W służbie jedności Kościoła. Ekumeniczny program pontyfikatu św. Jana Pawła II

Autor

  • Zygfryd Glaeser Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego

DOI:

https://doi.org/10.15633/ps.3654

Słowa kluczowe:

Jan Paweł II, Kościół, ekumenizm, pojednanie, dialog

Abstrakt

Ekumeniczny program św. Jana Pawła II cechuje nie tylko wymiar horyzontalny, urzeczywistniający się w osobistych spotkaniach, w wymianie myśli i duchowych darów. Obejmuje także wymiar wertykalny, polegający „na wspólnym i wzajemnym uznaniu naszej kondycji jako ludzi, którzy zgrzeszyli”, co – według Jana Pawła II – otwiera „wewnętrzną przestrzeń, w której Chrystus jako źródło jedności Kościoła może skutecznie działać mocą swego Ducha – Parakleta” (UUS, nr 35). Nadając ekumenizmowi priorytetowy charakter w programie swojego posługiwania, Jan Paweł II zwraca szczególną uwagę na dwa elementy, które wzajemnie się warunkują. Są to: „pamięć i jej oczyszczanie oraz pojednanie”.

Biogram autora

  • Zygfryd Glaeser - Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego

    Ks. Zygfryd Glaeser (ORCID: 0000-0002-8791-0175) – prof. dr hab., kierownik katedry Teologii Fundamentalnej, Dogmatycznej i Ekumenizmu w Instytucie Nauk Teologicznych Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego; członek krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych, m.in.: Gesellschaft zum Studium des Christlichen Ostens (GSCO), St. Irenaeus Joint Orthodox-Catholic Working Group; ekspert Komisji Ewaluacji Nauki przy Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego; członek Komisji ds. Stosunków Polsko-Czeskich i Polsko-Słowackich PAN; uczestnik obrad Katolicko-Prawosławnej Komisji do Dialogu Teologicznego (Boltimore 2000); konsultor Rady Episkopatu Polski ds. Ekumenizmu; delegat Konferencji Episkopatu Polski w międzynarodowym projekcie „Pojednanie w Europie Środkowo-Wschodniej” (współprzewodniczący projektu); autor i redaktor książek oraz artykułów z zakresu teologii dogmatycznej i ekumenicznej oraz z zakresu tematyki historyczno-integracyjnej, publikowanych w różnych językach (najistotniejsze: W jednym Duchu jeden Kościół. Pneumatologiczna eklezjologia Nikosa A. Nissiotisa, Opole 1996; Ku eklezjologii „Kościołów siostrzanych”. Studium ekumeniczne, Opole 2000; U źródeł własnej tożsamości, Opole 2003; Kamień Śląski. Szmaragd opolskiej ziemi, Opole 2004; Z. Glaeser, Eucharystia w dialogu. Wokół bilateralnych uzgodnień doktrynalnych Kościoła prawosławnego na temat Eucharystii, Opole 2007; Śląskie Sebastianeum. Walory Kamienia Śląskiego jako centrum hydroterapii według księdza Sebastiana Kneippa, Kamień Śląski 2014; Ekumenizm w nauczaniu papieży po Soborze Watykańskim II, Kamień Śląski–Opole 2017).

Bibliografia

Barberini G., I problemi del mondo nei discorsi e messaggi di Giovanni Paolo II 16 ottobre 1978–15 ottobre 1979, Rimini 1979.

Celebrazione Eucaristica. Prima domenica di Quaresima. „Giornata del perdono”, Vaticano 2000.

Chlebowski T.J., Jedność – zadany dar Ducha Świętego, „Biuletyn Ekumeniczny” 131/132 (2004) 3/4, s. 58–66.

Dokumente wachsender Übereinstimmung, Hrsg. H. Meyer, u.a., Bd. 1, Paderborn 1983.

Dokumente wachsender Übereinstimmung, Hrsg. H. Meyer, u.a., Bd. 2, Paderborn 1992.

Frossard A., „Nie lękajcie się” – rozmowy z Janem Pawłem II, Kraków 1983.

Gemeinsame Römisch-katholische–Evangelisch-lutherische Kommission, Kirche und Rechtfertigung. Das Verständnis der Kirche im Licht der Rechtfertigung, Paderborn–Frankfurt am Main 1994.

Gemeinsame Römisch-katholische–Evangelisch-lutherische Kommission, Gemeinsame Erklärung zur Rechtfertigungslehre, w: Gemeinsame Erklärung zur Rechtfertigungslehre. Ein Kommentar für Ökumenische Forschung, Straßburg 1997, s. 55–77.

Glaeser Z., Droga dialogu – drogą pojednania, w: Pojednanie narodów i Kościołów. Materiały sympozjum poświęconego problematyce II Europejskiego Zgromadzenia Ekumenicznego – Graz ‘97, red. P. Jaskóła, Opole 1997, s. 117–126.

Glaeser Z., Ekumenizm w nauczaniu papieży po Soborze Watykańskim II, Kamień Śląski Opole 2017.

Glaeser Z., Enzyklika „Ut unum sint” als Ausdruck der Verantwortung der Römisch-katholischen Kirche für die Versöhnung unter den Christen, w: Ökumenische Verantwortung der Kirchen am Beispiel der Polens und der Schweiz, Hrsg. P. Jaskóła, Opole 1997, s. 61–76.

Glaeser Z., W jednym Duchu jeden Kościół, Opole 1996.

Glaeser Z., Wprowadzenie, w: Pontyfikat ekumenicznej nadziei. Z Janem Pawłem II na drogach ekumenizmu, red. Z. Glaeser, Opole 2008, s. 7–8.

Glaeser Z., Zadania Kościołów w kształtowaniu europejskiej jedności, w: Pojednanie. Ekumeniczne wyzwania Grazu ’97, red. Z. Glaeser, P. Jaskóła, Opole 1998, s. 53–65.

Igańska E., Sakowicz E., Ekumeniczne i dialogiczne implikacje modlitewnych spotkań w Asyżu, w: Pontyfikat ekumenicznej nadziei. Z Janem Pawłem II na drogach ekumenizmu, red. Z. Glaeser, Opole 2008, s. 123–139.

Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Ecclesia in Europa, AAS 95 (2003), s. 649–719. Tekst pol.: http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/adhortacje/europa_28062003.html (12.05.2017).

Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis, AAS 71 (1971), s. 257–324. Tekst. pol.: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, t. 2, Kraków 1996, s. 5–76.

Jan Paweł II, Encyklika Slavorum Apostoli, AAS 77 (1985), s. 779–813. Tekst pol.: http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/encykliki/slavorum.html (16.04.2017).

Jan Paweł II, Encyklika Ut unum sint, AAS 87(1995), s. 921-982. Tekst pol. zob. OsRomPol 16 (1995) nr 6, s. 4–31.

Jan Paweł II, List apostolski Egregiae virtutis, AAS 73 (1981), 258–262. Tekst pol.: http://www.cyrylimetody.marianie.pl/egregiae.htm (19.05.2017).

Jan Paweł II, List apostolski Euntes in mundum, AAS 80 (1988), s. 935–956. Tekst pol.: http://franciszkanska3.pl/janpawel2/nauczanie/listy-apostolskie/euntes-in-mundum-universum (12.04.2017).

Jan Paweł II, List apostolski Novo millennio ineunte, AAS 93 (2001), s. 266–309. Tekst pol.: http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/novo_millenio_06012001.html (12.05.2017).

Jan Paweł II, List apostolski Orientale lumen, AAS 87 (1995), s. 745–774. Tekst. pol. zob. OsRomPol 16 (1995) nr 6, s. 32–44.

Jan Paweł II, List z okazji pięćsetlecia urodzin Marcina Lutra, w: Ut unum. Dokumenty Kościoła katolickiego na temat ekumenizmu 1982–1998, red. S.C. Napiórkowski, K. Leśniewski, J. Leśniewska, Lublin 2000, s. 334–335.

Jan Paweł II, Wszyscy jesteśmy objęci łaską Pana naszego Jezusa Chrystusa. Przemówienie w zborze ewangelicko-luterańskim w Rzymie, w: Ut unum. Dokumenty Kościoła katolickiego na temat ekumenizmu 1982–1998, red. S.C. Napiórkowski, K. Leśniewski, J. Leśniewska, Lublin 2000, s. 484–485.

Kijas Z., Ekumenizm, w: Jan Paweł II. Encyklopedia dialogu i ekumenizmu, red. E. Sakowicz, Radom 2006, s. 163–199.

Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja Dominus Iesus. O jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła, OsRomPol 21 (2000) nr 11/12, s. 42–51.

König F., Waldenfels H., Dzień Modlitwy o Pokój w Asyżu, tłum. P. Pachciarek, Warszawa 1989.

Metz J.B., Czy Kościół potrzebuje nowej reformacji? Odpowiedź katolika, Poznań–Warszawa 1970, s. 272–279 (Concilium. Międzynarodowy Przegląd Teologiczny, 1/5).

Napiórkowski S.C., Dialog, w: Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965–2000, red. i tłum. K. Karski, S.C. Napiórkowski, Lublin 2003, s. 71–164.

Nossol A., Jana Pawła II pontyfikat ekumenicznej nadziei, w: Pontyfikat ekumenicznej nadziei. Z Janem Pawłem II na drogach ekumenizmu, red. Z. Glaeser, Opole 2008, s. 9–17.

Papieska Rada dla Popierania Jedności Chrześcijan, Dyrektorium w sprawie realizacji zasad i norm dotyczących ekumenizmu, tłum. L. Balter, „Communio” 80 (1994) nr 2, s. 3–93. Johannes Paul II., Ansprache von Papst Johannes Paul II. an den Rat der Evangelischen Kirche, https://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/de/speeches/1980/november/documents/ hf_jp_ii_spe_ 19801117_chiesa-evangelica.html (17.02.2017).

Pawłowski S., Ekumeniczne dokumenty i inicjatywy Jana Pawła II oraz ich istotne przesłanie, w: Pontyfikat ekumenicznej nadziei. Z Janem Pawłem II na drogach ekumenizmu, red. Z. Glaeser, Opole 2008, s. 173–183.

Por. Jan Paweł II, List apostolski Tertio millennio adveniente, AAS 87 (1995), s. 5–45. Tekst. pol. zob. OsRomPol 15 (1994) nr 12, s. 4–22.

Ratzinger J., Kościół wspólnotą, Lublin 1993.

Rzymskokatolicko-Luterańska Komisja do Dialogu Teologicznego, Drogi do wspólnoty, w: Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965–2000, red. i tłum. K. Karski, S.C. Napiórkowski, Lublin 2003, s. 197–228.

Rzymskokatolicko-Luterańska Komisja do Dialogu Teologicznego, Jedność przed nami, w: Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965–2000, red. i tłum. K. Karski, S.C. Napiórkowski, Lublin 2003, s. 283–345.

Rzymskokatolicko-Luterańska Komisja do Dialogu Teologicznego, Kościół i usprawiedliwienie. Rozumienie Kościoła w świetle nauki o usprawiedliwieniu, w: Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965–2000, red. i tłum. K. Karski, S.C. Napiórkowski, Lublin 2003, s. 261–481.

Rzymskokatolicko-Luterańska Komisja do Dialogu Teologicznego, Marcin Luter – świadek Jezusa Chrystusa, w: Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965–2000, red. i tłum. K. Karski, S.C. Napiórkowski, Lublin 2003, s. 274–281.

Rzymskokatolicko-Luterańska Komisja do Dialogu Teologicznego, Urząd duchowny w Kościele, w: Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965–2000, red. i tłum. K. Karski, S.C. Napiórkowski, Lublin 2003, s. 237–271.

Rzymskokatolicko-Luterańska Komisja do Dialogu Teologicznego, Wieczerza Pańska, w: Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965–2000, red. i tłum. K. Karski, S.C. Napiórkowski, Lublin 2003, s. 165–195.

Rzymskokatolicko-Luterańska Komisja do Dialogu Teologicznego, Wspólna deklaracja w sprawie nauki o usprawiedliwieniu, https://papiez.wiara.pl/doc/477995.Wspolna-deklaracja-w-sprawie-nauki-o-usprawiedliwieniu (12.12.2019).

Rzymskokatolicko-Luterańska Komisja do Dialogu Teologicznego, Wspólna deklaracja w sprawie nauki o usprawiedliwieniu, w: Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965–2000, red. i tłum. K. Karski, S.C. Napiórkowski, Lublin 2003, s. 499–523.

Rzymskokatolicko-Luterańska Komisja do Dialogu Teologicznego, Wszyscy pod jednym Chrystusem, w: Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965–2000, red. i tłum. K. Karski, S.C. Napiórkowski, Lublin 2003, s. 229–236.

Sakowicz E., „Pokoju nie można osiągnąć bez modlitwy…”. Dziesięciolecie Modlitw o Pokój w Asyżu, „Jednota” 41 (1997) nr 3, s. 20–21.

Sakowicz E., Jan Paweł II wobec protestantów i protestantyzmu, „Egzorcysta” (2017) nr 10/62, s. 55–60.

Sobór Watykański II, Dekret o ekumenizmie „Unitatis redintegratio”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002, s. 193–208.

Starczewski K., Ekumenizm w nauczaniu papieży. Od Jana XXIII do Benedykta XVI, Kielce 2018.

Weigel G., Świadek nadziei, Kraków 2000.

Pobrania

Opublikowane

2020-07-31

Numer

Tom 24 Nr 2 (2020): Dziedzictwo Jana Pawła II

Dział

Artykuły tematyczne

Licencja

Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:

  1. Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
  2. Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie  (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
  3. Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.