Analogia jako odkrycie i narzędzie w myśleniu religijnym Jana Franciszka Drewnowskiego
DOI:
https://doi.org/10.15633/tst.41206Słowa kluczowe:
analogia, abstrakcja, generalizacja, izomorfizm, teologia, Trójca Święta, zdanie elementarneAbstrakt
Analogia jest jednym z podstawowych sposobów zdobywania wiedzy i wyrażania jej za pomocą języka tak, aby zachować realizm i racjonalizm. Drewnowski zaproponował pojęcie analogii jako „formalnej odpowiedniości”. Później, gdy zajmował się filozofią praktyczną, ujmował analogię przy pomocy schematu przestrzennego. W artykule przedstawiono przykłady wykorzystania obu typów analogii w całym dziele Drewnowskiego, w szczególności w dziedzinie teologii. Porównano też zastosowanie analogii według Drewnowskiego i Bocheńskiego do opisu dogmatu Trójcy Świętej oraz przedstawiono metodę filozoficzną Drewnowskiego jako analogiczną do metody fizyki.
Bibliografia
Adamczyk M., Nauka i ścisłość, czyli w stronę J. F. Drewnowskiego minimalnej aparatury symbolicznej, „Roczniki Filozoficzne” 61 (2013) nr 3, s. 43–59.
Adamczyk M., Wiedza — wiara — racjonalność. Jana Franciszka Drewnowskiego program logizującej modernizacji myśli filozoficzno-teologicznej, Lublin 2015.
Bocheński J. M., Logika religii, w: J. M. Bocheński, Logika i filozofia. Wybór pism, tłum. S. Magala, Warszawa 1993, s. 325–468 (Biblioteka Współczesnych Filozofów).
Bocheński J. M., O analogii, w: J. M. Bocheński, Logika i filozofia. Wybór pism, tłum. S. Magala, Warszawa 1993, s. 50–70 (Biblioteka Współczesnych Filozofów).
Bolzano B., Podstawy logiki, Kęty 2010.
Dadaczyński J., Bernard Bolzano i idea logicyzmu, Tarnów 2006.
Drewnowski J. F., Logika formalna a metafizyka, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 209–219.
Drewnowski J. F., Realizm nadprzyrodzony, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 347–359.
Drewnowski J. F., Rola świeckich po soborze, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 521–524.
Drewnowski J. F., Święty Tomasz z Akwinu, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 525–534.
Drewnowski J. F., Trzeźwość postawy chrześcijańskiej, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 335–346.
Drewnowski J. F., U progu nowoczesnej syntezy filozoficznej, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 518–524.
Drewnowski J. F., Unowocześnienie filozofii i teologii katolickiej, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 220–223.
Drewnowski J. F., Zarys programu filozoficznego, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 55–147.
Drewnowski J. F., Pomocniczy schemat przestrzenny, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996.
Einstein A., Pisma filozoficzne, tłum. K. Napiórkowski, Warszawa 1999.
Funkcja sprawcza języka, https://pl.wikipedia.org/wiki/Funkcja_sprawcza_j%C4%99zyka (21.11.2022).
Filozof jako teolog — Jan Franciszek Drewnowski. Z ks. Andrzejem Santorskim rozmawiają Stanisław Majdański i ks. Michał Adamczyk. Część II, „Summarium” 35(55) 2006, s. 101–104.
Kaczmarek J., O stosowaniu narzędzi i struktur formalnych w filozofii. Ontologia formalna. Ontologia topologiczna, „Studia Philosophiae Christianae” 55 (2019) nr 2, s. 103–124, https://doi.org/10.21697/spch.2019.55.2.05.
Kmita J., Jak słowa łączą się ze światem. Studium krytyczne neopragmatyzmu, Poznań 1998.
Łukasiewicz J., O metodę w filozofii, „Przegląd Filozoficzny” 31 (1927) nr 1–2, s. 3–5.
Majdański S., Ani scjentyzm, ani fideizm: u progu nowoczesnej syntezy filozoficznej, czyli Jana Franciszka Drewnowskiego program precyzacji filozofii klasycznej, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996.
Murawski R., Jana Franciszka Drewnowskiego filozofia matematyki i logiki, „Studia Philosophiae Christianae” 55 (2019) nr 2, s. 87–102, https://doi.org/10.21697/spch.2019.55.2.04.
Piech S., Ks. Jana Salamuchy msza życia, „Folia Historica Cracoviensia” 3 (1996), s. 255–264.
Strzelecki J., Semantyczna czy formalna teoria analogii Józefa M. Bocheńskiego?, „Filo-Sofija” 21 (2013) nr 2, s. 21–38.
Tomasz z Akwinu, Taka jest nasza wiara, tłum. M. Karas, Sandomierz 2006.
Wolak Z., Dedukcyjne aspekty abdukcji. Krytyka i postulaty, „Logos i Ethos” 39 (2015) nr 2, s. 177–200, DOI: 10.15633/lie.1542.
Wolak Z., Filozofia przyrody Maritaina a szczególna teoria względności, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 13 (1991), s. 33–42.
Wolak Z., Koncepcje analogii w Kole Krakowskim, Tarnów 2005.
Wolak Z., Teologia jako fizyka. Uwagi na marginesie prac członków Koła Krakowskiego, w: Polacy o religii. Od myślenia religijnego do filozofii, red. J. Barcik, G. Chrzanowski, Kraków 2005, s. 199–215.
Wolak Z., Trójca Święta — między rozsądkiem, filozofią i semiotyką, w: Scripture Lumen. Biblia i jej oddziaływanie, red. G. M. Baran, J. Królikowski, P. Łabuda, Tarnów 2017, s. 293–309.
Wolak Z., Uwagi o pojęciu przyczynowości u Jana Łukasiewicza, „Argument” 6 (2016) nr 2, s. 413–428.
Żywczok A., Współodczuwanie cudzych stanów psychicznych. Refleksje inspirowane fenomenologicznym dziedzictwem Edith Stein oraz wynikami badań nauk szczegółowych, „Ethos” 30 (2017) nr 1 (117), s. 140–155, https://doi.org/10.12887/30-2017-1-117-09.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Zbigniew Wolak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
