterworth 2015.
Quarles Ch. L., Higher Criticism: What Has It Shown?, w: In Defense of the Bible. A Comprehensive Apologetic for the Authority of Scripture, eds. S. B. Cowan, T. L. Wilder, Nashville 2013, s. 63–88.
Rabb E. R., The Case of the Missing Person. How Finding Jesus of Nazareth Can Transform Communities and Individuals Today, Eugene 2010.
Robertson A. T., The Christ of the logia, Eugene 2012.
Robinson J. M., The Critical Edition and the Study of Jesus, w: The sayings source Q and the historical Jesus, ed. A. Lindemann, Leuven 2001, s. 27–52.
Robinson J. M., Kerygma and History in the New Testament, w: Trajectories through Early Christianity, ed. J. M. Robinson, H. Koester, Eugene 2006, s. 20–69.
Romaniuk K., Co to jest źródło Q?, Warszawa 1983.
Saari A. M. H., The Many Deaths of Judas Iscariot. A Meditation on suicide, New York 2006.
Sayler K., Journey Into Truth: The Time is Now, Morrisville 2010.
Schillebeeckx E., The Collected Works of Edward Schillebeeckx, vol. 6: Jesus: An Experiment in Christology, London–New York 2014.
Smith D. A., The Post-Mortem Vindication of Jesus in the Sayings Gospel Q, London–New York 2006.
So K. Ch., Jesus in Q. The Sabbath and Theology of the Bible and Extracanonical Text, Eugene 2017.
Strecker G., Theology of the New Testament, Berlin–New York 2000.
Syreeni K., Becoming John. The Making of a Passion Gospel, London 2019.
Tabor J. D., Paul and Jesus. How the Apostle Transformed Christianity, New York 2013.
Tiwald M., The Sayings Source. A Commentary on Q, Stuttgart 2020.
Zimmermann R., Re-Counting the Impossible, w: The Nature Miracles of Jesus. Problems, Perspectives, and Prospects, ed. G. H. Twelftree, Eugene 2017, s. 107–127.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
