Metody walki z pandemią COVID-19 — społeczne postawy i ich moralna ocena
DOI:
https://doi.org/10.15633/tst.44104Słowa kluczowe:
COVID-19, metody walki, ocena moralna, pandemia, postawyAbstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie postaw wobec metod walki z chorobą wywołaną przez koronawirusa SARS-CoV-2, od opartych na akceptacji i solidarności, po przejawy sceptycyzmu i oporu. Uzupełnieniem jest opis rozwoju pandemii, charakterystyka zastosowanych środków i życia religijnego oraz kontekstu pastoralnego. Zastosowana metoda badawcza obejmuje analizę i syntezę, przeprowadzoną w odniesieniu do interdyscyplinarnych opracowań oraz nauczania Kościoła. Moralnie pozytywnie oceniane są te postawy, które skłaniają do przezwyciężania egoizmu w imię miłości bliźniego i troski o zdrowie jako dobro wspólne. Z kolei postawy, które opierały się na błędnych przekonaniach, mitach lub wyłącznie na własnym osądzie, wywoływały wątpliwości moralne, prowadząc do dezintegracji społecznej.
Bibliografia
Bachanek G., Komunia duchowa. Niektóre problemy teologiczne, „Teologia w Polsce” 10 (2016) nr 2, s. 43–58, https://doi.org/10.31743/twp.2016.10.2.03.
Białkowska M., Wielkanoc w domu. Przewodnik po świętowaniu w czasie pandemii, Poznań 2020.
Boguszewski R., Praktyki religijne zapośredniczone medialnie jako alternatywa dla tradycyjnej religijności Polaków w czasie pandemii COVID-19, „Przegląd Religioznawczy” 284 (2022) nr 2, s. 3–16, https://doi.org/10.34813/ptr2.2022.1.
Bortkiewicz P., Ograniczanie wolności religijnej w dobie pandemii na wybranych przykładach, „Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie” 14 (2021), s. 9–24.
Budaev S., Safety and reverence: How Roman Catholic liturgy can respond to the COVID-19 pandemic, „Journal of Religion and Health” 60 (2021) no. 4, s. 2331–2352, https://doi.org/10.1007/s10943-021-01282-x.
Demczuk A., Fenomen ruchu antyszczepionkowego w cyberprzestrzeni, czyli fake news i postprawda na usługach hipotezy Andrew Wakefielda, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura” 4 (2018) nr 10, s. 92–113, https://doi.org/10.24917/20837275.10.4.8.
Faltin K., Figlerowicz M., Vaccination against COVID-19 — historical foundations, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 19 (2023) nr 1, s. 7–11, https://doi.org/10.15557/PiMR.2023.0001.
Franciszek, Encyklika Fratelli tutti, 3.10.2020.
Franciszek, List apostolski z okazji 150. rocznicy ogłoszenia świętego Józefa patronem Kościoła powszechnego Patris corde, 8.12.2020.
Furman M., Kowalska-Bobko I., Sowada C., Działania władz publicznych w zakresie zwalczania pandemii COVID-19 w wybranych krajach europejskich, „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie” 18 (2020) nr 2, s. 176–184, https://doi.org/10.4467/20842627OZ.20.017.12770.
Gocko J., Moralno-społeczne aspekty troski o zdrowie w kontekście epidemii COVID-19, „Roczniki Teologiczne” 67 (2020) z. 3, s. 121–135, https://doi.org/10.18290/rt.20673-7.
Haktanir A., Can N., Seki T., Kurnaz M. F., Dilmaç B., Do we experience pandemic fatigue? current state, predictors, and prevention, „Current Psychology” 41 (2022) no. 10, s. 7314–7325, https://doi.org/10.1007/s12144-021-02397-w.
Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitæ, 25.03.1995.
Jan Paweł II, Encyklika Veritatis splendor, 6.08.1993.
Jan Paweł II, List apostolski do biskupów, duchowieństwa i wiernych na zakończenie Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 Novo millennio ineunte, 6.01.2001.
Jan Paweł II, List apostolski o chrześcijańskim sensie ludzkiego cierpienia Salvifici doloris, 11.02.1984.
Jan XXIII, Encyklika Mater et magistra, 15.05.1961.
Jaworski K., Czy można przyjąć Ciało Chrystusa w sposób duchowy? Komunia duchowa i jej skutki, „Colloquia Theologica Ottoniana” 36 (2020), s. 143–162, https://doi.org/10.18276/cto.2020.36-07.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 2020.
Komunikat Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski w związku z kolejnym ograniczeniem liczby uczestników zgromadzeń, 24.03.2020, https://episkopat.pl/doc_pr/183869.przewodniczacy-episkopatu-prosze-o-uwzglednienie-ograniczenia-do-5-uczestnikow-zgromadzen-religijnych (11.09.2024).
Komunikat Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski w związku z apelem Ojca Świętego Franciszka 23.03.2020, https://episkopat.pl/doc/183868.komunikat-przewodniczacego-konferencji-episkopatu-polskiw-zwiazku-z-apelem-ojca-swietego-franciszka (11.09.2024).
Kongregacja Nauki Wiary, Instrukcja o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitæ, 22.02.1987.
Kongregacja Nauki Wiary, Nota na temat moralnej oceny stosowania niektórych szczepionek przeciw Covid-19, 21.12.2020, https://episkopat.pl/doc/185326.kongregacja-nauki-wiary-opublikowala-dokument-nt-szczepionek-przeciwko-covid-19 (06.10.2024).
Kowalski D., Triduum Paschalne w czasie pandemii koronawirusa w 2020 roku, „Studia Ełckie” 23 (2021), s. 59–71.
Kozik E., Jak troszczyć się o życie? Antyszczepionkowe narracje spiskowe w czasie pandemii COVID-19, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne” 21 (2021) nr 1, s. 1–19, https://doi.org/10.31261/SEIA.2021.21.01.02.
Krawczyk-Wasilewska V., COVID-19 jako paradygmat choroby globalnej, „LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Komitetu Nauk Etnologicznych PAN” 104 (2020), s. 155–184, https://doi.org/10.12775/lud104.2020.07.
Krzywkowska J., Prawo osadzonych do korzystania z posług religijnych w dobie pandemii COVID-19, „Studia Prawnoustrojowe” 55 (2022), s. 147–158, https://doi.org/10.31648/sp.7133.
Kubiak T. P., Szczepionka przeciw wirusowi SARS--CoV-2. Zagadnienia etyczno-moralne, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 55 (2022) nr 1, s. 71–88.
Kućko W., Braterstwo w nauczaniu papieża Franciszka, „Collectanea Theologica” 90 (2020) nr 3, s. 123–162, https://doi.org/10.21697/ct.2020.90.3.06.
Kućko W., Papież, który zaskoczył Sorrentina. Słowa i obrazy teatru pedagogicznego Franciszka w czasie pandemii COVID-19, „Studia Paradyskie” 30 (2020), s. 147–166.
Ligenza I., Kanały komunikacyjne jako źródło informacji o zagrożeniach i obostrzeniach związanych z pandemią COVID-19, „Wiedza Obronna” 276 (2021) nr 3, s. 23–38, https://doi.org/10.34752/2021-B276.
Macaraan W. E. R., The sacrament of confession during Covid-19 pandemic, „Journal of Public Health” 43 (2021) no. 3, s. 531–532, https://doi.org/10.1093/pubmed/fdab193.
Mariański J., Praktyki i zaangażowanie religijne Polaków w społeczeństwie pandemicznym — analiza socjologiczna, „Youth in Central and Eastern Europe” 11 (2024) nr 17, s. 33–42, https://doi.org/10.24917/ycee.11206.
Ministerstwo Zdrowia, Pierwszy przypadek koronawirusa w Polsce, 04.03.2020, https://www.gov.pl/web/zdrowie/pierwszy-przypadek-koronawirusa-w-polsce (11.09.2024).
Niżnik J., Wpływ Covid-19 na systemy ochrony zdrowia w Czechach i Polsce, „Horyzonty Polityki” 12 (2021) nr 40, s. 133–155, https://doi.org/10.35765/hp.2132.
OECD, COVID-19 Government Financing Support Programmes for Businesses: 2021 Update, Paris, 2021, https://www.oecd.org/finance/COVID-19-Government-Financing-Support-Programmes-for-Businesses-2021-Update.pdf (09.10.2024).
Paluch Ł., Liturgia domowa i pandemia Covid-19. Implikacje dla eklezjogenezy, „Colloquia Theologica Ottoniana” 38 (2022), s. 105–124, https://doi.org/10.18276/cto.2022.38-05.
Pawlik L., Śpiołek E., Fichna J., Tarasiuk A., Charakterystyka wirusa SARS-CoV-2 i potencjalne farmakologiczne sposoby leczenia, „Postępy Biochemii” 66 (2020) nr 2, s. 83–90, https://doi.org/10.18388/pb.2020_321.
Pawlina K. M., Analiza aktywności pastoralnej online w czasie pandemii COVID-19 na przykładzie diecezji ełckiej, „Studia Ełckie” 24 (2022) nr 4, s. 441–462, https://doi.org/10.32090/SE.240421.
Penitencjaria Apostolska, Nota odnośnie sakramentu pojednania w obecnej sytuacji pandemii, 20.03.2020.
Pius XII, Encyklika Mediator Dei, 20.11.1947.
Pontificia Accademia per la Vita, Nota circa l’uso dei vaccini, Roma, 31.07.2017, https://www.bioeticacs.org/iceb/seleccion_temas/pandemia/Nota_circa_l.pdf (12.12.2024).
Rundle C. W., Presley C. L., Militello M., i in., Hand hygiene during COVID-19: Recommendations from the American Contact Dermatitis Society, „Journal of the American Academy of Dermatology” 83 (2020) nr 6, s. 1730–1737, https://doi.org/10.1016/j.jaad.2020.07.057.
Shah J. N., Shah J., Shah J., Quarantine, isolation and lockdown: in context of COVID-19, „Journal of Patan Academy of Health Sciences” 7 (2020) nr 1, s. 48–57, https://doi.org/10.3126/jpahs.v7i1.28863.
Sicińska K., Rozwój przedsiębiorczości społecznej w czasie pandemii COVID-19, „Zbliżenia Cywilizacyjne” 19 (2023) nr 1, s. 67–85, https://doi.org/10.21784/ZC.2023.003.
Siddiqui S., Alhamdi H. W. S., Alghamdi H. A., Recent chronology of COVID-19 pandemic, „Frontiers in Public Health” 10 (2022), s. 1–15, https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.778037.
Sobór Watykański II, Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanæ, 7.12.1965.
Sobór Watykański II, Dekret o środkach masowego przekazu Inter mirifica, 4.12.1963.
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 7.12.1965.
Stanowisko Zespołu Ekspertów ds. Bioetycznych Konferencji Episkopatu Polski w sprawie szczepionek, 23.12.2020, https://episkopat.pl/doc/185361.stanowisko-zespolu-ekspertow-ds-bioetycznych-konferencji-episkopatu-polski-dotyczace-szczepionek (11.09.2024).
Szewczyk K., Cztery lekcje z czasu pandemii COVID-19 dla ograniczania wolności uzewnętrzniania religii w Polsce, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 27 (2024), s. 307–328, https://doi.org/10.31743/spw.17119.
Szulist J., Wirtualne a realne kształtowanie więzi wspólnoty Kościoła w dobie pandemii koronawirusa, „Studia Paradyskie” 30 (2020), s. 111–131.
Turczyński P., Unia Europejska w obliczu pandemii COVID-19, „Polityka i Społeczeństwo” 18 (2020) nr 4, s. 9–26, https://doi.org/10.15584/polispol.2020.4.1.
Veltzé K., Zaprzeczenie jako forma oswajania sytuacji kryzysowej. Teorie spiskowe wokół pandemii wywołanej koronawirusem wśród społeczności internetowych, „Com.press” 4 (2021) nr 1, s. 22–35, https://doi.org/10.51480/compress.2021.4-1.260.
Wang Y., Deng Z., Shi D., How effective is a mask in preventing COVID‐19 infection?, „Medical Devices & Sensors” 4 (2021) no. 1, s. 1–12, https://doi.org/10.1002/mds3.10163.
Wawrzyniak A., Kuczborska K., Lipińska-Opałka A., Będzichowska A., Kalicki B., Koronawirus 2019-nCoV — transmisja zakażenia, objawy i leczenie, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 15 (2019) nr 4, s. 1–5, https://doi.org/10.15557/PiMR.2020.0001.
Wąchol G., Wierni wobec wytycznych Kościoła katolickiego w Polsce. Pierwszy rok pandemii COVID-19, „Polonia Sacra” 27 (2023) nr 1, s. 79–100.
World Health Organization, Naming the coronavirus disease (COVID-19) and the virus that causes it, 11.02.2020, https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it (31.08.2024).
World Health Organization, Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV), 31.01.2020, https://www.who.int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov) (11.09.2024).
World Health Organization, WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing — 5 May 2023, https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing---5-may-2023 (11.09.2024).
World Health Organization, WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19 — 11 March 2020, https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020 (11.09.2024).
Worldometer, COVID-19 coronavirus pandemic, https://www.worldometers.info/coronavirus/ (11.09.2024).
Wskazania Prezydium Konferencji Episkopatu Polski dla biskupów odnośnie do sprawowania czynności liturgicznych w najbliższych tygodniach, 21.03.2020, https://episkopat.pl/doc/183848.prezydium-episkopatu-przypominamy-o-koniecznosci-udzielenia-kolejnej-dyspensy-2.
Zadykowicz T., Sequela Christi et imitatio hominis. Paradygmat naśladowania we współczesnej refleksji teologicznomoralnej. Źródła i perspektywy, Lublin 2011.
Zitek T., The appropriate use of testing for COVID-19, „Western Journal of Emergency Medicine” 21 (2020) no. 3, s. 1–3, https://doi.org/10.5811/westjem.2020.4.47370.
Zwoliński A., Wyzwanie dla życia religijnego w czasie pandemii, w: Wybrane krajowe i międzynarodowe aspekty polityki społecznej w czasie pandemii koronawirusa, red. N. G. Pikuła, M. Grewiński, E. Zdebska, W. Glac, Kraków 2020, s. 177–194.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Adam Budziński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
