Katolicka Agencja Prasowa – utworzenie i działalność pod kierunkiem ks. Józefa Gawliny
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.949Słowa kluczowe:
agencje prasowe, polska prasa (1927–1928), Katolicka Agencja Prasowa KAP, kard. August Hlond, kard. Aleksander Kakowski, ks. Józef Gawlina, Konferencja Episkopatu PolskiAbstrakt
W latach 20. XX wieku w Warszawie rozpoczęła działalność Katolicka Agencja Prasowa (KAP). Należała do agencji ogólnoinformacyjnych, miała korespondentów w Polsce i na świecie, pełniła funkcje informacyjne wobec prasy polskiej i zagranicznej. Z wiadomych względów nie było możliwe jej wskrzeszenie w czasach rządów komunistycznych. Działalność KAP nie doczekała się monograficznych publikacji naukowych, a jej historia i znaczenie dla polskiej kultury pozostaje tematem słabo poznanym. Autor artykułu na podstawie materiałów archiwalnych oraz opublikowanych przez agencję depesz opisuje powstanie agencji i jej działalność w dwóch pierwszych latach istnienia, kiedy jej kierownikiem był ks. Józef Gawlina.
Analiza źródeł pozwala stwierdzić, że pierwsza polska agencja prasowa o profilu katolickim zawdzięcza swoją ofertę informacyjną ks. Gawlinie, jego pracowitości i talentowi. Dzięki niemu KAP skutecznie weszła na rynek prasowy i konkurowała z agencją państwową. Wydaje się uzasadnione twierdzenie, że już w pierwszych latach istnienia stała się nowoczesnym forum informacji o Kościele, budzącym nieraz kontrowersje, ale zasługującym na uznanie.
Jak wynika z materiału badawczego, KAP stanowiła cenne źródło informacji o Kościele. Wpłynęły na to takie przesłanki, jak: struktura pracy oparta na zagranicznych wzorcach, współpraca z zagranicznymi korespondentami i agencjami, tworzenie sieci korespondentów w lokalnych środowiskach kościelnych i szkolenie ich do pracy zgodnej ze standardami pracy dziennikarskiej, zapewnienie w serwisie komentarzy (backgroundu) pisanych przez znawców problematyki kościelnej. KAP pozwalała polskiemu odbiorcy zapoznać się z informacjami z życia Kościoła za granicą, a dzięki publikowanym przez agencję depeszom w krajowej i zagranicznej prasie pojawiły się liczne informacje o polskim życiu religijnym. Nie bez znaczenia pozostaje też wpływ KAP na obraz Polski na arenie międzynarodowej i w Stolicy Apostolskiej.
Bibliografia
Acta Hlondiana. Materiały do życia i działalności kard. Augusta Hlonda, prymasa Polski 1881–1948, t. 1–6.
Archivio Segreto Vaticano, Archivio Nunziatura Varsavia, b. 261.
Archivio Storico della Congregazione per gli Affari Ecclesiastici Straordinari (Segreteria di Stato, Sezione per i Rapporti con gli Stati), Polonia IV, Pos. 2, 129, 156.
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, Akta Prymasa Polski I.
Archiwum Diecezji Lubelskiej, Repertorium 61.
Arcybiskup – budowniczy i protektor prasy katolickiej. Album ku upamiętnieniu 50-lecia kapłaństwa Jego Eminencji Ks. Dr. Aleksandra Kardynała Kakowskiego Arcybiskupa Metropolity Warszawskiego 1886–1936, Warszawa 1936.
Cieszyński N., W przeddostojeństwie purpury kardynalskiej, „Roczniki Katolickie” 6 (1928), s. 440 n.
Cieszyński N., Wielkie dzieło prasowe, „Roczniki Katolickie” 6 (1928), s. 441.
Cieszyński N., Z I Zjazdu Katolickiego w Warszawie, „Roczniki Katolickie” 5 (1927), s. 439 n.
„Dziennik Poznański” 1927.
Gawlina J., Wspomnienia, oprac. J. Myszor, Katowice 2004.
„Gazeta Szamotulska” 1927–1928.Informacyjne agencje prasowe w Polsce 1926–1939, Warszawa 1970.
„Gazeta Wągrowiecka” 1927.
Katolik o Katolickiej Ajencji Prasowej, „Dziennik Popularny” 2 (1937) 30, s. 1.
Kisielewski J., Po obu stronach frontu, „Tęcza” 10 (1936) 4, s. 20–22.
Korespondencja Augusta Hlonda i Józefa Gawliny w latach 1924–1948, oprac. J. Myszor, J. Konieczny, Katowice 2003.
Księga pamiątkowa Zjazdu Katolickiego w Warszawie: 28–30 sierpnia 1926, Warszawa 1926.
„Kurier Poznański” 1927.
„L’Osservatore Romano” 1927–1928.
Machav F., Obrady Zjazdu Katolickiego w Warszawie, „Gość Niedzielny” 4 (1926) 36, s. 3–5.
Mysłek W., Kościół katolicki w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa 1966.
Otwarcie Polskiej Katolickiej Agencji Prasowej w Warszawie, „Kurier Zachodni” 3 (1927) 37, s. 1.
„Polonia” 1927.
Referat prasowy w kancelarii prymasowskiej, „Przegląd Graficzny i Papierniczy” 8 (1927) 53, s. 459.
Wilk S., Episkopat Kościoła Katolickiego w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa 1992.
Źródło katolickiej informacji, „Prasa” 9 (1938) 11, s. 12.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
