Moja droga do sacrum

Autor

  • Paweł Łukaszewski Wydział Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie

DOI:

https://doi.org/10.15633/pms.2254

Słowa kluczowe:

czas, Kościół katolicki, liturgia, muzyka religijna, Requiem, Resurrectio, sacrum, symbolika, Vesperae pro defunctis, Via crucis, znaczenie

Abstrakt

Wychodzę z założenia, że lepiej pisać muzykę „własną” niż „nową”. Dystansuję się więc od muzycznej awangardy. Odnalazłem swoją drogę w tworzeniu muzyki sakralnej. Zaliczam do niej przede wszystkim kilkanaście dużych form wokalno­‑instrumentalnych, takich jak Vesperae pro defunctis, Requiem, Via crucis, Resurrectio, Missa de Maria a Magdala, Magnificat & Nunc dimittis, Miserere oraz cztery symfonie – o Opatrzności, miłości, aniołach i miłosierdziu, a także kilkadziesiąt kompozycji chóralnych a cappella. Ważnymi etapami mojej drogi były dzieła związane z przemijaniem – Vesperae pro defunctis i Requiem, oraz z nurtem duchowości pasyjnej i paschalnej: Via crucis i Resurrectio. Na potrzeby swojego języka muzycznego zaproponowałem pojęcie „tonalność odnowiona”, które dobrze przystaje do materiału dźwiękowego, którym się posługuję w swoich utworach. W artykule przywołuję dokumenty Kościoła katolickiego odnoszące się do muzyki, w tym teksty papieży Piusa X i Piusa XII oraz Konstytucję o liturgii świętej Soboru Watykańskiego II. Komponując muzykę sakralną, staram się podążać za głosem Kościoła katolickiego wyrażonym w tych dokumentach. Uważam bowiem, że muzyka sakralna powinna być święta i powszechna. Za Bohdanem Pociejem przywołuję cztery poziomy wnikania twórców w przestrzeń sacrum, tj.: temat religijny, nastrój religijny, czas i dźwięk sakralny oraz forma sakralna, które można odnieść również do mojej muzyki.

Biogram autora

  • Paweł Łukaszewski - Wydział Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie
    Paweł Łukaszewski – ur. w 1968 w Częstochowie. Kompozytor, dyrygent, pedagog. Ukończył Akademię Muzyczną im. Fryderyka Chopina w Warszawie, uzyskując dwa dyplomy: w zakresie gry na wiolonczeli (1992, prof. A. Wróbel) i kompozycji (z wynikiem celującym; 1995, prof. M. Borkowski). Prorektor Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Od roku 1996 pracuje w Katedrze Kompozycji Akademii Muzycznej w Warszawie, gdzie w 2000 r. uzyskał tytuł naukowy doktora, a w roku 2006 tytuł naukowy doktora habilitowanego w zakresie kompozycji. W latach 2010–2016 pracował na stanowisku profesora naukowo­‑dydaktycznego, w roku 2014 otrzymał tytuł naukowy profesora sztuk muzycznych, od roku 2016 pracuje na stanowisku profesora zwyczajnego. W 2003 i 2006 r. został zaproszony jako visiting professor do Chile i Argentyny; w 2010 r. przeprowadził serię wykładów we Francji, Niemczech, Hiszpanii i Norwegii. Za swoją twórczość kompozytorską otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. w 1994 – II nagrodę na 2. Forum Młodych Kompozytorów w Krakowie, oraz wyróżnienie na Konkursie Młodych Kompozytorów im. Tadeusza Bairda (1992), w 1995 – I nagrodę na Konkursie Akademii Muzycznej w Warszawie, w 1996 – II nagrodę na 5. Konkursie Kompozytorskim im. Adama Didura w Sanoku, w 1998 – II nagrodę na 27. Międzynarodowym Konkursie Florilege Vocal de Tours we Francji. Został uhonorowany Nagrodą Prezydenta Miasta Częstochowy za twórczość kompozytorską (1995), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1998), Nagrodą im. św. Brata Alberta (2006), Brązowym Medalem Gloria Artis (2011), Nagrodą Prymasa Polski (2011), Medalem Pro Masovia (2014), Choc de Classica (2014) i Orphee d’Or – Prix Hector Berlioz (2014), Nagrodą im. Jerzego Kurczewskiego (2015). Otrzymał także dziewięciokrotnie nagrodę fonograficzną Fryderyk (1999, 2005, 2006, 2008, 2011, 2013 – Artysta Roku, 2015, 2016 – dwukrotnie). Stypendysta Miasta Stołecznego Warszawy (2010). Kompozytor sezonu 2010/2011 Filharmonii Narodowej. Utwory Pawła Łukaszewskiego wykonywane były na ponad stu festiwalach w kraju i za granicą i są zarejestrowane na ponad 120 polskich i zagranicznych płytach CD (m.in. Hyperion, DUX, Musica Sacra Edition, Signum Records, Acte Préalable, Centaur Records). Ponad 60 jego utworów zostało wydanych m.in. przez ChesterNovello, PWM, Walton Music, Edition Ferrimontana, Santa Barbara California, Pana Musica Japan. Od roku 1995 do 2013 był Dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Laboratorium Muzyki Współczesnej, w latach 2005–2008 Międzynarodowego Festiwalu Musica Sacra w Katedrze Warszawsko­‑Praskiej. Od roku 2000 jest prezesem Instytutu Musica Sacra. Jest członkiem ZAiKS i Prezydium Rady Akademii Fonograficznej. Pracuje w radach artystycznych festiwali m.in. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej Gaude Mater w Częstochowie. Bierze udział w pracach jury konkursów kompozytorskich, m.in. w Arezzo, Rimini, Moskwie, Bukareszcie i na Malcie oraz w Polsce (Katowice, Bydgoszcz, Legnica, Warszawa, Częstochowa, Poznań). Jest dyrektorem Chóru Katedry Warszawsko­‑Praskiej Musica Sacra i Wydawnictwa Musica Sacra Edition. Jego twórczość zyskała znaczącą pozycję w Europie, USA i Kanadzie. Jego utwory są wykonywane i prawykonywane przez renomowane zespoły chóralne z Londynu i Cambridge (The Kings Singers, The Holst Singers, BBC Singers, Trinity College Choir, Tenebrae, Britten Sinfonia, Polyphony). Wydane są także mające znakomite recenzje dwie płyty autorskie z jego kompozycjami w wytwórni Hyperion. www.lukaszewski.org.uk

Bibliografia

Burakowski D., Znaczenie traktatów Boecjusza dla rekonstrukcji nauki pitagorejskiej w epoce wczesnochrześcijańskiej, „IDEA – Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych” 19 (2007), s. 5–11.

Constitutio pastoralis de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et Spes, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1965.

Einstein A., Leksykon złotych myśli, wybór K. Nowak, Warszawa 1998.

Nadolski B., Liturgika, t. 3, Poznań 1992.

Pikulik J., Dokumenty Stolicy Apostolskiej o muzyce XX wieku, w: Muzyka religijna w Polsce, t. 10, red. J. Pikulik, Warszawa 1988.

Pociej B., Czy możliwy jest w muzyce mistycyzm, w: Muzyka religijna w Polsce, t. 10, red. J. Pikulik, Warszawa 1988.

Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1968.

Albert Einstein, Wikicytaty, [online] https://pl.wikiquote.org/wiki/Albert_Einstein (13.03.2017).

Pobrania

Opublikowane

2017-11-16

Numer

Dział

Artykuły i rozprawy