Znaczenie rozsądku i umiaru w życiu jednostki i społeczeństwa

Autor

  • Magdalena Żardecka Uniwersytet Rzeszowski

DOI:

https://doi.org/10.15633/lie.2335

Słowa kluczowe:

cnota, etyka cnoty, konsumpcja, rozsądek, społeczeństwo konsumpcyjne, umiar

Abstrakt

Artykuł rozpoczyna się od rozważań natury ogólnej na temat pojęcia cnoty oraz etyki cnót. Następnie omówione są dwie podstawowe cnoty etyczne – umiar i rozsądek – w wersjach typowych dla filozofii antycznej oraz myśli chrześcijańskiej. W kolejnej odsłonie ukazany jest rozsądek jako mądrość tragiczna, o której poucza nas antyczna tragedia, po czym prezentowana jest współczesność jako okresu kryzysu etyki cnót. Wskazuje się na kilka możliwych źródeł tego kryzysu. Skutkiem kryzysu jest triumf kultury konsumpcyjnej. Można powiedzieć, że zatomizowane, schorowane społeczeństwo i osamotniona, infantylna jednostka cierpią na chroniczny brak rozsądku i umiaru. W zakończeniu formułuje się wniosek, że remedium na tę dolegliwość może być sztuka, która porusza umysły i serca i dociera do licznych odbiorców, w szczególności zaś poezja, która jest w stanie skutecznie doprowadzić do konwersji naszego spojrzenia na życie.

Biogram autora

  • Magdalena Żardecka - Uniwersytet Rzeszowski
    Magdalena Żardecka – dr hab., prof. Uni­wer­sytetu Rzeszowskiego, Zakład Antropologii Kulturowej UR. Zainteresowania naukowe: filozofia społeczna, filozofia polityczna, filozofia współczesna. Ważniejsze publikacje: Wspól­nota i ironia. Richard Rorty i jego wizja społeczeństwa liberalnego, Lublin 2003; Rozum i obywatel. Idea rozumu publicznego oraz koncepcja jednostki we współczesnej filozofii polityki, Rzeszów 2007.

Bibliografia

Aldrige A., Konsumpcja, przeł. M. Żakowski, Warszawa 2006.

Arendt H., Kondycja ludzka, przeł. A. Łagodzka, Warszawa 2000.

Arystoteles, Etyka eudemejska, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, przeł. D. Gromska, L. Regner, W. Wróblewski, Warszawa 1996, s. 386–495.

Arystoteles, Etyka nikomachejska, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, przeł. D. Gromska, L. Regner, W. Wróblewski, Warszawa 1996, s. 8–301.

Arystoteles, Etyka wielka, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, przeł. D. Gromska, L. Reg­ner, W. Wróblewski, Warszawa 1996, s. 302–385.

Arystoteles, O cnotach i wadach, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, przeł. D. Gromska, L. Regner, W. Wróblewski, Warszawa 1996, s. 496–505.

Aureliusz M., Rozmyślania, przeł. M. Reiter, Warszawa 1958.

Baudrillard J., Społeczeństwo konsumpcyjne, jego mity i struktury, przeł. S. Królak, War­szawa 2006.

Bauman Z., Konsumowanie życia, przeł. M. Wyrwas­‑Wiśniewska, Kraków 2009.

Bocheński J. M., Podręcznik mądrości tego świata, Kraków 1992.

Conrad J., Smuga cienia, przeł. J. J. Szczepański, Wrocław 1994.

Debord G., Społeczeństwo spektaklu, przeł. M. Kwaterko, Warszawa 2006.

Dembińska­‑Siury D., Człowiek odkrywa człowieka, Warszawa 1991.

Etyka i charakter, wybrał i przeł. J. Jaśtal, Kraków 2004.

Fisk P., Geniusz konsumenta, przeł. P. Konobis, Warszawa 2014.

Gigon O., Główne problemy filozofii starożytnej, przeł. P. Domański, Warszawa 1996.

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2012.

Herbut J., Cnota, w: Leksykon filozofii klasycznej, red. J. Herbut, Lublin 1997, s. 90–91.

Machiavelli N., Książę, przeł. Cz. Nanke, Kęty 2011.

MacIntyre A., Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, przeł. A. Chmielewski, Warszawa 1996.

MacIntyre A., Natura cnót, „Znak” 1994 nr 8 (46), s. 36–46.

Montaigne M. de, Próby, t. 1, przeł. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1985.

Pacukiewicz M., Grań kultury Transgresje alpinizmu, Kraków 2012.

Pence G., Teoria cnoty, przeł. P. Łuków, w: Przewodnik po etyce, red. P. Singer, Warszawa 1998, s. 292–302.

Ravasi G., Powrót do cnót, przeł. A. Wojnowski, Kraków 2012.

Ricoeur P., O sobie samym jako innym, przeł. B. Chełstowski, Warszawa 2003.

Ripa C., Ikonologia, przeł. I. Kania, Kraków 1998.

Rist J. M., Human Value. A study of Ancient Philosophical Ethics, Leiden 1982.

Ritzer G., Magiczny świat konsumpcji, przeł. L. Stawowy, Warszawa 2004.

Woroniecki J., Katolicka etyka wychowawcza, t. 2/1, Lublin 1986.

Sartori G., Homo videns. Telewizja i postmyślenie, przeł. J. Uszyński, Warszawa 2007.

Schnabel U., Sztuka leniuchowania. O szczęściu nicnierobienia, przeł. V. Grotowicz, Warszawa 2014.

Slote M., Cnota, w: Przewodnik po współczesnej filozofii politycznej, red. R. E. Goodin, Ph. Pettit, przeł. C. Cieśliński, M. Poręba, Warszawa 1998, s. 820–827.

Sloterdijk P., Pogarda mas, przeł. B. Baran, Warszawa 2012.

Sofokles, Antygona, przeł. L. H. Morstin, Warszawa 1955.

Szlendak T., Kultura nadmiaru w czasach niedomiaru, „Kultura Współczesna” 2013 nr 1, s. 7–26.

Szostek A., Pogadanki z etyki, Częstochowa 1993.

Ślipko T., Zarys etyki ogólnej, Kraków 1974.

Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna w skrócie, skrót i objaśnienia F. W. Bednarski OP, Warszawa 2004.

Św. Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, przeł. ks. dr S. Bełch, London 1964.

Veblen T., Teoria klasy próżniaczej, przeł. J. Frenzel­‑Zagórska, Warszawa 1998.

Williams B. A. O., Ethics and the Limits of Philosophy, Cambridge, Mass. 1985.

Pobrania

Opublikowane

2018-02-01