Acedia and lype in the writings of Evagrius Ponticus. Ontological theo-anthropology
DOI:
https://doi.org/10.15633/acr.2408Keywords:
acedia, lype, ontological theo-anthropology, existential axiology, being oneselfAbstract
The article examines the problem of the relationship between the two phenomena of the Evagrian theo-anthropology: acedia (listlessness) and lype (sadness). The problem is considered from the perspective of ontological anthropology (a human being is being studied from the side of possibilities and obligations of being oneself). The purpose of the analysis is to demonstrate and explain the differences between acedia and lype in terms of their anthropological justification. This goal is attained through the concepts of existential axiology. The article seeks to demonstrate that acedia and lype point in the human being to two different dimensions: acedia distorts in the existence the sphere of the attitude towards basic values; lype distorts in the existence the sphere of attitudes towards positive values, the realization of which signifies a fulfillment of existence.
References
Św. Antoni, Żywot. Pisma ascetyczne, tłum. E. Dąbrowska i in., Kraków 2005.
Ewagriusz z Pontu, Pisma ascetyczne, t. 1, tłum. K. Bielawski i in., Kraków 1998.
Ewagriusz z Pontu, Pisma ascetyczne, t. 2, tłum. M. Grzelak i in., Kraków 2005.
Evagrius of Pontus, The Greek Ascetic Corpus, ed. and trans. R. E. Sinkiewicz, New York–Oxford 2003.
Baranowska M. M., Bóg w myśli Schelera, Kraków 2011.
Kaznowski P., Krótka historia metafizycznego znużenia, „Christianitas” 44 (2010), s. 40–57.
Leloup J.-Y., Hezychazm. Zapomniana tradycja modlitewna, tłum. H. Sobieraj, Kraków 1996.
Luijpen W., Fenomenologia egzystencjalna, tłum. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1972.
Macheta L., Aktualność Ewagriańskiej koncepcji ośmiu logismoi. Antropologia duchowości, [w:] Chrześcijaństwo a współczesne koncepcje człowieka, red. L. Suchanek, Kraków 2013, s. 131–141.
Macheta L., Demon południa i zafałszowanie egzystencji. O acedii starożytnego mnicha i „zbędności” inteligenta rosyjskiego XIX wieku, Kraków 2003.
Misiarczyk L., Osiem „logismoi” w pismach Ewagriusza z Pontu, Kraków 2007.
Nault J.-Ch., Acedia: Enemy of spiritual joy, „Communio” 31 (2004), s. 236–258.
Nieścior L., Anachoreza w pismach Ewagriusza z Pontu, Kraków 1997.
Nieścior L., Kategorie myśli w nauce ascetycznej Ewagriusza z Pontu, „Roczniki Humanistyczne” 44 (1996) z. 3, s. 203–230.
Nieścior L., Pojęcie apathei w pismach Ewagriusza z Pontu, „Studia Paradyskie” 6/7 (1996–1997), s. 105–133.
Nieścior L., „Πρακτική” jako walka ze złymi myślami w nauce Ewagriusza z Pontu, „Vox Populi” 17 (1997) t. 32–33, s. 105–113.
Nieścior L., Rozeznawanie myśli („διάκρισιϛ”) i spór z nimi („ἀντίρρησιϛ”) według Ewagriusza z Pontu, [w:] Droga doskonalenia chrześcijańskiego w epoce patrystycznej, red. F. Drączkowski, J. Pałucki, Lublin 1997, s. 31–56.
Nieścior L., Smutek w nauce Ewagriusza z Pontu, „Życie Duchowe” 59 (2009), s. 24–34.
Nieścior L., Trudy (πόνοι) jako termin ascetyczny u Ewagriusza z Pontu, „Studia Paradyskie” 5 (1995), s. 81–108.
Orlik P., Fenomenologia świadomości aksjologicznej. (Max Scheler – Dietrich von Hildebrand), Poznań 1995.
Pierwsza Księga Starców. Gerontikon, tłum. M. Borkowska, Kraków 1992.
Przybylski R., Uraz do materii. Esej o nadmiarze możliwości, „Znak” (1993) nr 458(7), s. 87–110.
Scheler M., Dobra a wartości, [w:] Z fenomenologii wartości, tłum. W. Galewicz, Kraków 1988, s. 46–59.
Scheler M., Wartości „wyższe” i „niższe”, [w:] Z fenomenologii wartości, tłum. W. Galewicz, Kraków 1988, s. 67–84.
Stróżewski W., Istnienie i wartość, Kraków 1981.
Stróżewski W., Od wartości bytu do bytu wartości, [w:] Dziedzictwo aksjologii fenomenologicznej. Studia i szkice, red. P. Duchliński, Kraków 2011, s. 15–33.
Tischner J., Świat ludzkiej nadziei. Wybór szkiców filozoficznych 1966–1975, Kraków 1992.
Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna. Uczucia, t. 10, tłum. J. Bardan, London 1967.
Węgrzecki A., Antropologiczny sens bycia sobą, [w:] Wokół filozofii spotkania, Kraków 2014, s. 184–191.
Węgrzecki A., Bycie sobą w świecie współczesnym, [w:] Kondycja człowieka współczesnego, red. Cz. Piecuch, Kraków 2006, s. 15–32.
Workowski A., Ontologiczne podstawy posiadania, Wrocław 2009.
Downloads
Published
Issue
Section
License
The author declares that he owns the copyright to the work (article) and that it is not limited in the scope covered by the above declaration and that the work (article) is an original work and does not infringe the copyright of other persons.
The author allows the Pontifical University of John Paul II in Krakow to use the paper free of charge, non-exclusive and unlimited in time by, i.e.:
– keeping in records and reproduction of the copies of the work using printing, reprography, magnetic recording and digital technology;
– trade in the original or copies on which the work has been recorded (introduction to the market, lending or rental of the original or copies, public exhibition, display, as well as making the work available to the public in such a way that everyone can have access to it in a place and at a time chosen by them);
– inclusion of the work in a collective work;
– granting by the Pontifical University of John Paul II in Krakow a Creative Commons Sub-licence Authorship Recognition-Non-commercial Use-No Subsidiaries 3.0 Poland
The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Magazine Platform of the university under the Creative Commons Attribution-Non-commercial Use-No Subsidiary Works 3.0 Poland license.
Thus, it entitles all interested parties to use the work under the following conditions:
- the author and the title of the work will be given,
- the place of publication (journal title and internet address of the originally published work) will be indicated,
- the work will be distributed in a non-commercial manner,
- no dependent works will be created.
