Rola słowa Bożego w modlitwie osobistej i liturgicznej wspólnot cenobickich według „Reguły” Pachomiusza i „Asketikonu” Bazylego Wielkiego
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.2133Słowa kluczowe:
koinônia, liturgia, medytacja, modlitwa, psalmy, słowo Boże, wspólnotaAbstrakt
Teksty źródłowe dla wczesnego cenobityzmu wskazują, iż codzienny kontakt z Pismem stanowił fundament monastycznej koinônii. Artykuł stanowi próbę ukazania najistotniejszych form obecności słowa Bożego w modlitwie wspólnot pachomiańskich i bazyliańskich oraz ich rolę w formacji mnichów i w rozwoju koinônii. Dla analizy teologicznej wybrane zostały teksty normatywne pierwszych wspólnot cenobickich. W Regule Pachomiusza oraz w Asketikonie Bazylego Wielkiego czytamy o wskazaniach dotyczących nauki modlitwy. Ważnym elementem formacji było pamięciowe opanowanie niektórych ksiąg Pisma Świętego. Praktyka ta umożliwiała braciom czynne zaangażowanie się w modlitwie wspólnotowej i przysposabiała do modlitwy nieustannej (medytacji), polegającej na mówieniu (głośno lub półgłosem) z pamięci słów Pisma lub na czytaniu fragmentów biblijnych z kodeksów i na zgłębianiu ich wewnętrznej treści. W ten sposób słowa Pisma zapamiętane, recytowane i rozważane miały być dla cenobitów pierwszą (niektórzy mówią nawet: jedyną) regułą oraz pokarmem duchowym, koniecznym do życia zgodnym z wolą Boga oraz umacniającym jedność wśród braci.Bibliografia
Bacht H., Koinônia [IV. Dans le monachisme], w: Dictionnaire de spiritualité ascétique et mystique. Doctrine et histoire, t. 8, Paris 1974, s. 1755–1757.
Basilius Magnus, Regulae brevius tractatae, k. 1052–1306 (Patrologia Greaca, 31); przekł. pol.: Pisma ascetyczne, t. 2: Bazyli Wielki, Reguły dłuższe, Reguły krótsze, przekł. i oprac. J. Naumowicz, Kraków 2011, s. 207–501 (Źródła Monastyczne, 6).
Basilius Magnus, Regulae fusius tractatae, k. 889–1052 (Patrologia Greaca, 31); przekł. pol.: Pisma ascetyczne, t. 2: Bazyli Wielki, Reguły dłuższe, Reguły krótsze, przekł. i oprac. J. Naumowicz, Kraków 2011, s. 45–203 (Źródła Monastyczne, 6).
Coquin R. G., Un complément aux vies sahidiques de Pachôme: Le manuscrit IFAO, Copte 3, „Bulletin de l’Institut Français d’Archéologie Orientale” 79 (1979), s. 209–247.
Częsz B., Słowo Boże jako pokarm duchowy w nauczaniu Ojców Kościoła, „Teologia Patrystyczna” 6 (2009), s. 7–11.
De Mendieta E. A., Le système cénobitique basilien comparé au système cénobitique pachômien, „Revue de l’Histoire des Religions” 152/1 (1957), s. 31–80.
Desprez V., Początki monastycyzmu. t. 2, przekł. J. Dembska, Kraków 1999 (Źródła Monastyczne, 2).
De Vogüé A., Regards sur le monachisme des premiers siècles, Rome 2000 (Studia Anselmiana, 130).
Kasprzak D., The monastic exegesis and the biblical typology of monasticism in the patristic period, „Theological Research” 1 (2014), s. 85–103.
Lefort L. T., Œuvres de s. Pachôme et de ses disciples, „Corpus Scriptorum Christianorum Orientalium” 159, Louvain 1956.
Pachomiana Graeca, przekł. E. Dąbrowska, Kraków 2013 (Źródła Monastyczne, 65).
Pachomiana Latina, edycja krytyczna: red. A. Boon, Louvain 1932; przekł. pol.: Pachomiana Latina, przekł. zbiorowy, Kraków 1996 (Źródła Monastyczne, 11).
Schneider M., Ze źródeł pustyni. Znaczenie Ojców Pustyni dla współczesnej duchowości, tłum. E. Krukowska, Kraków 1994.
Szczur P., Medytacja słowa Bożego pokarmem dla duszy w ujęciu greckich Ojców Kościoła, „Teologia Patrystyczna” 6 (2009), s. 13–29.
Veilleux A., La liturgie dans le cénobitisme pachômien au quatrième siècle, Rome 1968 (Studia Anselmiana, 57).
Von Severus E., Solignac A., Méditation [I. De l’Ecriture aux auteurs médiévaux], w: Dictionnaire de spiritualité ascétique et mystique. Doctrine et histoire, t. 10, Paris 1980, s. 908–909.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Marianna Ciemała
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
