Człowiek w obliczu Tajemnicy Istnienia. Uwagi do koncepcji ontologicznej S. I. Witkiewicza
DOI:
https://doi.org/10.15633/tst.40104Słowa kluczowe:
istnienie, ontologia, jedność, postawa, doświadczenie, tajemnicaAbstrakt
W koncepcji Witkiewicza postawa człowieka wobec istnienia ma dwoisty charakter. Z jednej strony człowiek doświadcza oczywistości istnienia, gdyż to, że istniejemy i że istnieją przedmioty wokół nas, jest przyjmowane jako pewnik, z drugiej zaś gdy zapytamy, czym jest istnienie, nie jesteśmy zdolni udzielić odpowiedzi. Toteż z poznawczego punktu widzenia Istnienie jest Tajemnicą, zaś jej doświadczenie ma charakter wyjątkowy. W pierwszej części artykułu zostanie przedstawiony ten aspekt filozoficznej koncepcji Witkiewicza, dla którego decydujące jest pojęcie Istnienia w ogóle, oraz poruszona będzie kwestia jego doświadczenia. W części drugiej opisana zostanie postawa człowieka wobec Istnienia Poszczególnego.
Bibliografia
Błoński J., Witkacy. Sztukmistrz, filozof, estetyk, Kraków 2000.
Bocheński T., Witkacy i reszta świata, Łódź 2010.
Dombrowski M., Ontologia Ogólna Stanisława Ignacego Witkiewicza a tzw. kryzys metafizyki, w: Witkacy w kontekstach. Stanisław Ignacy Witkiewicz a kryzys metafizyki, red. T. Pękala, Lublin 2015, s. 57–74.
Hartmann N., Zur Grundlegung der Ontologie, Berlin–Leipzig 1935.
Ingarden R., Spór o istnienie świata, t. 1, Warszawa 1960.
Kościuszko K., Witkacy o przeżyciach metafizycznych, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo” (2013) nr 19, s. 415–416.
Micińska A., Istnienie Poszczególne: Stanisław Ignacy Witkiewicz, Warszawa 2002.
Jakimowicz I., Witkacy. Chwistek. Strzemiński. Myśli i obrazy, Warszawa 1978.
Kulińska A., Żywot człowieka masowego. Stanisława Ignacego Witkiewicza wizja przeobrażeń społeczeństwa europejskiego, „Annales Universitas Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I – Philosphia–Sociologia” 17 (2002) 5, s. 79–99.
Lubecki M., Istnienie i metafizyczny niepokój w filozofii Stanisława Ignacego Witkiewicza, „Estetyka i Krytyka” (2013) nr 3, s. 71–86.
Łowejko M., Filozofia Stanisława Ignacego Witkiewicza a filozofia zdrowego rozsądku, „Ruch Filozoficzny” 75 (2019) nr 1, s. 57–67.
Ostrowski A., Nicość — pro et contra, w: Przyszłość Witkacego, red. T. Pękala, Kraków 2010, s. 31–59.
Ostrowski A., Konieczność nicości absolutnej, w: Witkacy w kontekstach. Stanisław Ignacy Witkiewicz a kryzys metafizyki, red. T. Pękala, Lublin 2015, s. 37–55.
Szachniewicz A., Czas i przestrzeń w metafizyce Witkiewicza a pierwotność ontologiczna indywiduów. Ujęcie z perspektywy wybranych wątków współczesnej metafizyki analitycznej, „Ruch Filozoficzny” 75 (2019 ) nr 1, s. 35–56.
Witkiewicz S. I., Leon Chiwstek — demon intelektu, w: S. I. Witkiewicz, O idealizmie i realizmie. Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia i inne prace filozoficzne, zebrał, opracował i przypisami opatrzył B. Michalski, Warszawa 1977, s. 135–198.
Witkiewicz S. I., Nauki ścisłe a filozofia, w: S. I. Witkiewicz, O idealizmie i realizmie. Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia i inne prace filozoficzne, zebrał, opracował i przypisami opatrzył B. Michalski, Warszawa 1977, s. 216–234.
Witkiewicz S. I., Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia, Skierniewice 1992.
Witkiewicz S. I., O idealizmie i realizmie, w: S. I. Witkiewicz, O idealizmie i realizmie. Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia i inne prace filozoficzne, zebrał, opracował i przypisami opatrzył B. Michalski, Warszawa 1977, s. 256–292.
Witkiewicz S. I., Uczucia metafizyczne jako podstawa uczuć religijnych i rozważań filozoficznych, w: S. I. Witkiewicz, O idealizmie i realizmie. Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia i inne prace filozoficzne, zebrał, opracował i przypisami opatrzył B. Michalski, Warszawa 1977, s. 79–84.
Witkiewicz S. I., Znaczenie filozofii dla wszystkich, w: S. I. Witkiewicz, O idealizmie i realizmie. Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia i inne prace filozoficzne, zebrał, opracował i przypisami opatrzył B. Michalski, Warszawa 1977, s. 33–36.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
