Egzystencjalna aplikacja dogmatu na przykładzie Thomasa Mertona
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.1094Słowa kluczowe:
dogmat, doświadczenie, egzystencja, mistyka, chrystologia, trynitologiaAbstrakt
Współczesna teologia kładzie bardzo silny akcent na egzystencjalny wymiar wiary. Wielkie prace teologiczne ubiegłego wieku skupiają się na antropologicznej sferze wiary. Unaoczniają nam to chociażby dokonania takich teologów jak Karl Rahner czy Hans Urs von Balthasar. Teologia bowiem potrzebuje zakorzenienia w ludzkiej egzystencji, gdyż rodzi się ona w wyniku odczytania objawienia konkretyzującego się w życiu ludzkim. Niestety bardzo często dogmaty są traktowane przez katolików jako abstrakcyjne formuły mające niewielki związek z życiem duchowym. Współczesne propozycje teologiczne poprzez zakorzenienie w tzw. zwrocie antropologicznym rzeczywiście zdają się bliższe życiu. Niemniej jednak, pomimo swojego egzystencjalnego ukierunkowania, pozostają one nadal w dużej mierze produktem intelektualnych rozważań. W tym kontekście (dążenia do zespolenia nauki wiary z praktyką życia) bardzo cenna wydaje się teologia mistyków i mistrzów duchowych, którzy nie zajmowali się profesjonalnie tą dziedziną, a jednak dzięki swojemu doświadczeniu duchowemu byli doskonałymi teologami. Jednym z takich mistrzów był Thomas Merton, którego zapiski pokazują, w jaki sposób teologia wyjaśniająca podstawowe dogmaty chrześcijańskie, takie jak dogmat trynitarny i chrystologiczny, może być nie tyle rozważaniem doktrynalnym, ile opisem doświadczenia duchowego. Ponadto tego typu teologia jest bardzo ściśle zharmonizowana z codziennym doświadczeniem świata, przez co może nam pomóc tak przyjmować prawdy wiary, by to przyjęcie prowadziło do głębokiego doświadczenia duchowego.
Bibliografia
Balthasar H. U. von, Teologia misterium paschalnego, tłum. E. Piotrowski, Kraków 2001.
Dermine F. M., Mistycy i wizjonerzy. Twarzą w twarz z niewidzialnym światem, tłum. A. Mrozek, Warszawa 2006.
Dzidek T., Granice rozumu w teologicznym poznaniu Boga, Kraków 2001.
Gogola J. W., Teologia komunii z Bogiem, Kraków 2001.
Góźdź K., Logosowy charakter wiary według Josepha Ratzingera – Benedykta XVI, „Polonia Sacra” 17 (2013) nr 2 (33), s. 43–52.
Grzybowski W., Kierownictwo duchowe w pismach Tomasza Mertona, [w:] Sztuka kierownictwa duchowego, red. J. Augustyn, J. Kołacz, Kraków 2007, s. 222–231.
Hart P., Sylwetka duchowa Thomasa Mertona, [w:] T. Merton, Drogowskazy, tłum. A. Świderkówna, Wrocław 1988, s. 85–93.
Johnston W., Mistycyzm Obłoku niewiedzy, tłum. A. Gical, Poznań 2001.
Lichacz P., Olszewski M., Przanowski M., Wstęp, [w:] Tomasz z Akwinu, O poznaniu Boga, tłum. P. Lichacz, M. Olszewski, M. Przanowski, Kraków 2005, s. 5–51.
Maritain J., Łaska i człowieczeństwo Jezusa, tłum. A. Ziernicki, Warszawa–Ząbki 2001.
Merton T., Chleb na pustyni, tłum. S. Sumiński, Kraków 1996.
Merton T., Doświadczenie wewnętrzne, tłum. I. i P. Zarębscy, Kraków 2005.
Merton T., Nowy człowiek, tłum. P. Ciesielski, Kraków 1996.
Merton T., Nowy posiew kontemplacji, tłum. L. Zielińska, Kraków 2005.
Merton T., Ostatni z Ojców, tłum. M. Sabiniewicz, Skoczów 2004.
Merton T., Pokój monastyczny, [w:] T. Merton, Szukanie Boga, tłum. P. Ogórek, Kraków 1983.
Merton T., Posiew kontemplacji, tłum. M. Morstin-Górska, Kraków 1989.
Merton T., Siedmiopiętrowa góra, tłum. M. Morstin-Górska, Poznań 1998.
Merton T., Ślub konwersacji, tłum. A. Gomola, Poznań 1997.
Merton T., Wspinaczka ku prawdzie, tłum. P. Parlej, Kraków 2008.
Merton T., Znak Jonasza, tłum. K. Poborska, Poznań 2001.
Ogórek P., Mistyka według Tomasza Mertona, Warszawa 1996.
Pennington M. B., Thomas Merton – brat, mnich, tłum. E. Nartowska, Bydgoszcz 1999.
Rahner K., Teologia i antropologia, [w:] K. Rahner, Pisma wybrane, t. 1, tłum. G. Bubel, Kraków 2005, s. 46–67.
Shannon W. H., Milcząca lampa, tłum. A. Wojtasik, P. Ducher, Bydgoszcz–Lublin 2002.
Skawroń J., Noc ducha i dezintegracja pozytywna, Kraków 2007.
Sławiński H., Oryginalne ujęcie kwestii wiary w encyklice papieża Franciszka „Lumen Fidei”, „Polonia Sacra” 17 (2013) nr 2 (33), s. 97–112.
Sobór Laterański IV, Konstytucja 2 „O błędzie opata Joachima”, [w:] Dokumenty Soborów Powszechnych: tekst grecki, łaciński, polski. Tom 2: Konstantynopol IV, Lateran I, Lateran II, Lateran III, Lateran IV, Lyon I, Lyon II, Vienne (869–1312), układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2007.
Sobór Watykański II, Konstytucja Gaudium et Spes.
Tarnowski K., Usłyszeć niewidzialne. Zarys filozofii wiary, Kraków 2005.
Tomasz z Akwinu, Komentarz do „O Trójcy Świętej” Boecjusza, [w:] Tomasz z Akwinu, O poznaniu Boga, tłum. zbiorowe, Kraków 2005, s. 52–315.
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna. O Trójcy Przenajświętszej, tłum. P. Bełch, Londyn 1978.
Vagaggini C., Teologia. Pluralizm teologiczny, tłum. J. Partyka, Kraków 2005.
Zarzycki S. T., Rozwój życia duchowego i afektywność, Lublin 2008.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
