The Context of Human Attitudes in the Ecological Preaching of Pope Francis
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.26204Keywords:
Pope Francis, preaching, ecumenism, spirituality, ecology, environment, educationAbstract
During the homily inaugurating his pontificate in 2013 Francis emphasized that man is to be a responsible steward and guardian of creation. The topic discussed in this article concerns the proclamation to care for creation and man himself. The purpose of the article is to try to discern and analyze the preaching of Pope Francis in the context of an integral ecology that takes into account the interconnectedness of various dimensions of reality. The analysis is based primarily on two papal documents: the encyclical Laudato si’ and the post-synodal apostolic exhortation Querida Amazonia.
References
Biblia Tysiąclecia, Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, Poznań 2000.
Agenda liturgiczna Diecezji Opolskiej. Nabożeństwa, poświęcenia i błogosławieństwa, oprac. zbior. Diecezjalnej Komisji Liturgicznej, Opole 1986.
Anderwald A., Zjednoczeni wspólną troską. Ekumeniczne impulsy papieża Franciszka w kontekście ekologii integralnej, „Studia Oecumenica” 20 (2020), s. 37–50.
Biniek R., Ślady Boga w stworzonym świecie. Teologia natury a nauczanie Kościoła i przepowiadanie na tematy ekologiczne, „Roczniki Teologiczne” 12 (2019), s. 5–17.
Derdziuk A., W kręgu zagadnień bioetycznych i ekologicznych, Lublin 2018.
Dubiński J., Kwestie klimatyczne a bezpieczeństwo energetyczne, w: Carbo et terra, laudate Dominum. Nie tylko o węglu mowa, red. W. Kania, Katowice 2016, s. 81–106.
Egoistyczne korzystanie z dóbr przyrody jest złe, rozmowa z o. prof. Zdzisławem Kijasem OFMConv, współzałożycielem Ruchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu, autorem Brewiarza ekologa, relatorem watykańskiej Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, „Echo Katolickie” (2018) nr 50, https://opoka.org.pl/biblioteka/I/IC/echo201850_eko.html (10.09.2021).
Franciszek apeluje o ekologię serca, Watykan, 18.07.2021, https://www.ekai.pl/franciszek-apeluje-o-ekologie-serca/ (10.09.2021).
Franciszek, Laudato si’.
Franciszek, Querida Amazonia.
Franciszek, Dykasteria ds. Integralnego Rozwoju Człowieka, 2020, https://laudatosimovement.org/pl/2021/06/03/pope-francis-vatican-launch-laudato-si-action-platform-pl-news/ (10.09.2021).
Franciszek, Orędzie na Światowy Dzień Modlitw o Ochronę Świata Stworzonego, 2020, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/messages/pont-messages/2020/documents/papa-francesco_20200901_messaggio-giornata-cura-creato.html (10.09.2021).
Franciszek, Papieska intencja modlitewna na wrzesień 2021. Ekologicznie zrównoważony styl życia, „Vatican News — Polski”, 01.09.2021, https://papiez.wiara.pl/doc/7077486.Ekologicznie-zrownowazony-styl-zycia (10.09.2021).
Franciszek, Przemówienie w afrykańskiej siedzibie ONZ, 26.11.2015, https://papiez.wiara.pl/doc/2844605.Nie-dla-globalizacji-bojetnosci-i--kultury-odrzucenia (10.09.2021).
Fundacja Obserwatorium Społeczne, Ekologia integralna według papieża Franciszka, 14.03.2018, http://ekologia.obserwatoriumspoleczne.pl/?p=10020 (13.01.2022).
Gołębiewska B., Idea i praktyka ojkofilii według Rogera Scrutona, „Pressje” 3/9 (2020), s. 21–25, https://klubjagiellonski.pl/wp-content/uploads/2020/11/pressje.-zielony-ascetyzm.pdf (10.09.2021).
Gadacz T., Milerski B., Encyklika, w: Encyklopedia religii, t. 3, Warszawa 2001, s. 414.
Grzech ekologiczny nie jest pojęciem nowym. Kościół nie odpuścił troski o ochronę środowiska, wywiad Jakuba Pawłowskiego z o. Zdzisławem Kijasem OFMConv, „Dziennik Gazeta Prawna”, 11.01.2020, https://serwisy.gazetaprawna.pl/ekologia/artykuly/1448004,kosciol-ochrona-srodowiska-grzech-zwierzeta-mieso-kijas.html (10.09.2021).
IPCC, Nowy raport IPCC o klimacie na Ziemi, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Państwowy Instytut Badawczy, 20.08.2021, https://www.imgw.pl/wydarzenia/imgw-pib-nowy-raport-ipcc-o-klimacie-na-ziemi (10.09.2021).
Jaromi S., Franciszkańskie przesłanie „Laudato si’”, „Polonia Sacra” 20 (2016) nr 3, s. 67–80.
Jurczyk B., „Laudato si’” — encyklika antropo- czy biocentryczna?, w: Dlaczego ekologia? W kręgu encykliki „Laudato si’”, red. T. Reronia, A. Szafulski, Wrocław 2016, s. 49–58.
Klinowski J., W poszukiwaniu harmonii między Stwórcą, człowiekiem i całym światem stworzonym, w: Dlaczego ekologia? W kręgu encykliki „Laudato si’”, red. T. Reronia, A. Szafulski, Wrocław 2016, s. 59–78.
Konferencja Episkopatu Polski, W trosce o wspólny dom. List pasterski Episkopatu Polski w liturgiczne wspomnienie św. Franciszka z Asyżu, 04.10.2018, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WE/kep/ekologia_04102018.html (10.09.2021).
Kosche M., Nawrócenie ekologiczne w hermeneutyce teologiczno-społecznej, w: Wybrane zagadnienia edukacji ekologicznej. Refleksje wokół encykliki „Laudato si’”, red. M. Borda, R. Ceglarek, Kraków 2016, s. 53–62.
Lipiec D., Inspiracje adhortacji apostolskiej „Querida Amazonia” dla duszpasterstwa w Polsce, „Roczniki Teologiczne” 67 (2020) nr 6, s. 55–67.
Lipniak J., „W trosce o wspólny dom”. Ekologiczny aspekt pontyfikatu Franciszka, w: Dlaczego ekologia? W kręgu encykliki „Laudato si’”, red. T. Reronia, A. Szafulski, Wrocław 2016, s. 133–144.
Lubiński K., Królowa całego stworzenia, w: Wybrane zagadnienia edukacji ekologicznej. Refleksje wokół encykliki „Laudato si’”, red. M. Borda, R. Ceglarek, Kraków 2016, s. 63–82.
Marczak P., Problemy ekologiczne jako problemy społeczne, Poznań 2000.
Muszala A., Kwestie bioetyczne w encyklice „Laudato si’” papieża Franciszka, „Polonia Sacra” 20 (2016) nr 3, s. 39–65.
Ostrowski M., Duszpasterstwo wobec problemu wolnego czasu człowieka. Aspekt moralno-pastoralny ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień turystyki, Kraków 1996.
Pastwa R., Ekologia w komunikowaniu religijnym. Tematyka ekologiczna na łamach głównych katolickich tygodników opinii w Polsce w kontekście ogłoszenia encykliki „Laudato si’”, Lublin 2020.
Pilawa K., Chrześcijańska ekologia jest racjonalna, spójna i niezbędna w walce o dobrostan środowiska naturalnego, Klub Jagielloński, 04.03.2021, https://klubjagiellonski.pl/2021/03/04/chrzescijanska-ekologia-jest-racjonalna-spojna-i-niezbedna-w-walce-o-dobrostan-srodowiska-naturalnego/ (10.09.2021).
Pilawa K., Chrześcijański ascetyzm odpowiedzią na ekologiczny slow life, „Pressje” 3/9 (2020), s. 7–14, https://klubjagiellonski.pl/wp-content/uploads/2020/11/pressje.-zielony-ascetyzm.pdf (10.09.2021).
Ryś G., Wszystko jest ze sobą powiązane. Ekologiczna encyklika społeczna Franciszka, „Więź” 672 (2018) nr 2, s. 107–113.
Sadowski R., Chrześcijańska koncepcja odpowiedzialności za środowisko w świetle encykliki „Laudato si’”, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 15 (2017) nr 1, s. 69–79, https://www.researchgate.net/publication/340708785_Chrzescijanska_koncepcja_odpowiedzialnosci_za_srodowisko_w_swietle_encykliki_Laudato_si’ (10.09.2021).
Skoczny W., Miłość stworzenia, w: Wybrane zagadnienia edukacji ekologicznej. Refleksje wokół encykliki Laudato si’, red. M. Borda, R. Ceglarek, Kraków 2016, s. 25–34.
Sławiński H., Wkład Soboru Watykańskiego II w odnowę przepowiadania słowa Bożego, w: Humanistyczna recepcja Soboru Watykańskiego II, red. E. Umińska-Tytoń, J. Lewandowicz, Łódź 2014, s. 173–184.
Słuchajmy Boga i wysłuchujmy bliźniego, Watykan, 05.09.2021, https://papiez.wiara.pl/doc/7083753.Sluchajmy-Boga-i-wysluchujmy-blizniego (10.09.2021).
Van Ypersele J.-P., Zmiany klimatyczne uderzają w najsłabszych, tłum. G. Przewłocki, w: Zmiany klimatyczne — impas i perspektywy. Punkt widzenia krajów globalnego Południa, red. M. Brennek, Polska Akcja Humanitarna, Warszawa 2010, s. 14–23.
UNEP, United Nations Environment Programme, https://www.unep.org/ (10.09.2021).
Węgrzecki J., Dialog w polityce zahamowaniem globalnej autodestrukcji ekologicznej, w: Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice „Laudato si’”, red. A. Wysocki, Warszawa 2016, s. 151–166.
WMO, World Meteorological Organization, https://public.wmo.int/en (10.09.2021).
Warchoł P., Ślady Boga w przyrodzie w pismach świętego Franciszka z Asyżu, świętego Bonawentury i świętego Jana Pawła II, „Polonia Sacra” 20 (2016) nr 3, s. 81–98.
Zellma A., Wiszowaty E., Przepowiadanie homilijne i katechetyczne w kontekście regionalnym, „Poznańskie Studia Teologiczne” 32 (2018), s. 195–206.
Zieliński S., Wybrane refleksje teologiczne w świetle encykliki „Laudato si’”, w: Carbo et terra, laudate Dominum. Nie tylko o węglu mowa, red. W. Kania, Katowice 2016, s. 17–34.
Zuziak W., Ecological challenges to ethics, „Polonia Sacra” 20 (2016) nr 3, s. 23–38.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright and full publishing rights without restrictions, and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
