Wokół staropolskich fundacji i benefaktorów Szkół Nowodworskich w Krakowie
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.236Klíčová slova:
Kraków, szkoła, sarmatyzm, okres wczesnonowożytnyAbstrakt
Szkoły Nowodworskie, których kontynuatorką jest dzisiejsze I LO im. B. Nowodworskiego, mają kilkusetletnią historię. Idea założenia szkół narodziła się w gronie profesorów Akademii Krakowskiej w 1586 roku, ale do właściwego otwarcia placówki doszło 2 lata później, dzięki inicjatywie profesora Stanisława Pika Zawadzkiego. W pierwszych dziesięcioleciach istnienia instytucja musiała zmierzyć się z licznymi trudnościami, takimi jak epidemie czy też naciski konserwatywnych profesorów, chcących zamknąć szkoły. W tych trudnych początkach szczególnie pomógł placówce biskup krakowski Piotr Tylicki. Jako benefaktor przeznaczył szkołom 10 tys. zł. Kolejnym ważnym dobrodziejem był kawaler maltański Bartłomiej Nowodworski, który w 3 fundacjach w latach 1612, 1617 i 1619 ofiarował w sumie 15 tys. zł. Darowizna ta pomogła instytucji przetrwać. Szkoły Nowodworskie miały w dalszych dziesięcioleciach wielu benefaktorów. Najważniejszym z nich był Gabriel Prewancjusz Władysławski, który darował 50 tys. zł. Dzięki temu, przy wydatnej pomocy króla Władysława IV Wazy, mógł powstać nowy budynek szkół zbudowany w 1643 roku. Dynamika fundacji w następnych dziesięcioleciach znacznie jednak spadła, co było efektem postępującego zubożenia kraju. Ostatnim odnotowanym darczyńcą był w 1745 roku sekretarz królewski Tomasz Szreniawski.
Stažení
Publikováno
Číslo
Sekce
Licence
Copyright (c) 2013 Tomasz Graff
Tato práce podléhá licenci na základě Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Autor prohlašuje, že mu přináleží autorská práva k dílu a že nejsou omezena v rozsahu spadajícím pod toto prohlášení a že je dílo originální a nenarušuje autorská práva jiných osob.
Autor povoluje Papežské univerzitě Jana Pavla II. v Krakově bezplatné, nevýhradní a časově neomezené využívání díla, tedy:
- záznam a reprodukci: vytváření exemplářů díla tiskařskou, reprografickou technikou, magnetickým záznamem a digitální technikou;
- obchodování s originálem nebo exempláři, na nichž bylo dílo zaznamenáno (uvedení do obratu, zapůjčení nebo nájem originálu nebo exemplářů, veřejné vystavování, zobrazování a také veřejné zpřístupňování díla tak, aby k němu mohl mít každý přístup na místě a v čase, který si vybere);
- začlenění díla do kolektivního díla;
- poskytnutí sublicence Papežskou univerzitou Jana Pavla II. v Krakově Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Papežská univerzita Jana Pavla II. v Krakově zpřístupňuje dílo na platformě časopisu patřící vysoké škole, na základě licence Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tím také opravňuje všechny zájemce k využití díla za následujících podmínek:
- bude uveden autor a název díla,
- bude uvedeno místo publikování (název časopisu a internetová adresa na původně publikované dílo),