Wpływ i znaczenie przyklasztornych warsztatów na rozwój koronkarstwa polskiego (na przykładzie opactwa Benedyktynek w Staniątkach)
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.2092Słowa kluczowe:
koronka klockowa, koronczarstwo, Staniątki, benedyktynkiAbstrakt
Prowadzenie szkół przez benedyktynki staniąteckie było najważniejszym aspektem zewnętrznej aktywności klasztoru, stając się z biegiem czasu jednym z jego podstawowych działań. Nauka robót ręcznych, w tym szczególnie interesujące nas koronkarstwo, rozwinęła się tu na dość dużą skalę i przyczyniła się do rozwoju polskiego koronkarstwa. Bezpłatne kształcenie „panien świeckich” było główną powinnością sióstr, która obok modlitwy stanowiła podstawowe założenia zreformowanej reguły benedyktyńskiej: „Módl się i pracuj”.W niniejszym artykule przedstawiono wybrane przykłady koronek ze zbiorów klasztoru Benedyktynek w Staniątkach, które to stanowią tylko niewielki ułamek skarbów przechowywanych w tych historycznych murach. Niewątpliwie ilość, a także jakość przedstawionych koronek świadczą o niezwykłym kunszcie artystycznym, które zapewne posiadały siostry zakonne lub też uczennice szkoły przyklasztornej, podczas gdy ich działalność koronczarska miała wielkie znaczenie i wpływ na rozwój polskiego koronkarstwa klockowego.
Bibliografia
Source
Archiwum Benedyktynek w Staniątkach.
Works
years of textiles, ed. J. Harris, London 1993.
Banach E. i A., Słownik mody, Warszawa 1962.
Borkowska M., Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej, t. 2, Warszawa 2005.
Borkowska M., Słownik mniszek benedyktyńskich w Polsce, Tyniec 1989.
Borkowska M., Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII–XVIII wieku, Warszawa 1996.
Encyklopedia katolicka, t. 2, Lublin 1976.
Hořáková H., Koronka frywolitkowa, Warszawa 2005.
Kamińska J., Turnau I., Zarys historii włókiennictwa na ziemiach polskich do końca XVIII wieku, Wrocław 1966.
Kołaczkowski J., Wiadomości tyczące się przemysłu i sztuki w dawnej Polsce, Kraków 1888.
Krasnowolski B., Historia klasztoru Benedyktynek w Staniątkach, Kraków 1999.
La Collezione Gandini Merletti, ricami e galloni dal XV al XIX secolo, a cura di T. Schoen-
holzer, I. Silvestri, Modena 2002.
Malinowska J., Wstawki i koronki szydełkowe, Warszawa 1989.
Michałowska M., Leksykon włókiennictwa, Warszawa 2006.
Modes-Dudrewiczowa M., Koronki klockowe. Metodyczny podręcznik dla szkoły i domu, Kraków 1937.
Pamiątka 700-letniego jubileuszu klasztoru staniąteckiego, nakładem PP. Benedyktynek w Staniątkach, 1929.
Rostworowska M., Śląski strój ludowy, Wrocław 2001.
Rotter L., Duchowość i historia benedyktynek w symbolice dekoracji malarskiej kościoła w Staniątkach, Kraków 2004.
Stabińska J. OSBap, Mniszki Pierwszej Rzeczpospolitej, Kraków 2009.
Szylar A., Działalność oświatowa benedyktynek sandomierskich w latach 1616–1686, [in:] Klasztor Panien Benedyktynek w historii i kulturze Sandomierza, red. K. Burek, Sandomierz 2003, p. 76–77.
Turnau I., Historia europejskiego włókiennictwa odzieżowego od XIII do XVIII wieku, Wrocław 1987.
Ulanowski B., O założeniu i uposażeniu klasztoru Benedyktynek w Staniątkach, Kraków 1891.
Zarys historyi klasztoru PP. Benedyktynek w Staniątkach, Kraków 1905.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
