Record books as a source of sociolinguistic research (based on selected 19th-century Libri Natorum of the Tarnów Diocese)
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.08405Keywords:
record books, sociolinguistics, the names of the professions, state origin, religious affiliationAbstract
The article presents the characteristics of the 19th-century record books of selected parishes belonging to the Tarnów diocese. The text discusses important diachronic information included in the documents, such as religious affiliation and origin from entitled and unauthorized relationships. On the basis of the linguistic material excerpted from the metrics, the names of professions and functions performed by the inhabitants of that time were also analyzed. State IDs present in baptism records also made it possible to recreate the social status and living conditions of the inhabitants of that time.
References
Abramowicz Z., Imiona chrzestne białostoczan w aspekcie socjolingwistycznym (lata 1885–1985), Białystok 1993.
Borek H., Socjolingwistyczne aspekty imiennictwa, „Onomastica” 1978, nr 23, s. 163–175.
Bubak J., Proces kształtowania się polskiego nazwiska mieszczańskiego i chłopskiego, Kraków 1986.
Bystroń J., Księga naszych imion, Warszawa 1938.
Dacewicz L., Antroponimia Tatarów polsko-litewskich w przekroju historycznym, Białystok 2012.
Dacewicz L., Uwarunkowania socjalno-kulturowe nadawania imion podwójnych w Dekanacie Białystok w II połowie XIX wieku, „Studia Wschodniosłowiańskie” 2017, nr 17, s. 169–186.
Dobrowolski K., Znaczenie metryk kościelnych dla badań naukowych, „Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie” 1920, nr 5, s. 90–110.
Duszyński-Karabasz H., Księgi metrykalne parafii prawosławnych na Kujawach i ziemi dobrzyńskiej z przełomu XIX i XX wieku jako źródło badań socjoonomastycznych [w:] Miasto: przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie, t. 6, M. Święcicka, M. Peplińska (red.), Bydgoszcz 2016, s. 437–447.
Elektroniczny słownik łaciny średniowiecznej w Polsce, https://elexicon.scriptores.pl/ [dostęp: 25.05.2022].
Gawrysiakowa J., Praktyki religijne w XIX w. (na podstawie metryk z parafii Rudka, pow. Bielsk Podlaski), „Roczniki Humanistyczne” 1970, t. 18, z. 2, s. 85–99.
Góralski Z., Urzędy i godności w dawnej Polsce, Warszawa 1988.
Hamryszczak A., Materiały do badań genealogicznych w zasobach Instytutu Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL w Lublinie, „Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego” 2009, nr 1, s. 109–135.
Hochleinter J., Warmińskie nowożytne księgi chrztów jako źródło historyczne, „Echa Przeszłości” 2001, nr 2, s. 139–152.
Iglewska S., Aspekty socjolingwistyczne w badaniach procesu ewolucji systemu antroponimicznego. Zarys tematu, „Ogrody Nauk i Sztuk” 2015, nr 5, s. 327–330.
Internetowy słownik łacińsko-polski, https://pl.glosbe.com/la/pl [dostęp: 25.05.2022].
Jougan A., Słownik kościelny łacińsko-polski, Sandomierz 2013.
Kolber T., Dwujęzyczność dokumentów urzędowych kościelnych, na przykładzie nominacji w księgach parafialnych dekanatu wadowickiego [w:] Język w urzędach i sądach, M.T. Lizisowa (red.), Kraków 2006, s. 137–149.
Kresa M., Księgi metrykalne jako źródło i program Excel jako narzędzie badań antroponimicznych [w:] Badania historycznojęzykowe. Stan. Metodologia. Perspektywy, B. Dunaj, M. Rak (red.), Kraków 2011, s. 399–411.
Kuchowicz Z., Leki i gusła dawnej wsi. Stan zdrowotny polskiej wsi pańszczyźnianej w XVII–XVIII w., Warszawa 1954.
Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009.
Kumor B., Przepisy państwowe i kościelne dotyczące metryk kościelnych w zaborze austriackim (1800–1914), „Przeszłość Demograficzna Polski. Materiały i Studia” 1975, nr 7, s. 94–107.
Kurpas J., Początki ksiąg metrykalnych, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1961, t. 2, z. 1–2, s. 5–38.
Laszuk A., Księgi metrykalne i stanu cywilnego w archiwach państwowych w Polsce – informator, Warszawa 1998.
Lexicon latino-polonicum, t. 1, F. Borowski (red.), Wilno 1844.
Skowronek K., Inspiracje socjologiczne w polskiej onomastyce – stare i nowe związki, „Socjolingwistyka” 2013, nr 27, s. 31–41.
Słownik łacińsko-polski, t. 3, M. Plezia (red.), Warszawa 1998.
Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce, t. 1, 2, 4, M. Plezia (red.), Kraków 1965–2000.
Słownik współczesnego języka polskiego, t. 1, B. Dunaj (red.), Kraków 2000.
Wiślicz T., Upodobanie. Małżeństwo i związki nieformalne na wsi polskiej XVII–XVIII wieku. Wyobrażenia społeczne i jednostkowe doświadczenia, Wrocław 2012.
Wyczański A., Szlachta polska XVI wieku, Warszawa 2001.
Wyczawski H., Przygotowanie do studiów w archiwach kościelnych, Kalwaria Zebrzydowska 1989.
Żołądź-Strzelczyk D., Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2002.
Żyromski M., Dziewiętnastowieczna rodzina polska, „Rocznik Socjologii Rodziny” 2000, nr 12, s. 173–188.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright and full publishing rights without restrictions, and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
