The classic concept of progress in Robert Spaemann’s approach

Authors

  • Józef Kożuchowski Wyższe Seminarium Duchowne w Elblągu Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku

DOI:

https://doi.org/10.15633/lie.3808

Keywords:

progress, philosophy, science, ideology, teleology, criteria

Abstract

The article presents selected aspects of the classic concept of progress as understood by Robert Spaemann. This German thinker developed this concept in discussions with other visions of progress, such as modernism, naturalism, Marxism, and transhumanism. The common one to them is the modern idea, according to which constantly increasing scientific domination over nature and, consequently, man also means progress. However, such a vision contradicts the proper sense of progress. It is implemented when it is in harmony with the teleological nature of beings.
According to these visions, progress is a necessary and infinite process. A special role in determining its dynamics is played by contemporary natural science with its characteristic tendency to progressive instrumentalization of nature. Spaemann rightly criticizes it. The relevant criteria determine whether progress is actually being made. Among them, Spaemann indicates and develops metaphysical, ethical (both negative and positive) and theological criteria. In his opinion, progress presupposes moral improvements and places human existence in the perspective of hope, which constantly motivates people to improve themselves and the world. The article also attempts to define the topicality, specificity and originality of the analyzes of the German thinker.

Author Biography

  • Józef Kożuchowski, Wyższe Seminarium Duchowne w Elblągu Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku
    Józef Kożuchowski – dr hab. nauk humanistycznych w zakresie filozofii (Wydział Humanistyczny UMK w Toruniu), dr teologii; wykładowca metafizyki i antropologii filozoficznej w Wyższym Seminarium Duchownym w Elblągu oraz filozofii i logiki w Wyższej Szkole Społeczno-Ekonomicznej w Gdańsku; proboszcz parafii pw. św. Jadwigi Królowej w Kmiecinie (diecezja elbląska); autor ośmiu książek i ponad 100 artykułów naukowych oraz kilkudziesięciu popularnonaukowych. Zajmuje się metafizyką, antropologią filozoficzną, bioetyką, logiką, współczesną filozofią niemiecką, głównie myślą Roberta Spaemanna, Josefa Piepera, Hansa-Eduarda Hengstenberga.

References

Arendt H., Vom Leben des Geistes, Bd. 2: Das Wollen, München–Zürich 1979.

Brückner E., Facharbeit im Grundkurs Philosophie, Gymnasium Hohenlimburg, Stufe Q 1 2018/19.

Cynarzewska-Wlaźlik L., Postęp, w: Encyklopedia katolicka, t. 16, red. E. Gigilewicz, Lublin 2012, kol. 71–72.

Goethe J. W., Refleksje i maksymy, Warszawa 1997.

Krasnodębski Z., Upadek idei postępu, Kraków 2009.

Jan Paweł II, „Fides et ratio” o relacjach między wiarą a rozumem, Tarnów 1999.

Marquard O., Individuum und Gewalteneilung, Stuttgart 2007.

Metzler Philosopohie Lexikon Begriffe und Definitionen 2, Hrsg. P. Precht, F. P. Burkard, Stuttgart–Weimar 1999.

Oeing-Hanhoff L., Zur Geschichte und Herkunft des Begriffs Fortschritt, w: Fortschritt ohne Maß, Hrsg. R. Löw, P. Koslowski, P. Kreuzer, München 1981, s. 43–51.

Spaemann R., Aufhalter und letztes Gefecht, w: R. Spaemann, Schritte über uns hinaus I Gesammelte Reden und Aufsätze I, Stuttgart 2011, s. 332–356.

Spaemann R., Christliche Hoffnung und weltliche Hoffnungsideologien, w: Dem Leben trauen, weil Gott es mit uns lebt: Dokumentation /88. Dt. Katholikentag vom 4. Bis 8 Juli 1984 München, Paderborn 1984, s. 214–227.

Spaemann R., Ende der Modernität, w: Moderne oder Postmoderne?, Hrsg. P. Koslowski, R. Spaemann, R. Löw, München 1986, s. 232–260.

Spaemann R., Ich plädiere für die Fortschritt, w: R. Spaemann, Nach uns die Kernschmelze Hybris im atomarem Zeitalter, Stuttgart 2011, s. 70–86.

Spaemann R., Odwieczna pogłoska. Pytanie o Boga i złudzenie nowożytności, Warszawa 2009.

Spaemann R., Teleologia naturalna i działanie, w: R. Spaemann, Granice. O etycznym wymiarze działania, Warszawa 2006, s. 44–62.

Spaemann R., Über Gott und die Welt, Stuttgart 2012.

Spaemann R., Was heiβt Fortschritt, www.kath-info.de/spaemann_forts.html (3.09.2020).

Spaemann R., Der Weg in die Frustration, http://www.kath-info.de/frustration.html (3.09.2020).

Stompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2007.

Wróblewski Z., O pewnej próbie obrony wyjaśniania teleologicznego, „Roczniki Filozoficzne” 60 (2012) nr 4, s. 339–359.

Downloads

Published

2021-01-31

Issue

Vol. 26 No. 2 (2020)

Section

Articles

License

The following rules apply to copyright:

1. The author declares that he or she has full copyright to the work, and such copyright it is not limited to the extent applicable to this declaration, that the article is an original work and that it does not infringe any third-party rights.

2. The author agrees to a free-of-charge, non-exclusive and non-restricted use of the work by Pontifical University of John Paul II in Krakow i.e.:

  • to record and duplicate: make copies of the work by means of printing, reprography, magnetic or digital storage;
  • to circulate the original or the copies of the work (disseminate, lend or lease the original or copies thereof, publicly display, screen or make the work publicly available so that everyone is able to access it at the time and in place they wish to do so);
  • to include the work in a compilation;
  • the Pontifical University of John Paul II in Krakow may grant sublicenses  Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland
3. The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Journals Platform belonging to the University, according to the license Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland. Accordingly, the author authorizes all interested parties to use the work on the following conditions:
  • the author and the title of the work will be listed,
  • the place of publication (name of the periodical and an Internet link to the originally published work),
  • the work will be distributed in a non-commercial way,
  • no derivative works will be created.

 The UPJPII Press does not waive any of its copyrights to any target group.

If you want to publish the text in Logos and Ethos, you must sign the license. However, the signing takes place at a later stage of publishing. Check the license: [license_en.pdf]