Surveillance of the Sandomierz diocese clergy in the light of a document of the Kielce Voivodeship Police Headquarters of 6 October 1961
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.2247Keywords:
Security Service, Sandomierz diocese, surveillance of the clergy, repression of the ChurchAbstract
This source edition presents a document created by the officers of the Security Service at the Voivodeship Police Headquarters in Kielce in October 1961, containing information on the clergy of the Sandomierz diocese. It was kept as part of a case file entitled "Wisła" (surveillance of the diocesan curia and the seminary in Sandomierz). The document is a typical example of "counter-intelligence features of a case." In addition, it contains a "direc- tional operational plan of undertakings". An analysis of the source allows us to determine the scale of surveillance to which the priests of the diocese were subjected. The present edition of the document contains a number of footnotes, which explain the more difficult formulations used by security officers, briefly approximate the figures of the priests named in it and elab- orate on the state/Church relations in the Polish People's Republic.References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej —Komisja Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu, Delegatura w Kielcach, sygn. 015/819, 015/679, t. 1, 015/824, t. 1, 5.
A. Dziurok, Wstęp, w: Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych 1945—1989, Warszawa 2004, s. 17—75.
R. Graczyk, Tropem SB. Jak czytać teczki, Kraków 2007.
L. Gralak, Zwalczanie pielgrzymek pieszych przez instytucje państwa komunistycznego w ramach spraw obiektowych krypt. „Pątnicy" w latach 1976—1989, Kraków 2014, praca doktorska (w zbiorach autora).
R. Gryz, Państwo a Kościół w Polsce 1945—1956 na przykładzie województwa kieleckiego, Kraków 1999.
Instrukcja nr 03/55 o zasadach prowadzenia rozpracowania agenturalnego i ewidencji operacyjnej w organach bezpieczeństwa publicznego PRL, Warszawa, 11 III 1955 r., w: Instrukcje pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa (1945—1989), oprac. i wstęp T. Ruzikowski, Warszawa 2004, s. 47—68.
Ł. Kamiński, Lingua securitatis, „Pamięć i Sprawiedliwość" 2003 nr 1 (3), s. 209—216.
M. Klocek, Prześladowanie duchowieństwa katolickiego w Końskich w latach 1939—1989, Końskie 2013.
M. Komaniecka, Wprowadzenie, w: Instrukcje pracy pionów pomocniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa (1945—1989), wybór, wstęp i opr. M. Komaniecka, Kraków 2010, s. 17—69.
H. Konopka, Religia w szkołach Polski Ludowej. Sprawa nauczania religii w polityce państwa (1944—1961), Białystok 1997.
A. Kończak, Walenty Wójcik — biskup i profesor, „Studia Sandomierskie" 5 (1990—1996), s. 357—377.
S. Kowalik, Konflikt wyznaniowy w Wierzbicy. Niezależna parafia w polityce władz PRL (1962—1977), Lublin 2012.
„Kronika Diecezji Radomskiej".
Materiały do instrukcji wydawniczej dla źródeł do dziejów najnowszych Polski, oprac. S. Kalabiński, F. Tych, Warszawa 1958 (maszynopis powielany).
G. Miernik, Wokół ustawy aborcyjnej z 1956 r., w: Zdrowie i choroba. Wpływ jakości życia na kulturę w Europie środkowej, red. A. Barciak, Katowice-Zabrze 2013, s. 348-375.
F. Musiał, Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970—1989), Kraków 2007.
F. Musiał, Raj grabarzy narodu. Studia i materiały do dziejów aparatu represji w Polsce „ludowej" 1945—1989, Kraków 2010.
B. Noszczak, Przygotowania do Millenium Chrztu Polski i Tysiąclecia Państwa Polskiego (1965—1965), w: Millenium czy Tysiąclecie, red. B. Noszczak, Radom [2006], s. 11-38.
M. Pietrzak, Prawo wyznaniowe, Warszawa 1999.
B. Stanaszek, Diecezja sandomierska w powojennej rzeczywistości politycznej w latach 1945—1967, t. 1, Problematyka personalno- -organizacyjna, Sandomierz 2006.
B. Stanaszek, Działania aparatu bezpieczeństwa wobec Kurii diecezjalnej i seminarium duchownego w Sandomierzu w latach 1944—1956, w: Aparat represji wobec Kościoła w latach 1944—1956. Terytorium obecnej diecezji sandomierskiej, red. M. Krzysztofiński, J. Marecki, B. Stanaszek, Kraków 2012, s. 11-31.
B. Stanaszek, Księża diecezji sandomierskiej więzieni przez władze komunistyczne po II wojnie światowej, Rzeszów 2008.
B. Stanaszek, Usunąć Biskupa! Władze PRL wobec Ordynariusza Diecezji Sandomierskiej Jana Kantego Lorka, Sandomierz 2004.
B. Stanaszek, „Wrogo ustosunkowany do naszego państwa". Biskup Piotr Gołębiowski w dokumentach komunistycznej bezpieki i władz wyznaniowych, Sandomierz 2006.
B. Stanaszek, Nowakowski R., Słownik biograficzny księży diecezji sandomierskiej XIX—XX w., t. 2, H—Ł, Sandomierz 2005.
J. Stefaniak, Postawy duchowieństwa w ocenie władz państwowych w latach apogeum stalinizmu (1948—1956), w: Społeczeństwo — Państwo — Kościół (1945—2000). Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej, Szczecin, 15—16 VI 2000 r., red. A. Kawecki,
K. Kowalczyk, A. Kubaj, Szczecin 2000, s. 17-20.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2018 Piotr Tylec
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
The author declares that he or she has full copyright to the work, and such copyright it is not limited to the extent applicable to this declaration, that the article is an original work and that it does not infringe any third-party rights.
The author agrees to a free-of-charge, non-exclusive and non-restricted use of the work by Pontifical University of John Paul II in Krakow i.e.:
- to record and duplicate: make copies of the work by means of printing, reprography, magnetic or digital storage;
- to circulate the original or the copies of the work (disseminate, lend or lease the original or copies thereof, publicly display, screen or make the work publicly available so that everyone is able to access it at the time and in place they wish to do so);
- to include the work in a compilation;
- the Pontifical University of John Paul II in Krakow may grant sublicenses Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland
The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Platform Periodicals belonging to the University, according to the licence Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland. Accordingly, the author authorises all interested parties to use the work on the following conditions:
- the author and the title of the work will be listed,
- the place of publication (name of the periodical and an Internet link to the originally published work),
- the work will be distributed in a non-commercial way,
- no derivative works will be created.
