Rozeznawanie i interpretowanie znaków czasów: egzegeza homilijna działania Ducha Świętego w życiu Ludu Bożego
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.3389Słowa kluczowe:
homilia, znaki czasów, kultura, rozeznawanieAbstrakt
Artykuł przedstawia zagadnienie rozeznawania i interpretacji znaków czasów w liturgicznym przepowiadaniu słowa Bożego. Zwraca uwagę, że w przygotowaniu homilii poza egzegezą biblijną i hermeneutyką liturgiczną ważna jest również analiza antropologiczna życia słuchaczy homilii. Jest to swoista egzegeza homilijna działania Ducha Świętego w Ludzie Bożym. W znakach czasów ujawnia się bowiem Jego inspiracja i działanie. Choć nie są one jakościowo równe z Pismem Świętym, są jednak specyficzną mową świata do Kościoła i swoistym głosem Bożym do Kościoła, wypowiadanym przez świat. Wyrażają potrzeby i oczekiwania aktualnego pokolenia wobec Boga. W związku z tym, postulując ewangeliczne rozeznawanie znaków czasów, zaproponowano paradygmat personalistyczno-chrystocentryczny, metodę i konkretne wyznaczniki tego procesu oraz wskazano wnioski wobec praktyki homilijnej i dydaktyki homiletycznej.
Bibliografia
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych (Biblia Tysiąclecia), wyd. 3 poprawione, red. A. Jankowski, L. Stachowiak, K. Romaniuk, Poznań–Warszawa 1990.
Franciszek, Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium” o głoszeniu Ewangelii we współczesnym świecie, Kraków 2013.
Jan Paweł II, Przyszłość człowieka zależy od kultury, przemówienie wygłoszone 2 czerwca 1980 roku w UNESCO, http://wiez.pl/laboratorium/teksty.php?przyszlosc_czlowieka_zalezy_od_kultury_przemowieni&p=3 (06.10.2018).
Jan XXII, Konstytucja apostolska „Humanae salutis”, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_xxiii/konstytucje/humanae_salutis_25121961.html (06.10.2018).
Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Nowe ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, Rzym 2002.
Kongregacja do Spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium homiletyczne, Poznań 2015.
Paweł VI, Przemówienie na audiencji generalnej (16.04.1969), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/audiencje/ag_16041969.html (06.10.2018).
Sobór Watykański II, Dekret o posłudze i życiu prezbiterów „Presbyterorum ordinis”, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, tekst polski, Poznań 2002, s. 478–508.
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, tekst polski, Poznań 2002, s. 537–620.
Święta Kongregacja Kultu Bożego, „Liturgicae instaurationes”. Trzecia instrukcja o należytym wykonaniu Konstytucji o świętej liturgii, 1970, „Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie” 61 (1971), s. 135–142.
Święta Kongregacja Obrzędów, Instrukcja o należytym wykonywaniu Konstytucji o świętej liturgii „Inter oecumenici”, 1964, http://www.komkultubozego.episkopat.pl/?id=89 (19.08.2019).
Bielecki S., Teologia znaków czasu, Kielce 2006.
Cygański A., Dialogiczny wymiar homilii po Soborze Watykańskim II, Kraków 2018.
Dyk S., Homilia. Droga do żywego poznania Misterium Chrystusa, Kielce 2016.
Galarowicz J., Etyka, Kraków 1992.
Grotowska S., Metody jakościowe w socjologii, w: Socjologia życia religijnego w Polsce, red. S. H. Zaręba, Warszawa 2009.
Grzegorski Z., Wprowadzenie do teorii przekazu, w: Praktyka przepowiadania Słowa Bożego, t. 2, red. L. Kuc, Warszawa 1973, s. 74–90.Hajduk R., Posłani głosić dobrą nowinę. Podstawowy kurs homiletyczny, Kraków 2007.
Kasprzak A., Recepcja teologii „znaków czasów” o. Marie-Dominique’a Chenu na Soborze Watykańskim II, w: Recepcja i wyzwania Soboru Watykańskiego II, red. M. Jagielski, Zielona Góra 2018, s. 79–105.
Lewek A., Współczesna odnowa kaznodziejstwa, z. 2, Warszawa 1980.
Maldonado L., L’omelia. Predicazione, liturgia, comunitá, tłum. V. Schiavone, Madryt 1992.
Nalaskowski J. A., Słowo Boże urzeczywistniające Kościół, w: Teologia przepowiadania słowa Bożego, red. L. Kuc, Warszawa 1971, s. 67–148.
Paciuszkiewicz M., Struktury przepowiadania, w: Praktyka przepowiadania Słowa Bożego, t. 2, red. L. Kuc, Warszawa 1973, s. 139–192.
Schwarz A., Jak pracować nad kazaniem, Warszawa 1993.
Simon H., Kazanie biblijne. Teoria przepowiadania Bruno Drehera (1911–1971), Opole 1995.
Simon H., Przepowiadanie biblijne, w: Biblia w nauczaniu chrześcijańskim, red. J. Kudasiewicz, Lublin 1991.
Sławiński H., Homilia niedzielna. Dokumenty Konferencji Episkopatu Stanów Zjednoczonych, Kraków 2015.
Szafrański A. L., Kairologia. Zarys nauki o Kościele w świecie współczesnym, Lublin 1990.
Szymik J., Teologia rozmowa o Bogu i człowieku, Lublin 2008.
Twardy J., Aktualizacja słowa Bożego w kaznodziejstwie, Przemyśl 2009.
Wojtyła K., Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. T. Styczeń, wyd. 3, Lublin 2000 (Człowiek i Moralność, 4).
Wójtowicz A., Osoba i transcendencja. Karola Wojtyły antropologia wiary i Kościoła, Wrocław 1993.
Zarzycki S.T., Znaki czasu, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin–Kraków 2002.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
