Major Jan Henryk Żychoń na granicy dyplomacji. O polsko-niemieckich rozmowach 18 października 1938 roku w rejonie Schneidemühl
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.11104Słowa kluczowe:
Ekspozytura Nr 3 w Bydgoszczy, mjr Jan Henryk Żychoń, polskie służby specjalne, wywiad, kontrwywiadAbstrakt
Działalność polskich służb specjalnych nieprzerwanie zalicza się do tematów budzących zainteresowanie i ciekawość poznawczą. W pogłębionych badaniach naukowych ich tajemnice stanowią ciekawy materiał faktograficzny. Działalność majora Żychonia stanowiła istotny fragment rozpoznania wywiadowczego Niemiec. Uzyskane przez niego informacje wskazywały na nieuchronny militarny konflikt z III Rzeszą. Jednak same rozmowy podjęte na granicy w rzeczywistości okazały się bezowocne, a materiał wywiadowczy przekazany przez przedstawicieli Abwehry zwyczajnie niewiarygodny. Niemniej świadczy to o kreatywnym myśleniu mjr Żychonia, który nie stronił od wyzwań i nieoczywistych rozwiązań.
Bibliografia
Bartz K., Die Tragödie der deutschen Abwehr, Salzburg 1955.
Basset R., Arcyszpieg Hitlera. Tajemnica Wilhelma Canarisa, Warszawa 2006.
Bezpieczeństwo międzynarodowe. Wyzwania i zagrożenia XXI wieku, red. P. Olszewski, T. Kapuśniak, W. Lizak, Radom 2009.
Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku. Wyzwania i strategie, red. R. Jakubczak, J. Flis, Warszawa 2006.
Bezpieczeństwo polityczne i wojskowe, red. A. Ciupiński, K. Malak, Warszawa 2004.
Bochaczek-Trąbska J., W tajnej służbie. Z działalności majora Jana Henryka Żychonia, Częstochowa 2011.
Borowiak M., Westerplatte. W obronie prawdy, Warszawa 2008.
Cieplewicz M., Zgórniak M., Przygotowania niemieckie do agresji na Polskę w 1939 r. W świetle sprawozdań Oddziału II Sztabu Głównego WP, Wrocław–Warszawa–Kraków 1969.
Cygański M., Zawsze przeciwko Polsce. Kariera polityczna Otto Ulitza, Warszawa 1966.
Ćwięk H., Obrona Śląska przed wpływami wywiadu niemieckiego w latach 1933–1939, Katowice 1999.
Ćwięk H., Przeciw Abwehrze, Warszawa 2001.
Gajewski J., Canaris, Warszawa 1981.
Gondek L., Wywiad Polski w Trzeciej Rzeszy 1933–1939. Zarys struktury i efektów obronnego działania, Warszawa 1978.
Kahn D., Szpiedzy Hitlera. Niemiecki wywiad wojskowy w czasie II wojny światowej, Warszawa 2000.
Kozaczuk K., Wehrmacht 1933–1939. Rozbudowa sił zbrojnych Trzeciej Rzeszy jako narzędzia presji, ekspansji terytorialnej i wojny, Warszawa 1978.
Koziej S., Wyzwania transformacyjne bezpieczeństwa Polski, „Kwartalnik Bellona” 4 (2010) nr 2, s. 7–15.
Lemiesz W., Niespokojne pogranicze, Warszawa 1989.
Misiuk A., Służby specjalne II Rzeczypospolitej, Warszawa 1998.
Nanke C., Historia dyplomacji, cz. 1: Rozwój form dyplomatycznych, Kraków 1947.
Nowiński T., Organizacja Oddziału II Sztabu Głównego 1918–1939, Biblioteka Naukowa Wojskowego Biura Badań Historycznych (d. Wojskowego Instytutu Historycznego), Zbiory Specjalne, sygn. I/3/71.
Pepłoński A., Kontrwywiad II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002.
Pepłoński A., Wojna o tajemnice. W tajnej służbie Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1944, Kraków 2011.
Pepłoński A., Wywiad a dyplomacja II Rzeczypospolitej, Toruń 2005.
Proces Adama Doboszyńskiego. Stenogram z rozprawy sądowej, Warszawa 1949.
Protokół w przedmiocie otwarcia dróg celnych i innych przejść przez polsko-niemiecką granicę, podpisany w Poznaniu dnia 2 grudnia 1925 r., Dz.U. z 1928 r., Nr 4, poz. 24.
Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Warszawa 1996.
Szymanowicz A., Działalność wywiadowcza ekspozytur terenowych Oddziału II Sztabu Głównego (Generalnego) wobec Prus Wschodnich (1918–1939), „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 5 (2004) nr 4 (specjalny), s. 93–118.
Ustawa z dnia 23 czerwca 1923 r. o ustanowieniu „Krzyża Zasługi”, Dz.U. R.P. z 1923 r. nr 62, poz. 458.
Woźny A., Nieznana relacja mjr. Jana Henryka Żychonia ze spotkania 18 października 1938 r. na polsko-niemieckiej granicy, w: Wywiad wojskowy II Rzeczypospolitej, red. P. Kołakowski, A. Pepłoński, Kraków 2011.
Wyszczelski L., W obliczu wojny. Wojsko Polskie 1935–1939, Warszawa 2008.
Wójtowicz-Podhorski M., Westerplatte — noc przed agresją, „Komandos” 2009 nr 9, s. 48–55.
Zając J., Bezpieczeństwo państwa, w: Bezpieczeństwo państwa. Wybrane problemy, red. K. A. Wojtaszczyk, A. Materska-Sosnowska, Warszawa 2009.
Zięba R., Pojęcie i istota bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynarodowych, „Sprawy Międzynarodowe” 42 (1989) z. 10, s. 49–70.
Żerko S., Stosunki polsko-niemieckie 1938–1939, Poznań 1998.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Joanna Bochaczek-Trąbska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
