Fragile Subjectivity: About a Controversy on the Ground of Lévinas’ and Ricœur’s Philosophical Anthropology and Some of its Implications for the Understanding of Mental Health

Authors

  • Robert Grzywacz Akademia Ignatianum w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.15633/lie.2786

Keywords:

fragile subjectivity, Lévinas, Ricœur, mental health, schizophrenia

Abstract

The study aims to confront two concepts of fragile subjectivity: one by Emmanuel Lévinas and the other by Paul Ricœur. However, this is not the purpose in itself. Actually, the first step consists on the pointing out the similarities and divergences that exist between both approaches in dealing with the open and labile trait of human identity. This step further serves to highlight the discussion points which, due to the tension generated by the underlined incompatibilities, stimulate thinking and the search for mediation. To illustrate the fertility of this controversy, it is transferred to the area of philosophy of psychiatry, where an attempt is made to apply both anthropological positions to a philosophical interpretation of the essence of the phenomenon of schizophrenia. This interpretation of the pathogenesis of the chosen phenomenon allows, in turn, for a cautious conclusion to be drawn as to the described controversy between Lévinas and Ricœur.

Author Biography

  • Robert Grzywacz, Akademia Ignatianum w Krakowie
    Robert Grzywacz SJ – doktor filozofii, adiunkt w Instytucie Filozofii Akademii Ignatianum w Krakowie. Współredaktor i autor trzech monografii naukowych: Michel Henry – fenomenolog życia (z A. Gielarowskim, Kraków 2010), Między przedmiotowością a podmiotowością: intencjonalność w fenomenologii francuskiej/ Entre l’objectivité et la subjectivité: l’intentionnalité dans la phénoménologie ­française (z A. Gielarowskim, Kraków 2011), W trosce o człowieka. Paradygmaty stare i nowe (z M. Szymczyk, Kraków 2016), autor wprowadzenia i przekładu zbioru artykułów P. Ricœura: Nazwać Boga. Teksty Paula Ricœura (Kraków 2011) oraz kilku artykułów naukowych nt. filozofii P. Ricœura, M. Henry’ego i M. Foucaulta. Zainteresowania badawcze: filozofia współczesna, hermeneutyka filozoficzna, fenomenologia (filozofia P. Ricœura, M. Henry’ego, M. Foucaulta, J. Habermasa): antropologia ­filozoficzna, tożsamość podmiotu, narracyjne koncepcje tożsamości i ich zastosowania, zagadnienie podmiotu i dyskursu przekonań.

References

Dąbrowski K., Co to jest zdrowie psychiczne?, w: Zdrowie psychiczne, red. K. Dąbrowski, Warszawa 1985, s. 7–35.

Dosse F., Paul Ricœur. Les sens d’une vie (1913-2005), Paris 2008.

Drwięga M., Człowiek między dobrem a złem. Studia z etyki współczesnej, Kraków 2012.

Grzywacz R., Afektywność i język. Tożsamość człowieka w fenomenologii życia M. Henry oraz w fenomenologii hermeneutycznej P. Ricœura, w: W trosce o człowieka. Paradygmaty stare i nowe, red. M. Szymczyk, R. Grzywacz, Kraków 2016, s. 179–194.

Grzywacz R., Wybrane aspekty rozumienia natury ludzkiej w ujęciu Paula Ricœura, w: Oblicza natury ludzkiej. Studia i rozprawy, red. P. Duchliński, G. Hołub, Kraków 2010, s. 195–224.

Jakubowski J., Skończoność egzystencjalna. Studium nad filozofią Paula Ricœura, Bydgoszcz 2017.

Jarnuszkiewicz A. SJ, Od systemu do etyki. Krytyka rozumu dialogicznego, Kraków 2012.

Kapusta A., Szaleństwo i metoda. Granice rozumienia w filozofii i psychiatrii, Lublin 2010.

Kępiński A., Schizofrenia, Warszawa 1981.

Kowalska M., Wstęp. Dialektyka bycia sobą, w: P. Ricœur, O sobie samym jako innym, tłum. B. Chełstowski, Warszawa 2018, s. VII–XXXVII.

Lévinas E., Ricœur P., L’unicité humaine du pronom Je, w: Éthique et responsabilité. Paul Ricœur, ed. J.-Ch. Aeschlimann, Boudry-Neuchâtel 1994, s. 35–37.

Lévinas E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Warszawa 1998.

Lévinas E., Inaczej niż być lub ponad istotą, tłum. P. Mrówczyński, Warszawa 2000.

Mukoid E. A., Filozofia zła: Nabert, Marcel, Ricœur, Kraków 1993.

Ricœur P., A l’école de la phénoménologie, Paris 2004.

Ricœur P., Autrement. Lecture d’Autrement qu’être ou au-delà de l’essence d’Emmanuel Lévinas, Paris 1997.

Ricœur P., Cierpienie nie jest bólem, w: P. Ricœur, Filozofia osoby, tłum. M. Frankiewicz, Kraków 1992, s. 55–63.

Ricœur P., Czas i opowieść, t. 3: Czas opowiadany, tłum. U. Zbrzeźniak, Kraków 2008.

Ricœur P., Drogi rozpoznania. Wykłady Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu, tłum. J. Margański, Kraków 2004.

Ricœur P., Le Juste, t. 2, Paris 2001.

Ricœur P., Miłość i sprawiedliwość, tłum. M. Drwięga, Kraków 2010.

Ricœur P., O sobie samym jako innym, tłum. B. Chełstowski, Warszawa 2018.

Ricœur P., Pamięć, historia, zapomnienie, tłum. J. Margański, Kraków 2007.

Ricœur P., Philosophie de la volonté, t. 1: Le volontaire et l’involontaire, Paris 2009.

Ricœur P., Philosophie de la volonté, t. 2: Finitude et culpabilité, livre 1: L’Homme faillible, Paris 2009, s. 35–199.

Ricœur P., Podług nadziei. Odczyty, szkice, studia, tłum. S. Cichowicz, M. Łukasiewicz i in., Warszawa 1991.

Ricœur P., Żyć aż do śmierci oraz fragmenty, tłum. A. Turczyn, Kraków 2008.

Rogóż D., Anty-Odyseja. Antropologia Emmanuela Lévinasa, Kraków 2012.

Saint-Cheron M. de, Rozmowy z Emmanuelem Lévinasem, tłum. K. Kot, Warszawa 2008.

Sautereau C., Subjectivité et vulnérabilité chez Ricœur et Lévinas, „Études Ricœuriennes/Ricœur Studies” 4 (2013) no. 2, s. 8–24.

Stanghellini G., Rosfort R., Emotions and Personhood. Exploring Fragility – Making Sense of Vulnerability, Oxford 2013.

Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 1982.

Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Kraków 2011.

Wallace M. I., The Irony of Selfhood in Paul Ricœur’s Hermeneutic Philosophy, w: Between Suspicion and Sympathy. Paul Ricœur’s Unstable Equilibrium, ed. A. Wierciński, Toronto 2003, s. 161–171.

Warmbier A., Tożsamość, narracja i hermeneutyka siebie. Paula Ricœura filozofia człowieka, Kraków 2018.

Wierciński A., Celebrating the Confusion of Voices and the Fusion of Hermeneutic Horizons, w: Between Suspicion and Sympathy. Paul Ricœur’s Unstable Equilibrium, ed. A. Wierciński, Toronto 2003, s. IX–XIV.

Downloads

Published

2019-02-28

Issue

Section

Articles

Similar Articles

11-20 of 31

You may also start an advanced similarity search for this article.