Prawo i etyka czynnikami kształtującymi wolność osoby ludzkiej

Autor

  • Kazimierz Gryżenia SDB Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

DOI:

https://doi.org/10.15633/lie.802

Słowa kluczowe:

etyka, prawo, wolność, podmiot działania, rozwój osobowy

Abstrakt

Wolność oznacza niezdeterminowane działanie człowieka, niezależność od czynników zewnętrznych, od skrępowania i przymusu fizycznego, psychicznego, moralnego, prawnego itp. Nieraz człowiek przypisuje sobie wolność absolutną, bezwzględną, która nie zna jakichkolwiek ograniczeń. Niewątpliwie wolność należy do konstytutywnych elementów każdego człowieka, jest niezbywalną jego własnością. Dzięki aktom wyboru kształtuje on swoją niepowtarzalną osobowość. Wolność jest uprawnieniem i zarazem obowiązkiem dokonywania wyborów, co implikuje odpowiedzialność za podjęte działania i wynikające z nich skutki. Nie każde działanie przynosi pożądane rezultaty, zarówno dla samego podmiotu działania, jak i jego otoczenia. Dlatego w kształtowaniu i korzystaniu z wolności niezbędne są kryteria i wyznaczniki. Wolność, a w ślad za nią podmiot wolności, podlega nieustannemu rozwojowi, wymagają więc odpowiedniej pielęgnacji i troski. Spośród wielu czynników kształtujących wolność osoby ludzkiej wybrano prawo i etykę.

Biogram autora

  • Kazimierz Gryżenia SDB - Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
    Doktor filozofii, absolwent KUL, wykładowca UKSW i Wyższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Salezjańskiego w Lądzie n. Wartą. Członek Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu (Oddział Società Internazionale Tommaso d’Aquino), Towarzystwa Naukowego Franciszka Salezego, Towarzystwa Pedagogiki Filozoficznej oraz redakcji czasopisma „Seminare. Poszukiwania Naukowe”. W badaniach naukowych zajmuje się filozofią wychowania i historią filozofii, z tego zakresu wydał kilkadziesiąt publikacji.

Bibliografia

Bauman Z., Etyka ponowoczesna, przeł. z ang. J. Bauman, J. Tokierska-Bakir, Warszawa 1996.

Bauman Z., Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna, przeł. z ang. J. Bauman, Warszawa 1995.

Benedykt XVI, Serce rozumne. Refleksje na temat podstaw prawa, „Nasz Dziennik” 23 września 2011, s. 11–12. Przemówienie Benedykta XVI wygłoszone w Reichstagu w dniu 22 września 2011 roku.

Derdziuk A., Odrzucenie moralności w imię prawa, [w:] Wartości moralne w kontekście współczesnego sekularyzmu, red. J. Gocko, Lublin 2007, s. 13–26.

Gryżenia K., Etyczne implikacje (nie)osobowego traktowania człowieka, „Forum Pedagogiczne” 2011 nr 2, s. 71–96.

Gryżenia K., Odmienność współczesną normą – wybrane ujęcia filozofii wychowania, [w:] Wobec „odmienności…?”. Pedagogiczne konotacje, red. M. Dycht i L. Marszałek, Warszawa 2008, s. 36–48.

Gryżenia K., Prawo stanowione a moralność w państwie demokratycznym, „Studia Philosophica Wratislaviensia” 2013 vol. VIII fasc. 1, s. 37–50.

Gryżenia K., Zagrożenia podmiotowości człowieka, „Logos i Ethos” 30 (2011) 1, s. 215–233.

Hołub G., Wybór należy do ciebie? – Pomiędzy obiektywnym a subiektywnym rozumieniem dobra, „Cywilizacja” 2004 nr 10, s. 67–75.

Jan Paweł II, Encyklika Veritatis splendor (1993).

Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków 2005.

Kiereś H., Wolność, [w:] Encyklopedia „białych plam”, red. naczelny A. Winiarczyk, t. 18, Radom 2006, s. 156–159.

Krąpiec M. A., Człowiek i prawo naturalne, Lublin2 1986.

Krąpiec M. A., Człowiek jako osoba, Lublin 2005.

Krąpiec M. A., O człowieku jako osobie, [w:] Osoba i uczucia, red. A. Maryniarczyk, K. Stępień, P. Gondek, Lublin 2010, s. 17–38 (Zadania Współczesnej Metafizyki, 12).

Mondin B., Wolność jako istotny i pierwotny czynnik konstytutywny osoby ludzkiej, przeł. P. Kawalec, „Człowiek w Kulturze. Pismo Poświęcone Filozofii i Kulturze” 1997 nr 9, s. 79–98.

Rorty R., Obiektywność, relatywizm i prawda, tłum. z ang. J. Margański, Warszawa 1999.

Sareło Z., Postmodernizm w pigułce, Poznań 1998.

Skrzydlewski P., Cywilizacyjne zagrożenia życia osobowego na przykładzie zagrożeń ludzkiej wolności, „Człowiek w Kulturze. Pismo Poświęcone Filozofii i Kulturze” 2000 nr 13, s. 219–236.

Wojtyła K., W poszukiwaniu podstaw perfekcjoryzmu w etyce, „Roczniki Filozoficzne” 1957 t. 5 z. 4, s. 303–317.

Pobrania

Opublikowane

2014-11-01

Numer

Tom 20 Nr 2 (2014)

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2015 Kazimierz Gryżenia SDB

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:

1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).