Narratives about Cyborgization in the Context of Technoevolution

Autor

  • Mariusz Wojewoda Uniwersytet Śląski w Katowicach

DOI:

https://doi.org/10.15633/lie.3575

Słowa kluczowe:

cyborgizacja, technoewolucja, imaginarium społeczne, narracja kulturowa, Martin Heidegger, Andy Clark

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest narracjom kulturowym na temat cyborgizacji, w których zostaje opisana relacja między człowiekiem i cybermaszyną. W tym nowym ujęciu maszyna staje się częścią ludzkiego ciała, pozwala człowiekowi na poprawę jakości życia, ale może także uzupełnić ludzkie naturalne zdolności, wyposażając go w nowe („sztuczne”) kompetencje. Autor artykułu poddaje analizie problem trzech kulturowych narracji kulturowych dotyczących cyborgizacji człowieka. Te trzy modele narracji to narracja inżyniersko-pragmatyczna, biologiczno-ewolucyjna i kulturowo-humanistyczna. Stanowią one współczesne imaginaria społeczne na temat technoewolucji i związku człowieka z cybermaszyną. Autor artykułu na przykładzie koncepcji naturalnego cyborga Andy’ego Clarka sprawdza tezę, czy jest możliwe porozumienie między tymi narracjami. Kwestia społecznej akceptacji dla cyborgizacji jest szczególnie ważna z punktu widzenia postępu technologicznego oraz pytania o istotę człowieka i techniki w odniesieniu do nowych możliwości, jakie daje współczesna biotechnologia i robotyka w kontekście poprawy ­jakości naszego życia.

Biogram autora

  • Mariusz Wojewoda - Uniwersytet Śląski w Katowicach
    Mariusz Wojewoda – doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie filozofii, pracownik Instytutu Filozofii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, profesor UŚ. Autor monografii Pluralizm aksjologiczny i jego implikacje we współczesnej filozofii religii, Katowice 2010, redaktor trzech zbiorów artykułów naukowych oraz autor kilkudziesięciu artykułów publikowanych w wydawnictwach i czasopismach polskich oraz zagranicznych. Członek zarządu międzynarodowej grupy badawczej CultMedia. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół problematyki aksjologii, etyki mediów, filozofii techniki, filozofii religii, kognitywistyki.

Bibliografia

Butler S., Darwin among the Machines. (To the Editor of The Press), “The Press (Christchurch, New Zealand)” 1863, p. 179–185.

Cave S., Nyrup R., Vold K., Weller A., Motivations and Risks of Machine Ethics, “Proceedings of the IEEE” 107 (2019) no. 3, p. 562–574, doi: 10.1109/JPROC.2018.2865996.

Clark A., Intrinsic content, active memory and the extended mind, “Analysis” 65 (2005) no. 1, p. 1–11, doi: 10.1093/analys/65.1.1.

Clark A., Natural-Born Cyborgs: Minds, Technologies, and the Future of Human Intelligence, Oxford–New York 2003.

Clark A., Supersizing the Mind: Embodiment, Action, and Cognitive Extension, Oxford 2008.

Clark A., Surfing Uncertainty: Prediction, Action, and the Embodied Mind, Oxford 2016.

Clark A., Chalmers D., The extended mind, “Analysis” 58 (1998) no. 1, p. 7–19.

Dourish P., Where the Action Is: The Foundations of Embodied Interaction, Cambridge–London 2001.

Dreyfus H. L., Being-in-the-World: A Commentary on Heidegger’s Being and Time, Cambridge, MA 1991.

Ford M., Rise of the Robots: Technology and the Threat of a Jobless Future, New York 2016.

Fukuyama F., Transhumanism, “Foreign Policy” 2004 no. 144, p. 42–43, doi: 10.2307/4152980.

Garreau J., Radical Evolution: The Promise and Peril of Enhancing Our Minds, Our Bodies – and What It Means to Be Human, New York–London et al. 2005.

Gehlen A., Anthropologische und sozialpsychologische Untersuchungen, Hamburg 1986.

Gehlen A., W kręgu antropologii i psychologii społecznej: studia, tłum. K. Krzemień-Ojak, Warszawa 2001.

Giere R., The problem of agency in scientific distributed cognitive systems, “Journal of Cognition and Culture” 4 (2004) no. 3–4, p. 759–774, doi: 10.1163/1568537042484887.

Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć: eseje wybrane, tłum. K. Michalski, K. Wolicki, Warszawa 1977.

Jonas H., Das Prinzip Verantwortung: Versuch einer Ethik für die technologische Zivilisation, Frankfurt a.M 1979.

Klichowski M., Narodziny cyborgizacji: nowa eugenika, transhumanizm i zmierzch edukacji, Poznań 2014.

Latour B., Visualization and cognition: thinking with eyes and hands, “Knowledge and Society, Studies in the Sociology of Culture Past and Present” 6 (1986), p. 1–40.

Menary R., Neural plasticity, neuronal recycling and niche construction, “Mind & Language” 29 (2014) no. 3, p. 286–303, doi: 10.1111/mila.12051.

More M., Transhumanism: Towards a Futurist Philosophy, “Extropy” (1990) no. 6, p. 6–12.

Muszyński Z., Umysł rozszerzony, poznanie rozszerzone, „nauka rozszerzona”, “Filozofia i Nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne” 3 (2015), p. 265–280.

Sandberg A., Bostrom N., Converging cognitive enhancements., “Annals of the New York Academy of Sciences” 1093 (2006) no. 1, p. 201–227, doi: 10.1196/annals.1382.015.

Searle J. R., The Construction of Social Reality, New York 1995.

Sorgner S. L., Beyond Humanism: Reflections on Trans- and Posthumanism, “Journal of Evolution and Technology” 21 (2010) no. 2, p. 149–172.

Stephens G., Beyond Transhumanism, “Futurist” 46 (2012) no. 5, p. 32–44.

Sutton J., Exograms and Interdisciplinarity: History, the Extentented Mind, and the Civilizing Process, in: The Extended Mind, ed. R. Menary, Cambridge–London 2010.

Taylor C., Modern Social Imaginaries, Durham–London 2004.

Tegmark M., Why the brain is probably not a quantum computer, “Information Sciences” 128 (2000) no. 3, p. 155–179, doi: 10.1016/S0020-0255(00)00051-7.

Tennison M. N., Moral transhumanism: The next step, “Journal of Medicine and Philosophy” 37 (2012) no. 4, p. 405–416, doi: 10.1093/jmp/jhs024.

Virtual: Origin and meaning of virtual, https://www.etymonline.com/word/virtual (29.11.2019).

Wojewoda M., Jakość życia jako problem filozoficzny, “Folia Philosophica” 40 (2018), p. 97–115.

Pobrania

Opublikowane

2020-04-30

Numer

Tom 26 (2020): Narracje o technoewolucji – nowe technologie i nowy człowiek?

Dział

Cyborgizacja - symbioza człowieka i maszyny

Licencja

W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:

1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).