Kłopoty z dobrem wspólnym w świecie merytokracji

Abstrakt

W świecie przepełnionym merytokratycznym myśleniem, skupionym na zasługach, szacunek i uznanie należą się tylko tym, którzy osiągają sukces. Przegrani się nie liczą. Efektem tego myślenia jest erozja dobra wspólnego, która najpierw staje się widoczna w jego materialnym wymiarze. Merytokratyczni zwycięzcy nie chcą podejmować działań na rzecz przegranych, bo każdy swój los zawdzięcza samemu sobie. W życiu społecznym oznacza to kłopoty z finansowaniem materialnego wymiaru dobra wspólnego i stopniową jego erozję, która pociąga za sobą zanikanie zarówno poczucia wspólnoty, jak i istnienia sieci relacji, w których toczy się życie człowieka. Według Michaela Sandela aby uniknąć dalszej degradacji życia społecznego, należy odejść od myślenia merytokratycznego. Wymaga to zmiany myślenia oraz uznania, że dla człowieka ważne są nie tylko zasługi przekładające się na korzyści finansowe. Istnienie dobrze funkcjonującego społeczeństwa oraz wspólnoty skorelowane jest z dobrem wspólnym, toteż gdy jego poczucie zanika, wszystko stopniowo się rozpada, a liczyć zaczynają się wyłącznie zasoby finansowe.