How prince Marcin Lubomirski enjoyed looting in the area of Częstochowa – testimonies given by the participants of these events
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.08304Keywords:
Jerzy Marcin Lubomirski, Częstochowa, desertion, looting, judiciaryAbstract
The article presents a series of events concerning prince Jerzy Marcin Lubomirski, which took place in the years 1757–1759. The young magnate committed several offences then: he deserted the crown army, he served in the Prussian army and recruited soldiers there, which was followed by him looting and plundering in Poland. He was apprehended near Częstochowa by a unit of the crown army and brought to a military court in Kamieniec Podolski, whereas his people were brought to a magistrate court in Cracow. The series of aforementioned events was the origin of a black legend of prince Jerzy Marcin Lubomirski, and the sentences issued then, including partial amnesty for the main hero of this article, are a good illustration of how law was executed in Poland during the Saxon times.
References
Źródła
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD]
Zbiór Anny z Potockich Ksawerowej Branickiej – Kancelaria hetmańska, sygn. 675.
Zbiór Branickich z Suchej, sygn. 330/419.
Archiwum Roskie. Korespondencja, sygn. V/19; sygn. XIV/47.
Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie, sygn. 2615, t. 2
Pamiętnik Marcina Matuszewicza, kasztelana brzesko-litewskiego. 1714– 1765, t. 3, wyd. A. Pawiński, Warszawa 1876.
Politische Correspondenz Friedrich’s des Großen, Bd. 16–17, Berlin 1888–1889.
Statut Wielkiego Księstwa Litewskiego […] za Stanisława Augusta Szczęsliwie Nam Panuiącego, Powtórnie z przydatkiem Summaryuszow, Praw i Konstytucyi od roku 1764 do roku 1786 Przedrukowany, Wilno 1786.
Volumina Legum, t. 8, Petersburg 1860.
Wykaz szlachty polskiej w Szkole Kadetów oraz czas pobytu [w:] S. Gaber, Polacy na dworze Stanisława Leszczyńskiego w Lunéville 1737–1766, tłum. A.J. Zakrzewski, A. Skwara, A.J. Zakrzewski (wstęp i red.), Częstochowa 1998, s. 193–197.
Opracowania
Bernatowicz T., Mitra i buława. Królewskie ambicje książąt w sztuce Rzeczypospolitej szlacheckiej (1697–1763), Warszawa 2011.
Chomętowski W., Przygody księcia Marcina Lubomirskiego, Warszawa 1888.
Ciesielski T., Armia koronna w czasach Augusta III, Warszawa 2009.
Ciesielski T., Pogranicze polsko-pruskie w dobie wojny siedmioletniej, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2008, nr 1, s. 3–17.
Delbrück H., Nowożytna sztuka wojenna, tłum. M. Młynarz, Oświęcim 2016.
Golec M., Pojedynki w Polsce, Warszawa 2011.
Grabowski M., Pan starosta Zakrzewski, Kijów 1860
Kowalski M., Księstwa Rzeczpospolitej. Państwo magnackie jako region polityczny, Warszawa 2013.
Lyncker A., Armia pruska 1714–1806, tłum. J. Pawlikowski, Oświęcim 2012.
Mossakowski S., Z Mazowsza na Litwę i Ruś Koronną. Kartki z kresowych dziejów jednej polskiej rodziny (Mossakowskich herbu Jastrzębiec), Warszawa 2017.
Stroynowski A., Od szlacheckiej równości do arystokratycznych tytułów w epoce stanisławowskiej [w:] Rola arystokracji w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, A. Barciak (red.), Katowice–Zabrze 2017, s. 149–161.
Szczygielski W., Lubomirski Jerzy Marcin [w:] Polski słownik biograficzny, t. 18, Wrocław 1973, s. 34–38.
Szwaciński T., Rosja a Piotr i Jan Sapiehowie w dobie kryzysu ostrogskiego (1754–1758), „Kwartalnik Historyczny” 2012, R. 119, z. 1, s. 31–65.
Trąbski M., Żołnierze garnizonu twierdzy jasnogórskiej za panowania Augusta III, czyli prostowanie Kitowicza, http://pth.czest.pl/wp-content/uploads/2019/05/Zolnierze-twierdzy-jasnogorskiej.pdf [dostęp: 12.05.2020].
Wasylewski S., Książę rozbójnik [w:] S. Wasylewski, Sprawy ponure. Obraz z kronik sądowych wieku oświecenia, Kraków 1963, s. 50–66.
Wyprawa na hajdamaków (Z pamiętników starosty Zakrzewskiego) [w:] Z dziejów hajdamaczyzny, cz. 1, H. Mościcki (red.), Warszawa 1905, s. 16–19.
Zarzycki W., Książę Marcin Lubomirski 1738–1811. Relacje o jego życiu i burzliwych przygodach w różnych krajach Europy, Warszawa 1998.
Zielińska T., Magnateria polska epoki saskiej. Funkcje urzędów i królewszczyzn w procesie przeobrażeń warstwy społecznej, Wrocław 1977.
Zielińska T., Poczet polskich rodów arystokratycznych, t. 1, Warszawa 1997.
Zych S., Na ojczystej i obcej ziemi. Książę Marcin Jerzy Lubomirski (1730–1800), Kolbuszowa 2020.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors publish under the Attribution-NonCommercial-NoDerivs 2.0 Generic (CC BY-NC-ND 2.0) license. In this case, authors have a range of rights, including:• The right to share or reuse their article in the same ways permitted to third parties under
• They can "copy and redistribute the material in any medium or format for any purpose, but not commercially. The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms."
• Authors retain patent, trademark, and other intellectual property rights (including research data).
• Authors receive proper attribution and credit for the published work.
