Biskup – Pastor i Iudex (w relacji do dynamicznych wyzwań stawianych przez papieża Franciszka)
DOI:
https://doi.org/10.15633/tst.3261Słowa kluczowe:
biskup, dobro duchowe, małżeństwo, papież Franciszek, reforma procesowa, rodzinaAbstrakt
Urząd biskupa diecezjalnego, który kojarzy się z ewangelicznym obrazem dobrego pasterza, na mocy prawa Bożego związany jest z wykonywaniem obowiązków sędziego w relacji do powierzonej części ludu Bożego, co w ostatnich latach znacząco oraz praktycznie zostało przypomniane przez reformę procesową papieża Franciszka. Jest to jednocześnie praktyczna realizacja przez papieża soborowej eklezjologii, która jasno wskazuje, że w Kościele partykularnym każdy biskup diecezjalny to Pater, Magister oraz Iudex. Jednocześnie spoglądając historycznie na sprawowanie władzy sądowniczej przez biskupów, trzeba pamiętać, że już od samego początku istnienia Kościoła, poszczególni biskupi żywo angażowali się w sprawowanie władzy sądowej. Stąd też liczne fakty historyczne pozwalają lepiej zrozumieć praktyczne postanowienia papieża Franciszka; historyczny excursus sprawowania personalnie przez biskupa urzędu sędziego jest bowiem dobrze źródłowo udokumentowany. Stąd też reformę procesu małżeńskiego z roku 2015, należy postrzegać w szerszym kontekście historycznym. Nie ulega wątpliwości, że papież Franciszek pragnie, aby w wyniku dokonanej przez niego reformy osoby zranione znalazły pokój sumienia poprzez sprawowanie przez Kościół posługi sprawiedliwości i miłosierdzia, oraz aby sukcesywnie – poprzez nowy i ważnie zawarty sakrament małżeństwa – stały się misjonarzami świadczącymi o świętości małżeństwa i pięknie rodziny chrześcijańskiej. W ten sposób Kościół powinien odważnie kroczyć do przodu, podejmując niełatwe wyzwania współczesnej rzeczywistości, mając na względzie przede wszystkim duchowe dobro człowieka oraz w perspektywie ostatecznej jego zbawienie. Jednocześnie dynamiczna oraz bardzo praktyczna postawa oraz nauczanie papieża Franciszka wymaga szybkiej oraz konkretnej odpowiedzi ze strony poszczególnych biskupów diecezjalnych.
Bibliografia
Becciu G. A., Il Vescovo giudice nella riforma di Papa Francesco, „Quaderni dello Studio Rotale” 23 (2016), s. 91–97.
Bertone T., I miei Papi, Torino 2018.
Coccopalmerio F., Il capitolo ottavo della esortazione apostolica post sinodale „Amoris laetitia”, Libreria Editrice Vaticana 2017.
Congregazione per l’Educazione Cattolica (degli Istituti di Studi), Istruzione Gli studi di Diritto Canonico alla luce della riforma del processo matrimoniale [Kongregacja Edukacji Katolickiej (Instytucji Studiów Wyższych), Instrukcja Studia prawa kanonicznego w świetle reformy procesu małżeńskiego], Watykan 2018.
Errázuriz M. C. J., La problematica giuridico-canonica sul matrimonio e sulla famiglia nell’orizzonte della giustizia e della misericordia, „Ius Ecclesiae” 29 (2017) nr 3, s. 553–574.
Franciszek, Discorso ai partecipanti al corso promosso dal Tribunale della Rota Romana, http://w2.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2017/november/documents/papa-francesco_20171125_corso-rotaromana.html (16.05.2018).
Franciszek, List apostolski motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, reformujący kanony Kodeksu prawa kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa. List apostolski motu proprio Mitis et misericors Iesus, reformujący kanony Kodeksu kanonów Kościołów wschodnich dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa (tekst łacińsko-polski), Tarnów 2015.
Góralski W., Proces małżeński skrócony przed biskupem, Płock 2017.
Grocholewski Z., Il Romano Pontefice come giudice supremo nella Chiesa, „Ius Ecclesiae” 7 (1995), s. 39–64.
Ioannes Paulus PP. II, Ad Romanae Rotae iudices, „Acta Apostolicae Sedis” 87 (1995), s. 1013–1019.
Kodeks prawa kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
Komentarz do Instrukcji procesowej „Dignitas connubii”, red. T. Rozkrut, Sandomierz 2007.
Lettera circolare sullo stato e l’attività dei Tribunali, http://www.vatican.va/roman_curia/tribunals/apost_signat/documents/rc_trib_apsig_doc_20160730_inter-munera_it.html (16.05.2018).
Moneta P., La giustizia nella Chiesa, Bologna 1993.
Montini G. P., Il difensore del vincolo e l’obbligo dell’apello, „Periodica” 106 (2017), s. 301–339.
Oder S., Kościelny sąd apelacyjny na przykładzie Trybunału Apelacyjnego Wikariatu Rzymu, w: III. Ogólnopolskie Forum Sądowe: Proces małżeński w świetle Dignitas connubii – pierwsze doświadczenia. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 11–12 czerwca 2007 roku, red. T. Rozkrut, Tarnów 2008, s. 13–30.
Ojciec Święty Franciszek, Posynodalna adhortacja apostolska Amoris laetitia o miłości w rodzinie, Kraków 2016.
Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 4, Olsztyn 1990.
Pinto P. V., Natura e finalità del M.p. Mitis Iudex, „Quaderni dello Studio Rotale” 23 (2016), s. 111–129.
Pius PP. XII, Ad Praelatos Auditores ceterosque Officiales et Administros Tribunalis Sacrae Romanae Rotae necnon eiusdem Tribunalis Advocatos et Procuratores, „Acta Apostolicae Sedis” 39 (1947), s. 495–498.
Romana coram Francisco P.P. Vescovo di Roma, Sentenza del 16 maggio 2017, prot. 18.067, w: Prassi e sfide dopo l’entrata in vigore del m.p. Mitis Iudex Dominus Iesus e del Rescriptum ex audientia del 7 dicembre 2015, Libreria Editrice Vaticana 2018, s. 141–149.
Rozkrut T., Sądownictwo kościelne do Dekretu Gracjana (syntetyczne spojrzenie historyczno-prawne), w: Memoriae Ecclesiae custos, red. J. Jurkiewicz, A. Żurek, Tarnów 2013, s. 27–34.
Rozkrut T., Sądownicza funkcja Kościoła, „Tarnowskie Studia Teologiczne” 18 (1999) nr 2, s. 255–269.
Stawniak H., Kamiński R., Chrzest i małżeństwo – harmonizacja ustawodawstwa, Warszawa 2018.
Sztychmiler R., Sądownictwo kościelne w służbie praw człowieka, Olsztyn 2000.
Trybunał Apostolski Roty Rzymskiej, Subsydium aplikacyjne do Motu pr. Mitis Iudex Dominus Iesus, Watykan, styczeń 2016.
Wójcik A., Rola aktywności obrońcy węzła małżeńskiego w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa, w: I. Ogólnopolskie Forum Sądowe: Urzędy sądowe – władza i służba. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 11–12 października 2004 roku, red. T. Rozkrut, Tarnów 2005, s. 89–99.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).