Ἀρετή in the light of the “Letter of Aristeas to Philocrates”
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.29209Keywords:
“Letter of Aristeas to Philocrates”, Old Testament Apocrypha, virtueAbstract
The “Letter of Aristeas to Philocrates” is an apocrypha/pseudoepigrapha written in Hellenistic Judaism. One of the issues raised in the document is defining the term virtue. A thorough analysis of the content of the “Letter” (and especially those fragments in which the term ἀρετή appears) allows us to notice that its author — in trying to define virtue — clearly referred to both the trends of Greek philosophy and the Old Testament tradition. The aim of the article is therefore to show which philosophical systems the author of the “Letter” referred to when defining the term virtue, and how he connected the ἀρετή he described with the message of the Old Testament.
References
Andrews H. T., The Letter of Aristeas, w: The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament in English with Introductions and Critical and Explanatory Notes to the Several Books, vol. 2: Pseudepigrapha, ed. R. H. Charles, Oxford 1964, s. 83–122.
Aristoteles, Ars rhetorica, ed. A. Roemer, Lipsiae 1898 (Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana).
Aristoteles, Ethica Eudemia. Eudemi Rhodii Ethica. Adiecto De Virtutibus et Vitiis Libello, ed. F. Susemihl, Lipsiae 1884 (Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana).
Aristoteles, Ethica Nicomachea, eds. F. Susemihl, O. Apelt, Lipsiae 1903 (Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana).
Arystoteles, Etyka nikomachejska. Etyka wielka. Etyka eudemejska. O cnotach i wadach, przekł., wstępy i komentarze D. Gromska, L. Regner, W. Wróblewski, Warszawa 1996 (Dzieła Wszystkie, 5).
Arystoteles, Polityka. Ekonomika. Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka. Zachęta do filozofii. Ustrój polityczny Aten. List do Aleksandra Wielkiego. Testament, przekł., wstępy i komentarze M. Chigerowa i in., posł. H. Podbielski, Warszawa 2001 (Dzieła Wszystkie, 6).
Auerbach M., Golias M., Gramatyka grecka, Warszawa 1985.
Baran G. M., Wątki filozoficzne w „Liście Arysteasza do Filokratesa”, „Roczniki Kulturoznawcze” 14 (2023) nr 4, s. 49–79, https://doi.org/10.18290/rkult23144.3.
Chamisza Chumsze Tora — Chumasz Pardes Lauder. Przekład Pięcioksięgu z języka hebrajskiego opatrzony wyborem komentarzy Rabinów oraz hebrajski tekst komentarza Rasziego z punktacją samogłoskową i Haftary z błogosławieństwami. Księga Pierwsza Bereszit, oprac. pod kierunkiem S. Pecaric, tłum. S. Pecaric, E. Gordon, Kraków 2001.
Corpus Hermeticum, T. 1: Traités I–XII, ed. A. D. Nock, trad. A.-J. Festugière, Paris 1978 (Collection des Universités de France).
Descamps A., Sprawiedliwość, w: Słownik teologii biblijnej, red. X. Léon-Dufour, tłum. i oprac. K. Romaniuk, Poznań 1994, s. 897–906.
Epicurea, ed. H. Usener, Lipsiae 1887.
Filipiak M., Biblia o człowieku. Zarys antropologii biblijnej Starego Testamentu, Lublin 1979 (Rozprawy Wydziału Teologiczno-Kanonicznego, 50).
Foerster W., σέβοµαι κτλ., w: Theological Dictionary of the New Testament, vol. 7, ed. G. Friedrich, transl. i ed. G. W. Bromiley, Grand Rapids 1983, s. 168–196.
Frankowski J., Apokryfy, w: Wstęp ogólny do Pisma Świętego, red. J. Homerski, oprac. J. Drozd, Poznań–Warszawa 1973, s. 186–262 (Wstęp do Pisma Świętego, 1).
Grundmann W., ἐγκράτεια κτλ., w: Theological Dictionary of the New Testament, vol. 2, ed. G. Kittel, transl. i ed. G. W. Bromiley, Grand Rapids 1983, s. 339–342.
Grundmann W., κακός κτλ., w: Theological Dictionary of the New Testament, vol. 3, ed. G. Kittel, transl. i ed. G. W. Bromiley, Grand Rapids 1984, s. 469–487.
Grundmann W., Bertram G., καλός, w: Theological Dictionary of the New Testament, vol. 3, ed. G. Kittel, transl. i ed. G. W. Bromiley, Grand Rapids 1984, s. 536–556.
Hadas M., Aristeas to Philocrates (Letter of Aristeas), New York 1951 (Jewish Apocryphal Literature).
Jaeger W., Paideia, t. 1, przeł. M. Plezia, Warszawa 1962.
Jaroszyński P., Kalokagathía, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t. 5, red. A. Maryniarczyk i in., Lublin 2004, s. 444–447.
Jaroszyński P., Paideia, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t. 7, red. A. Maryniarczyk i in., Lublin 2006, s. 948–949.
Jurewicz O., Słownik grecko-polski, t. 1–2, Warszawa 2000–2001.
Krasnodębski M., Klasyczna „paideia” jako integralna uprawa człowieka, „Edukacja” 4 (2022) nr 163, s. 31–39, https://doi.org/10.24131/3724.220402pl.
Ksenofont, Pisma sokratyczne. Obrona Sokratesa. Wspomnienia o Sokratesie. Uczta, przeł., wstęp L. Joachimowicz, Warszawa 1967 (Biblioteka Klasyków Filozofii).
Liddell H. G., Scott R., Jones H. S., A Greek-English Lexicon. With a Revised Supplement, Oxford 1996.
Muraoka T., A Greek-English Lexicon of the Septuagint, Louvain–Paris–Walpole 2009.
Myszor W., Corpus Hermeticum VI i VII: wstęp, przekład z greckiego, komentarz, „Studia Theologica Varsaviensia” 16 (1978) nr 2, s. 241 [5]–247 [7].
Pańpuch Z., Areté, w: Powszechna encyklopedia filozoficzna, t. 1, red. A. Maryniarczyk i in., Lublin 2000, s. 318–325.
Pelletier A., Lettere d’Aristée à Philocrate. Introduction, texte critique, traduction et notes, index complet des mots grecs, Paris 1962 (Sources Chrétiennes, 89).
Philonis Alexandrini Opera quae supersunt, vol. 5, eds. L. Cohn, P. Wendland, Berolini 1906, https://doi.org/10.1515/9783112630242.
Piwowar A., Składnia języka greckiego Nowego Testamentu, Lublin 2017 (Materiały Pomocnicze do Wykładów z Biblistyki, 13).
Plato, Dialogi secundum Thrasylli tetralogias dispositi, vol. 3, ed. C. F. Hermann, Lipsiae 1909 (Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana).
Plato, Dialogi secundum Thrasylli tetralogias dispositi, vol. 4, ed. K. F. Hermann, Lipsiae 1887 (Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana).
Plato, Opera, vol. 5: Tetralogiam IX. Definitiones et spuria continens, pars 2, ed. I. Burnet, Oxonii 1952 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis).
Platon, Laches. Protagoras, przeł., wstępy, objaśnienia W. Witwicki, Kęty 2002 (Biblioteka Europejska).
Polibiusz, Dzieje, t. 2, przeł. S. Hammer, M. Brożek, Wrocław–Warszawa 2005 (Arcydzieła Kultury Antycznej).
Quell G., Schrenk G., δίκη etc., w: Theological Dictionary of the New Testament, vol. 2, ed. G. Kittel, transl. G. W. Bromiley, Grand Rapids 1983, s. 174–225.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 2: Platon i Arystoteles, przeł. E. I. Zieliński, Lublin 1996.
Sekstus Empiryk, Przeciw fizykom. Przeciw etykom (Adversus mathematicos IX–XI), przeł., wstęp, przyp. Z. Nerczuk, Kęty 2010 (Biblioteka Europejska).
Sextus Empiricus, Opera, vol. 2: Adversus dogmaticos libros quinque (Adv. mathem. VII–XI) continens, ed. H. Mutschmann, Lipsiae 1914 (Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), https://doi.org/10.1515/9783110256291.
Sextus Empiryk, Zarysy pirrońskie, przeł. i wstęp A. Krokiewicz, Warszawa 1998 (Biblioteka Filozofii Klasycznej).
Shutt R. J. H., Letter of Aristeas (Third Century B. C. — First Century A. D.). A New Translation and Introduction, w: The Old Testament Pseudepigrapha, vol. 2: Expansions of the “Old Testament” and Legends, Wisdom and Philosophical Literature, Prayers, Psalms and Odes, Fragments of Lost Judeo-Hellenistic Works, New Translations from Authoritative Texts with Introductions and Critical Notes by an International Team of Scholars, ed. by J. H. Charlesworth, Peabody 1983, s. 7–34.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 1: Filozofia starożytna i średniowieczna, Warszawa 1990.
Wendland P., Aristeas, Letter of, w: Jewish Encyclopedia. A Descriptive Record of the History, Religion, Literature, and Customs of the Jewish People from the Earliest Times to the Present Day, vol. 2, ed. I. Singer et al., New York–London 1902, s. 92–94.
Wojciechowski M., List Pseudo-Arysteasza, „Studia Theologica Varsaviensia” 40 (2002) nr 1, s. 121 [1]–167 [47].
Wright III B. G., The Letter of Aristeas. ‘Aristeas to Philocratesʼ or ‘On the Translation of the Law of the Jewsʼ, Berlin–Boston 2015 (Commentaries on Early Jewish Literature), https://doi.org/10.1515/9783110431346.
Xenophon, Memorabilia. Oeconomicus. Symposium. Apology, transl. by E. C. Marchant, O. J. Todd, revised by J. Henderson, Cambridge, London 1997 (Loeb Classical Library, 168).
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Grzegorz Baran
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Authors who publish in this journal agree to the following terms:
- Authors retain the copyright and full publishing rights without restrictions and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as this can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
