Pomiędzy geograficznym „byciem tym samym” a historycznym „byciem sobą”: tożsamość wspólnoty historycznej w filozofii Paula Ricoeura
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.60203Słowa kluczowe:
tożsamość, wspólnota, historia, pamięć, Paul RicoeurAbstrakt
Problem tożsamości wspólnot rozpatrywany w kontekście historycznym niesie wiele problemów. Do wyzwań, przed którymi stają historycy, zaliczyć należy również zagadnienie tożsamości wspólnoty. Jest ono poddane wielowątkowej dyskusji rozpościerającej się pomiędzy skrajnymi stanowiskami poszukującymi twardego rdzenia tożsamości a tymi, które postulują tożsamość nomadyczną lub zupełnie odmawiają jej jakiegokolwiek znaczenia. W nawiązaniu do myśli Paula Ricoeura w artykule zostanie postawiona hipoteza, że tożsamość wspólnoty może być rozpatrywana pomiędzy biegunami geograficznego „bycia tym samym” oraz historycznego „bycia sobą” w oparciu o wzorzec demografii oraz wzorzec pamięci wspólnoty. Nawiązują one do podstawowych, filozoficznych kryteriów tożsamości i umożliwiają historykom odniesienia do wielości aspektów mieszczących się w kryteriach geograficznych i historycznych. Badając te aspekty w sieci powiązań, historycy przypominają narratorów powieści, którzy nie tworzą przewidywalnej fabuły, ale uwzględniają sprzeczności, zwroty akcji i konflikty. Tym samym praca historyków nabiera znaczenia etycznego, wpływając na kształtowanie tożsamości wspólnoty, do której oni sami również przynależą.
Bibliografia
Arendt H., The Human Condition, Chicago–London 1998.
Bugajewski M., Historiografia i czas. Paula Ricoeura teoria poznania historycznego, Poznań 2002.
Bugajewski M., Zagadka pamięci mimowolnej. Uwagi o teorii pamięci Paula Ricoeura, in: Między nauką a sztuką. Wokół problemów współczesnej historiografii, eds. E. Solska, P. Witka, M. Woźniak, Lublin 2017, p. 143–149.
Drwięga M., Odpowiedzialna wolność, Kraków 2020.
Hume D., A Treatise of Human Nature, Oxford 1960.
Jakubowski J., Skończoność egzystencjalna: studium nad filozofią Paula Ricoeura, Bydgoszcz 2017.
Leder A., Przyśniona rewolucja: ćwiczenia z logiki historycznej, Warszawa 2014.
Leichter D. J., Collective Identity and Collective Memory in the Philosophy of Paul Ricœur, “Études Ricoeuriennes” 3 (2012) no. 1, p. 113–131.
Locke J., An Essay Concerning Human Understanding, Oxford 1975.
Parfit D., Reasons and Persons, Oxford 1984.
Ricoeur P., Christianity and the Meaning of History, in: History and Truth, transl. C. A. Kelbley, Evanston 1965, p. 81–97.
Ricoeur P., Filozofia osoby, transl. M. Frankiewicz, Kraków 1992.
Ricoeur P., Hegel and Husserl on Intersubjectivity, in: From text to actions. Essays in hermeneutics, transl. K. Blamey, vol. 2, Evanston 1991, p. 227–245.
Ricoeur P., Memory, History, Forgetting, transl. K. Blamey, D. Pellauer, Chicago–London 2004.
Ricoeur P., Objectivity and Subjectivity in History, in: History and Truth, transl. C. A. Kelbley, Evanston 1965.
Ricoeur P., Oneself as Another, transl. K. Blamey, Chicago–London 1992.
Ricoeur P., The Course of Recognition, transl. D. Pellauer, Cambrige–London 2005.
Ricoeur P., Time and Narrative, transl. K. McLaughlin, D. Pellauer, vol. 1, Chicago–London 1984.
Ricoeur P., Time and Narrative, transl. K. McLaughlin, D. Pellauer, vol. 3, Chicago–London 1988.
Warmbier A., Tożsamość, narracja i hermeneutyka siebie. Paula Ricoeura filozofia człowieka, Kraków 2018.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
