Magisterium Kościoła wobec nadużyć: od diagnozy problemu do systemowej odpowiedzi
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.29310Słowa kluczowe:
Magisterium Kościoła, nadużycia, odpowiedzialność, prewencjaAbstrakt
Artykuł analizuje reakcję Kościoła katolickiego na nadużycia władzy, sumienia i seksualne w kontekście pontyfikatów Jana Pawła II, Benedykta XVI oraz Franciszka. Celem studium jest zbadanie ewolucji działań prewencyjnych i prawnych podejmowanych przez tych papieży oraz ich wpływu na wiarygodność Kościoła. Problem badawczy koncentruje się na pytaniu, jak zmieniająca się świadomość skali nadużyć oraz wdrożone procedury wpłynęły na skuteczność i odpowiedzialność Kościoła w przeciwdziałaniu tego typu przestępstwom. Artykuł wskazuje na wspólne elementy papieskich działań i podkreśla konieczność dalszej reformy w zakresie prewencji oraz odpowiedzialności kanonicznej.
Bibliografia
Benedykt XVI, Co to jest chrześcijaństwo? Testament duchowy, Kraków 2023.
Benedykt XVI, Homilia Otaczajcie opieką ofiary nadużyć popełnionych w Kościele i bądźcie solidarni z kapłanami, Katedra pw. Przenajdroższej Krwi Jezusa Chrystusa, City of Westminster, 18.09.2010, „L’Osservatore Romano” wydanie polskie 11 (2010), s. 32–33.
Benedykt XVI, Kościół a skandal wykorzystywania seksualnego, https://www.ekai.pl/dokumenty/benedykt-xvi-kosciol-a-skandal-wykorzystywania-seksualnego/ (30.01.2025).
Benedykt XVI, List pasterski do katolików Irlandii, 19.03.2010, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/letters/2010/documents/hf_ben-xvi_let_20100319_church-ireland (05.02.2025).
Centrum Myśli Jana Pawła II, Jan Paweł II a pedofilia, https://jp2online.pl/publikacja/jan-pawel-ii-a-pedofilia;UHVibGljYXRpb246OTA= (08.01.2025).
Francesco, Chirografo del Santo Padre Francesco per l’istituzione della Pontificia Commissione per la Tutela dei Minori, 22.03.2014, https://www.vatican.va/content/francesco/it/letters/2014/documents/papa-francesco_20140322_chirografo-pontificia-commissione-tutela-minori.html (15.02.2025).
Francesco, Lettera del Santo Padre Francesco ai Presidenti delle Conferenze Episcopali e ai Superiori degli Istituti di vita consacrata e le Società di vita apostolica circa la Pontificia Commissione per la Tutela dei Minori, 02.02.2015, https://www.vatican.va/content/francesco/it/letters/2015/documents/papafrancesco_20150202_lettera-pontificia-commissione-tutela-minori.html (28.02.2025).
Franciszek, Adhortacja apostolska Christus vivit, 25.03.2019.
Franciszek, Motu propio Come una madre amorevole.
Franciszek, Konstytucja apostolska Pascite gregem Dei, 20.05.2023.
Franciszek, List do ludu Bożego, 20.08.2018, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/letters/2018/documents/papa-francesco_20180820_lettera-popolo-didio.html (16.03.2025).
Franciszek, Al popolo di Dio pellegrino in Cile, 31.05.2018, https://www.laciviltacattolica.it/news/papa-francesco-al-popolo-di-dio-pellegrino-in-cile/ (09.03.2025).
Franciszek, Przesłanie do uczestników Zgromadzenia Plenarnego Papieskiej Komisji ds. Ochrony Małoletnich, 25.03.2025.
Franciszek, Motu propio Vos estis lux mundi, 09.05.2019.
Franciszek, Motu propio Vos estis lux mundi, 25.03.2023.
Jan Paweł II, List do biskupów Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, 11.06.1993, https://jp2online.pl/obiekt/letter-of-his-holiness-john-paul-ii-to-the-bishops-of-the-united-states-of-america (15.01.2025).
Jan Paweł II, Motu proprio Sacramentorum sanctitatis tutela, 30.04.2001.
Jan Paweł II, Indult dotyczący pedofilii w USA, 1994, https://jp2online.pl/publikacja/jan-pawel-ii-a-pedofilia;UHVibGljYXRpb246OTA= (20.01.2025).
Kamiński R., Ewolucja norm prawa kościelnego w odpowiedzi na przypadki wykorzystywania seksualnego małoletnich, w: Wykorzystywanie seksualne osób małoletnich. Ujęcie interdyscyplinarne, red. M. Cholewa, P. Studnicki, Kraków, s. 147–183.
Kantor R., Protection of Minors in the Legislation of the Diocese of Tarnów, „The Person and the Challenges” 12 (2022) nr 1, s. 185–200, https://doi.org/10.15633/pch.4241.
Kobyliński A., Odpowiedź Kościoła katolickiego na problem wykorzystania seksualnego osób nieletnich przez duchownych w latach 1984–2022, „Teologia i Moralność” 17 (2022) nr 2, s. 317–330.
Kodeks prawa kanonicznego, Poznań 1984.
Kongregacja Nauki Wiary, Okólnik do Konferencji Episkopatów w sprawie opracowania „Wytycznych” dotyczących sposobów postępowania w przypadku nadużyć seksualnych popełnionych przez duchownych wobec osób niepełnoletnich, Watykan, 03.05.2011, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20110503_abuso-minori_pl.html (02.02.2025).
Krzyżak T., Nie ma innej drogi niż oczyszczenie, „Rzeczpospolita” (Plus Minus), 21/22.11.2020, s. 7–8.
Kućko W., Wykorzystanie seksualne oraz nadużycie władzy wobec bezbronnych dorosłych — wyzwania sakramentu pokuty i pojednania w świetle nauczania papieża Franciszka, w: Wykorzystywanie seksualne osób małoletnich. Ujęcie interdyscyplinarne, red. M. Cholewa, P. Studnicki, Kraków 2022, s. 59–95.
Modyfikacje do tekstu „Normae de gravioribus delictis”, https://www.vatican.va/content/francesco/it/letters/2015/documents/papafrancesco_20150202_lettera-pontificia-commissione-tutela-minori.html (28.02.2025).
Modyfikacje do tekstu „Normae de gravioribus delictis”, 15.07.2010, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WR/kongregacje/kdwiary/normae_de_gravioris-15072010.html/ (30.01.2025).
Nowa wersja VELM. Co się zmieniło?, https://catolico.stacja7.pl/nowa-wersja-velm-co-sie-zmienilo/ (02.04.2025).
Reskrypt Ojca Świętego Franciszka w sprawie wydania Instrukcji O poufności procedur prawnych, 06.12.2019, https://ochrona.episkopat.pl/dokumenty/reskrypt-ojca-swietego-franciszka-w-sprawie-wydania-instrukcji-o-poufnosci-procedur-prawnych/ (15.04.2025).
Reskrypt Ojca Świętego Franciszka wprowadzający pewne zmiany do „Normae de gravioribus delictis”, 03.12.2019, https://ochrona.episkopat.pl/dokumenty/reskrypt-ojca-swietego-franciszka-wprowadzajacy-pewne-zmiany-do-normae-de-gravioribus-delictis/ (05.04.2025).
Sławiński H., Współczesne kontrowersje wokół celibatu, w: Stosowność celibatu w relacji do kapłaństwa, red. H. Sławiński, Kraków 2012, s. 15–34.
Syryjczyk J., Kanoniczne prawo karne. Część szczegółowa, Warszawa 2003.
Trojanowski B., John Paul II and Benedict XVI’s concern for the protection of the faithful against the most serious crimes, with particular emphasis on the sexual abuse of minors committed by clergy, „Polonia Sacra” 28 (2024) nr 2, s. 153–174, https://doi.org/10.15633/ps.28208.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Szczepan Szpoton
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
