Czy powinniśmy chcieć widzieć Boga wyraźniej? Szkic z aksjologii fenomenologii religii
DOI:
https://doi.org/10.15633/lie.60201Słowa kluczowe:
fenomenologia religii, akjsologia, ukrytość, Blaise Pascal, Joseph RatzingerAbstrakt
We współczesnej analitycznej filozofii religii toczy się dyskusja poświęcona zagadnieniu Bożej ukrytości. Główne pytanie, jakie w niej pada, brzmi: „dlaczego Bóg nie jest bardziej jawny?” Dyskusja ta posiada część wspólną z dyskusją toczącą się pod hasłem „aksjologia teizmu”. Główne pytanie tej dyskusji dotyczy kwestii, czy powinniśmy chcieć, aby Bóg istniał. Na skrzyżowaniu tych dwóch dyskusji sytuuje się tzw. aksjologiczna odpowiedź na problem Bożej ukrytości. Odpowiedź ta zawiera się w stwierdzeniu, że świat, w którym Bóg nie jest w pełni jawny, jest lepszy niż taki świat, w którym jawność Boga byłaby większa. W niniejszym artykule pójdę śladem zwolenników „aksjologicznej odpowiedzi” na pytanie o Bożą ukrytość. Przedmiotem mojego zainteresowania będzie pytanie: „czy powinniśmy chcieć widzieć Boga wyraźniej?” Podejmę więc problem, który zaliczyć można do obszaru „aksjologii fenomenologii religii”. Przewodnikami na drodze do znalezienia odpowiedzi na to pytanie będą analityczni filozofowie religii, a także Blaise Pascal i Joseph Ratzinger. Podejmę rozważanie nad sytuacją epistemiczną, w jakiej znajdują się „zwykłe” ludzkie byty i rozszerzę je o wątek chrystologiczny. Przedstawię argumenty na rzecz tezy, że nie powinniśmy chcieć widzieć Boga wyraźniej.
Bibliografia
Cullison A., Two Solutions to the Problem of Divine Hiddenness, „American Philosophical Quarterly” 47 (2010) nr 2, s. 119–134.
Dobrzeniecki M., Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga, Kraków 2020.
Dumsday T., Anti-Theism and the Problem of Divine Hiddenness, „Sophia” 55 (2016) nr 2, s. 179–195.
Hendricks P., Lougheed K., Undermining the Axiological Solution to Divine Hiddenness, „International Journal for Philosophy of Religion” 86 (2019) nr 1 s. 3–15; https://doi.org/10.1007/s11153-018-9693-y.
Hołda M., Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu, Kraków 2020.
Hick J., Evil and the God of Love, New York 2010.
Jan od Krzyża św., Droga na górę Karmel, tłum. B. Smyrak, Kraków 2010, s. 169–486.
Judycki S., Filozofia i chrystologia, „Analiza i Egzystencja” 10 (2009), s. 7–32.
Kahane G., Should We Want God to Exist?, „Philosophy and Phenomenological Research” 82 (2010) nr 3, s. 674–696; https://doi.org/10.1111/j.1933-1592.2010.00426.x.
Kraay K., Invitation to the Axiology of Theism, w: K. Kraay, Does God Matter? Essays on the Axiological Consequences of Theism, New York 2018, s. 1–35.
Lougheed K., The Axiological Solution to Divine Hiddenness, „An International Journal of Analytical Philosophy” 31 (2018) nr 3, s. 331–341; https://doi.org/10.1111/rati.12186.
Pascal B., Myśli, tłum. T. Boy-Żeleński, Gliwice 2019.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań 2007.
Ratiznger J./Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu. Od wjazdu do Jerozolimy do Zmartwychwstania, tłum. W. Szymona, Kraków 2019.
Ratzinger J., O sensie bycia chrześcijaninem, tłum. J. Merecki, Kraków 2006.
Ratzinger J., Rozumienie Objawienia i teologia historii według Bonawentury. Rozprawa habilitacyjna i studia nad Bonawenturą, tłum. J. Merecki, Lublin 2014.
Rea M., The Hiddenness of God, Oxford 2018.
Schellenberg J., Argument z ukrytości, tłum. R. Mordarski, Bydgoszcz 2019.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Miłosz Hołda
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
W kwestii praw autorskich obowiązują następujące zasady:
1. Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
2. Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
3. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).