Is religion a cure? Julia Kristeva’s look at the value of the Christian religion
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.28302Keywords:
Christian religion, Julia Kristeva, postmodernism, psychoanalysis, contemporary cultureAbstract
Among the humanists representing the broadly understood postmodern trend, one can often see an attitude of appreciation towards the phenomenon of religion. Julia Kristeva, Franco-Bulgarian psychoanalyst, philosopher and literary scholar, is one of the post-rational authors with a positive attitude towards religion. Her undisguised respect for the content of the Christian religion sometimes arouses admiration even among believers. There arises even a mutual expectation that under the influence of her works there may appear a space to build a new world free of all barriers and misunderstandings or even a hope for the renewal of Christianity. Unfortunately, after a deeper criticism of the thought of the French humanist, it is difficult to share similar expectations. Kristeva’s idealistic and reductionist philosophy is unable to fully convey the Christian message, which means that dialogue in a broader dimension becomes questionable. The article discusses the basis of her psychoanalytic thought and analyzes some terms taken from Christian religion and interpreted by her. The research shows that Kristeva does not go beyond the scheme of psychoanalysis, which results in the fact that the concepts she uses only seemingly correspond to Christian terms. For Kristeva religion is nothing more than a form of medicine in certain situations, which undoubtedly depreciates the Christian message.
References
Astell A. W., Telling Tales of Love: Julia Kristeva and Bernard of Clairvaux, „Christianity and Literature” 50 (2000) no. 1, s. 125–148.
Bator J., Julia Kristeva — kobieta i „symboliczna rewolucja”, „Teksty Drugie” (2000) nr 6, s. 7–26.
Bonowicz W., Jak Pan to robi, https://www.tygodnikpowszechny.pl/jak-pan-to-robi-16130 (16.11.2023).
Chapman S., Routledge Ch., Key thinkers in linguistics and the philosophy of language, Oxford 2005.
Czarnacka A., Koncepcja podmiotu w teorii Julii Kristevej — próba rekonstrukcji, Białystok 2007, s. 107–114 (Idea. Studia nad Strukturą i Rozwojem Pojęć Filozoficznych, 19).
Dobner C., Wywiad z Julią Kristevą, „L’Osservatore Romano” wyd. pol. (2015) nr 3–4, s. 54–55, https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TS/swieci/or201503-teresa500a (02.05.2023).
Duk A., Postmodernistyczne „boje” z religią — próba zarysowania problemu, „Analecta Cracoviensia” (2021) nr 53, s. 7–29.
Freud Z., Kultura jako źródło cierpień, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 1995.
Freud Z., Totem i tabu, przeł. J. Prokopiuk, M. Poręba, Warszawa 1993.
Hawthorne S., An Outlaw Ethics for the Study of Religions: Maternality and the Dialogic Subject in Julia Kristeva’s „Stabat Mater”, „Culture and Dialogue” 3 (2015) Issue 1, s. 127–151.
Jaksender A., Akt estetyczny w ujęciu Jacques’a Lacana i Julii Kristevej, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Humanistyczne” (2011) nr 3 (2), s. 71–77.
Knapek R., Bóg ateistów, http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=110&artykul=2517 (13.06.2023).
Kitliński T., Obcy jest w nas. Kochać według Julii Kristevej, Kraków 2001.
Kolarzowski J. J., Kristeva, czyli mosty zamiast murów, https://kulturaliberalna.pl/2010/04/20/kolarzowski-kristeva-czyli-mosty-zamiast-murow/ (06.06.2023).
Kristeva J., Au commencement était l’Amour. Psychanalyse et foi, Paris 1985.
Kristeva J., Czarne słońce: depresja i melancholia, przeł. M. P. Markowski, R. Ryziński, Kraków 2007.
Kristeva J., Etrangers à nous-mêmes, Paris 1991.
Kristeva J., La révolution du langage poétique, Paris 1974.
Kristeva J., Potęga obrzydzenia: esej o wstręcie, przeł. M. Falski, Kraków 2007.
Kristeva J., Pouvoirs de l’horreur, Paris 1983.
Kristeva J., Pouvoirs et limites de la psychanalyse, vol. 1: Sens et non-sens de la révolte, Paris 1996.
Kristeva J., Psychoanalysis and the Polis, transl. M. Waller, „Critical Inquiry” 9 (1982) no. 1, s. 77–92.
Kristeva J, Stabat Mater, transl. A. Goldhammer, „Poetics Taday” 6 (1985) no. 1–2, s. 133–152.
Kristeva J., Ta niewiarygodna potrzeba wiary, przeł. A. Turczyn, Kraków 2010.
Kristeva J., Thérèse mon amour, Paris 2008.
Kristeva J., Vanier J., (Bez)sens słabości: dialog wiary z niewiarą o wykluczeniu, przeł. K. i P. Wierzchosławscy, Poznań 2012.
Kupczak J., Ta niewiarygodna potrzeba wiary, https://repozytorium.theo-logos.pl/xmlui/bitstream/handle/123456789/3277/Kupczak_Kristeva_Ta_niewiarygodna_potrzeba_wiary_Recenzja.pdf?sequence=1 (16.11.2023).
Lacan J., Le moi dans la théorie de Freud et dans la technique de psychanalyse, Paris 1978 (Le Séminaire, 2).
Lampe K., Kristeva, Stoicism, and the „True Life of Interpretations”, „Substance” 45 (2016) no. 1, s. 22–43.
Loba M., Wierzyć według Edyty Stein, Poznań 2014, s. 123–131 (Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein, 11).
Makowski J., Julia Kristeva, „Ta niewiarygodna potrzeba wiary”, https://www.dwutygodnik.com/artykul/1077-julia-kristeva-ta-niewiarygodna-potrzeba-wiary.html (16.11.2023).
Maritain J., Freudianism and psychoanalysis: a Thomist view, w: Freud and the 20th century, ed. B. Nelson, New York 1957, s. 230–258.
O psychoanalizie, http://psychoanaliza.org.pl/psychoanaliza/ (01.12.2022).
Rawski J., Gorsząca inność. Dziecko jako abiekt, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura” 4 (2012), s. 95–104.
Podgórski R., Filozofia fenomenologiczna Maxa Schelera i Romana Ingardena w „Antropologii adekwatnej” Karola Wojtyły, „Studia Ełckie” 19 (2017) nr 3, s. 267–281.
Rieff P., Freud: the mind of the moralist, New York 1959.
Stróżyński M., Psychoanaliza i chrześcijaństwo wobec przemian współczesnej kultury, w: Kulturowe paradygmaty końca: studia komparatystyczne, red. J. C. Kałużny, A. Żywiołek, Częstochowa 2013, s. 85–105.
Tarnowski K., Usłyszeć niewidzialne. Zarys filozofii wiary, Kraków 2005.
Tużnik M., Problem abiekcji w kulturze, „Kultura i Wartości” (2016) nr 19, s. 117–137.
Wojtyła K., Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera, Lublin 1959.
Volat H., Julia Kristeva: Bibliografia, https://hvolat.com/Kristeva/krist01.htm (16.11.2023).
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Andrzej Duk
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright and full publishing rights without restrictions, and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
