Przyjemność i dobro w dialogu Protagoras Platona

Abstrakt

Artykuł jest próbą wyjaśnienia, dlaczego w dialogu Protagoras Platon ustami Sokratesa uznaje przyjemność (hedone) za dobro (agathon). Interpretatorzy nie są zgodni co do oceny samej tezy i jej uzasadnienia przez Sokratesa. Wydaje się być ona sprzeczna z poglądami Platona w innych dialogach. Część interpretatorów twierdzi, że jest to prawdziwe spojrzenie samego Sokratesa lub wczesnego Platona z okresu, kiedy pisał dialog. Inni twierdzą, że teza ta jest przesłanką służącą do udowodnienia twierdzenia, iż cnota jest wiedzą. Pojawił się również pogląd, że jedynie pobieżne czytanie tekstu może skłaniać czytelnika do uznania, iż Sokrates poważnie traktuje tezę o związku przyjemności z dobrem. Jeżeli jednak nie traktuje tej tezy poważnie, to dlaczego próbuje przekonać do niej swoich rozmówców? Mając na uwadze te wątpliwości, podjęto analizę tekstu dialogu w celu rozpoznania, czy pojawia się w nim wzmianka o cechach właściwych dobru, które decydują o przyjemności. Ważnym punktem w uzasadnianiu związku przyjemności z dobrem jest wskazanie przez Sokratesa, czym należy się kierować w postępowaniu, aby odczuwać przyjemność w całym życiu i uniknąć złudzeń, dzięki którym pojawia się mniemanie, że przyjemność jest zła. W wyniku przeprowadzonych analiz można postawić wniosek, że decydującą rolę w uzyskaniu stanu gwarantującego przyjemność w ­całym życiu odgrywa panowanie nad sobą samym.